Khôi phục 'Bát cảnh Tây Hồ': Đánh thức vẻ đẹp của 'nàng Tây Thi' Bài cuối: Hình thành trục không gian văn hóa sáng tạo Tây Hồ

- Là người có thời gian khá dài gắn bó với mảnh đất và người dân Tây Hồ, bà có thể chia sẻ đôi nét về những giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo của hồ Tây ?

- Gắn bó với mảnh đất Tây Hồ, tôi đã có cơ hội quý giá để cảm nhận, thẩm thấu nhiều hơn những giá trị lịch sử, văn hóa của mảnh đất và con người nơi đây.

Sen Bách Diệp (Tây Hồ) với hương thơm độc đáo, riêng có là nguyên liệu để làm nên loại trà ướp sen độc đáo tại phường Quảng An, quận Tây Hồ. Ảnh: Nguyệt Ánh

Chùa Trấn Quốc (quận Tây Hồ) được vinh danh là một trong 10 ngôi chùa đẹp nhất trên thế giới. Ảnh: CTV

Cảnh sắc độc đáo của Tây Hồ đã tỏa sáng chỉ trong 4 câu ca dao của người xưa: “Gió đưa cành trúc la đà/Tiếng chuông Trấn Võ canh gà Thọ Xương/Mịt mờ khói tỏa ngàn sương/Nhịp chày Yên Thái mặt gương Tây Hồ”.

Đến với Tây Hồ, ngoài cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp của sóng nước hồ Tây, những trầm tích văn hóa của 71 di tích, trong đó có hơn 20 di tích lịch sử mang đậm dấu ấn của Kinh thành Thăng Long xưa sẽ mang tới cảm nhận tuyệt vời, lưu lại trong lòng du khách, đặc biệt là những người yêu Hà Nội, những tình cảm sâu đậm, không thể nào quên.

- Bà có thể chia sẻ về những định hướng quan trọng mà quận Tây Hồ đã và đang thực hiện nhằm “đánh thức” những tiềm năng, lợi thế của hồ Tây ?

- Hiện tại trên thế giới, địa danh Tây Hồ tại thành phố Hàng Châu (tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc) có những nét đặc sắc tương đồng với Tây Hồ của Thủ đô Hà Nội, như hồ nước trong xanh, bóng liễu rủ, hương sen thơm, hoa đào khoe sắc thắm…, được du khách ví là “thiên đường giữa chốn nhân gian”.

Vẻ đẹp của hồ Tây được ví như “nàng Tây Thi”, một trong tứ đại mỹ nhân của Trung Quốc thời Xuân Thu. Ảnh: CTV

Với không gian xanh rộng lớn lên tới 500ha, chu vi hồ rộng 14,8km, cảnh sắc rạng rỡ của Tây Hồ trên những vườn đào xuân Nhật Tân, Phú Thượng; sắc thu vàng rực rỡ tại vườn hoa bãi đá sông Hồng, Thung lũng hoa Tây Hồ; hương sen Bách Diệp thơm ngát vào hè trên những đầm sen lộng gió… đã góp phần tạo nên bốn mùa tươi đẹp, giúp Tây Hồ đủ sức giữ chân du khách phương xa.

Lễ hội Đình Yên Phụ (quận Tây Hồ), một trong 15 lễ hội truyền thống độc đáo đang được nhân dân quận Tây Hồ gìn giữ. Ảnh : Quang Thái

Cùng với đó, nét văn hóa truyền thống được bao thế hệ người dân vùng Bưởi, Thụy Khuê, Nhật Tân, Yên Phụ… gìn giữ trong những nếp nhà cổ của những ngôi làng trong phố cũng đã và đang góp phần gìn giữ những giá trị văn hóa độc đáo của Kinh thành Thăng Long xưa. Sở hữu một bề dày văn hóa lịch sử và cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, có thể tin tưởng, kỳ vọng về việc hình thành một trục không gian văn hóa sáng tạo tại quận Tây Hồ, Thủ đô Hà Nội xứng tầm với những giá trị văn hóa độc đáo, riêng có nơi đây.

