Không chủ quan với cúm A

Bệnh nhân mắc biến chứng nặng của cúm A điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Ảnh: BVCC.

Một trường hợp cụ thể, bệnh nhân L.V.T. (58 tuổi, ở Sơn Dương, Tuyên Quang) có tiền sử tăng huyết áp nhẹ nhưng không duy trì việc dùng thuốc đều đặn. Ngoài ra, ông đã từng hút thuốc lá và thuốc lào suốt 30 năm, tuy nhiên, đã bỏ thuốc cách đây 10 năm.

Khoảng 3 tuần trước khi nhập viện, ông T. bắt đầu xuất hiện các triệu chứng ho, sốt và khó thở. Ông tự điều trị tại nhà trong một tuần nhưng tình trạng không cải thiện. Ông T. nhập viện tại cơ sở y tế và được xét nghiệm cúm A với kết quả dương tính. Mặc dù đã được điều trị tích cực nhưng tình trạng khó thở của bệnh nhân ngày càng trầm trọng, dẫn đến suy hô hấp nặng và phải tiến hành đặt ống nội khí quản. Sau 4 ngày điều trị, bệnh nhân hết sốt. Tuy nhiên 3 ngày gần đây, bệnh nhân sốt cao đã tái phát lên tới 39°C. Xét nghiệm dịch phế quản phát hiện vi khuẩn, khiến tình trạng bệnh diễn tiến nhanh chóng và tiến tới sốc nhiễm trùng.

Bệnh nhân T. được chuyển đến Trung tâm Hồi sức tích cực (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) với tình trạng sốc nhiễm khuẩn, phải thở máy. Phổi bệnh nhân tổn thương lan tỏa gần như toàn bộ hai bên, dẫn đến tình trạng suy hô hấp nặng và ứ đọng CO2 nghiêm trọng. Chụp phim phổi cho thấy tổn thương lan rộng khoảng 80 - 90%, gần như mất hoàn toàn chức năng thông khí. Chỉ số CO2 trong máu tăng rất cao.

Tình trạng suy hô hấp không cải thiện, bệnh nhân được chỉ định đặt ECMO (hệ thống ô xy hóa qua màng ngoài cơ thể). Sau khi đặt ECMO, các chỉ số sinh tồn của bệnh nhân tạm thời ổn định nhưng tình trạng sốc và nhiễm trùng nặng vẫn cần theo dõi chặt chẽ.

Một ca bệnh khác, bệnh nhân V.V.U. (62 tuổi, ở Đông Triều, Quảng Ninh) có tiền sử bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) trong 7 năm qua, tuy nhiên việc kiểm soát bệnh lý không được tốt. Bệnh nhân ít đi khám định kỳ, không theo dõi tình trạng bệnh thường xuyên. Trong vòng 1 năm qua, bệnh nhân đã phải nhập viện khoảng 5 lần do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Trước khi nhập viện khoảng 3 ngày, bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng sốt, ho, khó thở tăng dần. Bệnh nhân được đưa vào điều trị tại cơ sở y tế 2 ngày, nhưng tình trạng suy hô hấp tiến triển nặng hơn, buộc phải đặt ống nội khí quản. Sau khi có kết quả xét nghiệm cúm A dương tính, bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Tại Trung tâm Hồi sức tích cực (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương), bệnh nhân trong tình trạng đã đặt ống nội khí quản do suy hô hấp nặng. Sau 2 tuần điều trị, tiên lượng của bệnh nhân vẫn rất nặng. Hiện tại, bệnh nhân vẫn phải duy trì đặt ống nội khí quản và ăn qua sonde dạ dày do không thể tự ăn.

ThS.BS Võ Đức Linh - Trung tâm Hồi sức tích cực (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) thông tin, cúm A ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng đến những bệnh nhân có bệnh lý phổi tắc nghẽn mạn tính. Do virus cúm tác động trực tiếp lên phổi, những bệnh nhân đã có tổn thương phổi từ trước sẽ dễ tiến triển nặng hơn so với người khỏe mạnh. Trường hợp của bệnh nhân U. tình trạng suy hô hấp tăng rất nhanh chỉ trong 2 - 3 ngày, khiến bệnh nhân phải đặt ống nội khí quản trong thời gian ngắn.

ThS.BS Phạm Văn Phúc - Phó Giám đốc Trung tâm Hồi sức tích cực (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) nhấn mạnh: Những người có bệnh nền, người cao tuổi, người có hệ miễn dịch suy giảm cần đặc biệt cẩn trọng khi nhiễm cúm. Bệnh cúm có thể trở nên nguy hiểm, dẫn đến tổn thương phổi lan tỏa, bội nhiễm vi khuẩn, viêm cơ tim, suy đang tạng và thậm chí tử vong.

“Ngoài ra, nhiều người có tâm lý chủ quan khi mắc cúm, cho rằng chỉ là bệnh nhẹ nên không đi khám sớm. Tuy nhiên, đối với những người có hệ miễn dịch suy giảm, cúm có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, làm tổn thương cơ thể ở mức độ nghiêm trọng. Khi bệnh diễn tiến nặng, bệnh nhân mới nhập viện thì đã ở trong tình trạng suy đa cơ quan, tiên lượng điều trị sẽ rất khó khăn. Vì vậy, việc phát hiện và điều trị cúm sớm là vô cùng quan trọng” – BS Phúc nói.

Theo số liệu từ Bộ Y tế, trong năm 2024, đã ghi nhận 4 trường hợp tử vong do cúm A(H1N1) tại tỉnh Bình Định. Những bệnh nhân này đều có bệnh nền mãn tính nặng, và không ghi nhận biến thể nguy hiểm của virus. Để tăng cường phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm tại Việt Nam, Bộ Y tế đã gửi văn bản yêu cầu các đơn vị trực thuộc Bộ và Sở Y tế các tỉnh, thành phố triển khai Kế hoạch phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2025.

Cục Y tế dự phòng cũng lưu ý, điều kiện thời tiết mùa Đông - Xuân, với khí hậu gió mùa, hanh khô, nồm ẩm, tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh lây lan. Các bệnh truyền nhiễm thường gặp như sốt xuất huyết, tay chân miệng và các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người có thể gia tăng.

Bộ Y tế yêu cầu các địa phương giám sát chặt chẽ tình hình các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh lây qua đường hô hấp, viêm phổi nặng do virus, và các bệnh lây qua đường hô hấp như sởi, sốt xuất huyết, tay chân miệng, bệnh dại, cúm gia cầm…

Ngoài ra, công tác kiểm dịch y tế biên giới cũng cần được tăng cường để phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh, hạn chế lây lan và giảm thiểu các trường hợp bệnh nặng, tử vong.

Dương Toàn