Không để lỡ cơ hội phát triển vì điểm nghẽn của pháp luật

Quang cảnh phiên thảo luận sáng 23/6. Ảnh: ST

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 23/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.

Cần cơ chế đặc biệt để tháo gỡ điểm nghẽn pháp luật

Tại phiên thảo luận, ĐBQH bày tỏ tán thành cao việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật nhằm tạo cơ sở pháp lý để kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật trong các lĩnh vực quan trọng, ưu tiên, cấp bách cần xử lý ngay để kịp thời khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn) nhấn mạnh, sự cấp bách phải có cơ chế đặc biệt để tháo gỡ kịp thời các vướng mắc, rào cản về pháp luật, không để lỡ cơ hội phát triển.

“Những con tàu tốc hành đang mang đến cho đất nước rất nhiều cơ hội phát triển. Thời gian tàu dừng lại ở mỗi ga là rất ngắn. Không thể để lỡ cơ hội chỉ vì những điểm nghẽn của pháp luật” - đại biểu nói; đồng thời đề nghị Quốc hội thông qua Nghị quyết và cho phép có hiệu lực ngay kể từ ngày thông qua để các cơ quan có đủ thời gian cho công tác rà soát, xử lý tháo gỡ những điểm nghẽn của pháp luật.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn) nhấn mạnh, sự cấp bách phải có cơ chế đặc biệt để tháo gỡ kịp thời các vướng mắc, rào cản về pháp luật, không để lỡ cơ hội phát triển. Ảnh: ST

Phân tích về tính cấp thiết, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đã đưa ra 3 lý do.

Thứ nhất,Việt Nam đối mặt với hai mục tiêu trăm năm đầy thách thức: Đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Để làm được điều này, bắt buộc phải vượt qua "bẫy thu nhập trung bình".

“Nhiều nước bị mắc kẹt ở ngưỡng thu nhập trung bình tới 4-5 thập kỷ mà không thể vươn lên. Trong 62 năm qua (1960-2022), chỉ có 41 nền kinh tế vượt qua được bẫy này. "Để vượt bẫy, đòi hỏi phải có tốc độ tăng trưởng kinh tế rất cao và trong thời gian rất dài. Ví dụ Nhật Bản phải đạt tăng trưởng 11,5% trong suốt 23 năm, Hàn Quốc là 9,6% trong 34 năm, hay Trung Quốc là 10% trong 34 năm qua" - đại biểu nêu dẫn chứng.

Thứ hai, để đạt được mục tiêu, phải tháo ngay "những điểm nghẽn của điểm nghẽn" pháp luật. Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đặt ra thời hạn trong năm 2025 phải cơ bản tháo gỡ các vướng mắc do quy định pháp luật gây ra.

Thứ ba, quỹ thời gian không còn nhiều. Chúng ta đã đi được nửa chặng đường của năm 2025, trong khi khối lượng văn bản luật cần rà soát, xử lý là rất lớn. Nếu vẫn áp dụng quy trình thông thường thì không thể hoàn thành tiến độ.

Cùng quan điểm về vấn đề trên, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội) cũng cho rằng, rất cần thiết có Nghị quyết của Quốc hội, bởi đây chính là việc cụ thể hóa Nghị quyết số 66-NQ/TW trong “bộ tứ chiến lược” mà Bộ Chính trị đã ban hành. Vì vậy thay vì theo Dự thảo Nghị quyết sẽ có hiệu thi hành từ 01/7/2025, đại biểu cũng đề nghị Nghị quyết này có hiệu ngay từ ngày Quốc hội thông qua để thể hiện rõ sự cấp thiết, cần thiết của Nghị quyết.

“Cởi trói” tâm lý sợ sai khi thực hiện công vụ

Đại biểu Thạch Phước Bình đánh giá cao cơ chế miễn trừ trách nhiệm cho cán bộ dám nghĩ, dám làm nếu tuân thủ quy trình và không có động cơ vụ lợi, giúp "cởi trói" tâm lý sợ sai khi thực hiện nhiệm vụ công. Ảnh: ST

Phát biểu ý kiến, đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh) cho rằng, việc thiếu từ "tạm thời" trong tên gọi của Nghị quyết có thể gây hiểu nhầm, dẫn đến áp dụng kéo dài, làm mờ ranh giới giữa một giải pháp tình thế và một cơ chế hệ thống lâu dài. Đại biểu kiến nghị sửa đổi tên gọi thành "Nghị quyết về cơ chế tạm thời xử lý vướng mắc trong quy định pháp luật".

Đại biểu cũng nêu ý kiến về việc bổ sung cơ chế xử lý trách nhiệm khi cơ quan không rà soát, đề xuất kịp thời. Theo đó, Dự thảo đã giao trách nhiệm rõ ràng cho các Bộ, ngành, địa phương trong việc rà soát, đề xuất phương án xử lý các khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.

Các ĐBQH tại phiên thảo luận sáng 23/6. Ảnh: ST

Tuy nhiên, Dự thảo lại "bỏ quên" việc quy định chế tài cụ thể nếu các cơ quan này không thực hiện, thực hiện chậm trễ hoặc chỉ thực hiện mang tính hình thức. "Điều này dễ dẫn đến tình trạng "trên nóng, dưới lạnh", ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả triển khai Nghị quyết" - đại biểu nhấn mạnh.

Từ phân tích trên, đại biểu kiến nghị bổ sung quy định về chế tài, gắn việc thực hiện nhiệm vụ rà soát, kiến nghị sửa đổi pháp luật với việc đánh giá, xếp loại công chức, thi đua khen thưởng của người đứng đầu và cơ quan, đơn vị.

Về tổ chức thực hiện, đại biểu Thạch Phước Bình đánh giá cao cơ chế miễn trừ trách nhiệm cho cán bộ dám nghĩ, dám làm nếu tuân thủ quy trình và không có động cơ vụ lợi, giúp "cởi trói" tâm lý sợ sai khi thực hiện nhiệm vụ công. Tuy nhiên, tiêu chí miễn trừ trách nhiệm còn chung chung, chưa có cơ chế kiểm chứng cụ thể, dễ bị lợi dụng để bao che sai sót hoặc né tránh trách nhiệm.

Ngoài ra, vai trò của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh còn mờ nhạt, chủ yếu là giám sát mà chưa có quyền đề xuất trực tiếp các biện pháp xử lý căn bản, vướng mắc từ địa phương. Dự thảo còn thiếu các quy định về kiểm tra, đánh giá định kỳ kết quả thực hiện Nghị quyết. Từ đó, đại biểu kiến nghị làm rõ điều kiện được miễn trách nhiệm, ví dụ như phải có kết luận của cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán xác định cán bộ không sai phạm./.

LÊ HÒA