Xác định rõ những lợi thế có được từ vị trí địa lý và bề dày lịch sử cùng nền tảng di sản văn hóa phong phú, đa dạng, ngay từ khi thành lập, Đảng bộ Quận Tây Hồ đã xác định: "Quyết tâm phát huy nội lực, khai thác mọi tiềm năng, lợi thế, xây dựng quận Tây Hồ thành trung tâm dịch vụ - du lịch văn hóa của Thủ đô".

Để hiện thực hóa mục tiêu quan trọng này, ngày 10-4-2022, Ban Chấp hành Đảng bộ quận Tây Hồ đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/QU về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn quận giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030.

Mục tiêu đó được triển khai thực hiện xuyên suốt bằng các chương trình, đề án cụ thể qua các kỳ đại hội nhằm tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích và ưu tiên các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển kinh doanh dịch vụ, du lịch, vui chơi, giải trí, văn hóa ẩm thực... góp phần thúc đẩy phát triển văn hóa nói chung và các ngành công nghiệp văn hóa nói riêng.

Nghị quyết cũng xác định, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, ngành công nghiệp văn hóa đã trở thành động lực, là yếu tố cốt lõi cho sự phát triển kinh tế-xã hội, thu hút nguồn lực cho hợp tác đầu tư, tạo lợi thế cạnh tranh giữa các ngành, các lĩnh vực, các địa phương, đồng thời góp phần tạo dấu ấn thương hiệu cho một quốc gia, dân tộc.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi cơ bản, quận Tây Hồ cũng còn nhiều hạn chế, khó khăn, thách thức cần khắc phục, như: Nhận thức về ngành công nghiệp văn hóa còn chưa đầy đủ và toàn diện; tăng trưởng kinh tế dựa vào khai thác thế mạnh văn hóa chưa ổn định, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của quận; hoạt động du lịch, dịch vụ lưu trú nhìn chung còn tự phát, quy mô nhỏ...

Việc thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 10-NQ/QU sẽ tạo ra nền tảng quan trọng để Tây Hồ hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm văn hóa, du lịch, nơi người dân có môi trường sống “xanh” và phát triển theo hướng bền vững.

- Để công nghiệp văn hóa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, là động lực, yếu tố cốt lõi cho sự phát triển, Tây Hồ sẽ triển khai những bước đi cụ thể gì thưa bà?

- Tây Hồ xác định phát triển công nghiệp văn hóa là điều kiện để phát huy tối đa nguồn lực văn hóa, con người, tạo nên sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đem lại nhiều việc làm và thu nhập, thúc đẩy sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng quận Tây Hồ trở thành trung tâm dịch vụ du lịch, văn hóa của Thủ đô.

Những hồ sen Bách Diệp với hương thơm đặc trưng, riêng có của quận Tây Hồ. Ảnh: Quang Thái

Quận cũng đặt mục tiêu phát triển công nghiệp văn hóa trên nguyên tắc bảo đảm hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, phát huy tối đa những tiềm năng, thế mạnh, giá trị văn hóa truyền thống của vùng đất và con người Tây Hồ; đẩy mạnh quảng bá và nâng cao vị thế, hình ảnh của quận Tây Hồ đối với bạn bè trong nước và quốc tế.

Quá trình phát triển công nghiệp văn hóa cũng sẽ đi đôi với hoàn thiện thị trường văn hóa, bảo đảm có trọng tâm, trọng điểm, lộ trình theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, phát huy cao nhất lợi thế của quận; bảo đảm tính đồng bộ, hiệu quả liên kết giữa các ngành, các khâu tạo nên những sản phẩm văn hóa mới đặc sắc, hình thành liên kết chuỗi góp phần gia tăng giá trị, sức cạnh tranh, định vị thương hiệu sản phẩm văn hóa của quận.

Cùng với đó, công nghiệp văn hóa cũng sẽ tạo ra cơ hội cống hiến, khả năng tiếp cận, thụ hưởng quá trình sáng tạo văn hóa, định hướng thị hiếu và nâng cao văn hóa thẩm mỹ cho người dân, cộng đồng xã hội.

Để thực hiện, quận Tây Hồ sẽ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin; áp dụng khoa học công nghệ vào bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa truyền thống của quận; đồng thời nỗ lực kiến tạo các công trình, lĩnh vực văn hóa mới, hấp dẫn, có giá trị tốt đẹp, vừa thu hút du khách, vừa góp phần lưu truyền lại cho các thế hệ mai sau.

Đặc biệt, Tây Hồ cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách phát triển văn hóa và công nghiệp văn hóa để huy động, đầu tư, khai thác tối đa và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực nhằm phát triển ngành công nghiệp văn hóa đặc sắc, bền vững, hiện đại.

- Được biết, quận Tây Hồ đã và đang triển khai nhiều đề án phát triển văn hóa nhằm hình thành trục không gian văn hóa sáng tạo độc đáo, riêng có của Tây Hồ. Bà có thể chia sẻ thêm về những đề án quan trọng này?

- Hình thành trục không gian văn hóa sáng tạo, Tây Hồ đã và đang tập trung nguồn lực nhằm xây dựng và phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng của quận.

Hiện tại, quận đã và đang triển khai thực hiện một số đề án trong lĩnh vực du lịch văn hóa như: Đề án "Tổ chức không gian biểu diễn nghệ thuật, ẩm thực quận Tây Hồ" giai đoạn 2; Đề án "Điểm du lịch, dịch vụ văn hóa và phục dựng mô hình làng nghề giấy dó, phường Bưởi"; Đề án "Phát triển trồng hoa sen trên một số hồ nhỏ khu vực xung quanh hồ Tây"; Đề án "Trung tâm giới thiệu và thưởng thức trà sen Tây Hồ phường Quảng An"; Đề án "Phát triển làng nghề hoa đào Nhật Tân, quất cảnh Tứ Liên gắn với dịch vụ du lịch"; Đề án "Quản lý khai thác Bãi đá sông Hồng"…

Đề án "Điểm du lịch, dịch vụ văn hóa và phục dựng mô hình làng nghề giấy dó, phường Bưởi đã được quận Tây hồ dày công thực hiện. Ảnh: Quang Thái

Đến nay, Đề án "Điểm du lịch, dịch vụ văn hóa và phục dựng mô hình làng nghề giấy dó, phường Bưởi đã được thực hiện, qua đó tái hiện lại quy trình làm giấy dó để mỗi người dân, du khách được tận mắt cảm nhận và tham gia vào quy trình này. Tại không gian văn hóa này, cũng sẽ trưng bày những sản phẩm độc đáo của làng nghề giấy dó truyền thống, giúp người dân và du khách đến gần hơn với những giá trị văn hóa độc đáo mà cha ông ta để lại từ ngàn xưa.

Với Đề án "Phát triển trồng hoa sen trên một số hồ nhỏ khu vực xung quanh hồ Tây", quận Tây Hồ đã khôi phục thành công hơn 10ha trồng sen Bách Diệp tại các hồ nhỏ. Với hương thơm đặc trưng của sen Tây Hồ, quận mong muốn góp phần gìn giữ giống sen quý và duy trì nghề ướp trà sen truyền thống tại phường Quảng An; đồng thời tạo thêm những cảnh sắc độc đáo, riêng có từ những đầm sen thơm ngát mùa hạ của Tây Hồ…

Quận Tây Hồ cũng khuyến khích phát triển bền vững các không gian sáng tạo trở thành "hệ sinh thái sáng tạo"; khởi nghiệp sáng tạo, phát triển kinh tế số, kinh tế ban đêm…; tăng cường quan hệ hợp tác, giao lưu, kết nghĩa với các quận, huyện bạn và các quốc gia có nền công nghiệp văn hóa phát triển mạnh nhằm quảng bá hình ảnh vùng đất và con người Tây Hồ với bạn bè trong nước và quốc tế; đồng thời học tập, ứng dụng khoa học công nghệ để tạo dựng các sản phẩm du lịch văn hóa với đặc trưng riêng có của Tây Hồ, góp phần hiện thực hóa “khát vọng Tây Hồ, khát vọng Thăng Long”, xây dựng quận phát triển xứng tầm với những giá trị văn hóa lịch sử của vùng đất và con người Tây Hồ.

- Xin trân trọng cảm ơn bà về cuộc trao đổi.

Hương Ly