Mâm cúng Tết Đoan Ngọ: Cần chuẩn bị những trái cây, thực phẩm nào?

Trên mâm cúng Tết Đoan Ngọ của nhiều gia đình thường không thể thiếu mận, vải, cơm rượu nếp, bánh tro.

Tết Đoan Ngọ diễn ra vào mùng 5/5 Âm lịch hằng năm và còn được gọi là Tết Đoan Dương và cái tên dân dã được nhiều người biết đến nhất là "Tết giết sâu bọ."

Bên cạnh ý nghĩa tiêu diệt sâu bọ phá hoại mùa màng thì người Việt còn cho rằng đây là dịp để giải trừ bệnh tật trong thời điểm giao mùa.

Năm nay, Tết Đoan Ngọ sẽ rơi vào thứ Bảy ngày 31/5/2025.

Trong ngày Tết này, mỗi nhà không cần chuẩn bị cỗ mặn phức tạp, chỉ cần có mâm lễ cúng hoa quả gọn gàng, đơn giản để dâng Gia tiên cũng như mong cầu sức khỏe cho cả gia đình.

Theo truyền thống, mâm cúng dâng lên lễ gia tiên vào ngày Tết Đoan Ngọ gồm các loại trái cây như vải, mận; rượu nếp, bánh gio (bánh ú tro, bánh tro)... Ngoài ra gia chủ còn cần chuẩn bị hương, hoa, vàng mã và cũng tùy vào văn hóa, phong tục của từng vùng miền mà mâm cúng còn có thêm thịt vịt, chè trôi nước nữa.

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Bắc

Hoa tươi

Việt Nam có rất nhiều loại hoa đẹp nhưng vào dịp Tết Đoan Ngọ, loại hoa được ưa chuộng nhất để chưng trên bàn thờ là hoa sen. Hoa sen có vẻ đẹp thuần khiết, vừa thanh tao vừa e ấp.

Ngoài ra còn có nhiều loại hoa khác được bày lên mâm lễ cúng như hoa nhài, hoa cau, hoa mẫu đơn đỏ…

Trái cây

Các loại trái cây như vải, mận được bày bán nhiều dịp Tết Đoan Ngọ. (Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN)

Hai loại quả thường thấy xuất hiện trong mâm cúng Tết Đoan Ngọ ở miền Bắc là mận và vải. Nguyên nhân cũng là bởi vào thời gian tháng 5 này, 2 loại trái cây này đang vào vụ, được bày bán nhiều nên người dân thường chọn để mua về bày thắp hương.

Khi bày cúng và ăn các loại quả này, người dân gửi gắm mong ước mùa màng sẽ tươi tốt, mầm bệnh bị tiêu diệt, cây trái sinh sôi nảy nở.

Rượu nếp

Cơm rượu nếp là món không thể thiếu trong ngày Tết Đoan Ngọ. (Nguồn: TTXVN)

Rượu nếp cũng là món ăn đặc sắc trong ngày này, người xưa tin rằng, rượu nếp sẽ giúp hỗ trợ kích thích vị giác, hỗ trợ tiêu hóa, loại bỏ các vi sinh vật gây bệnh như vi khuẩn, nấm hay các ký sinh trùng trong cơ thể.

Đặc biệt tại miền Bắc, món cơm rượu nếp cái hoa vàng bởi không phải nơi đâu cũng có và được ngon như ở miền Bắc, do đó đây là món phải có trong mâm cúng ở miền Bắc. Ngoài ra, ở một số nơi còn có thêm cơm rượu nếp cẩm.

Bánh tro

Bánh tro được bày bán nhiều dịp Tết Đoan Ngọ. (Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN)

Bánh tro (hay còn gọi là bánh gio) là một loại bánh làm từ gạo nếp đã được ngâm trong nước tro, gói trong lá chuối. Đây là loại bánh dễ ăn, dễ tiêu, mùi vị rất ngon khi ăn cùng với đường hoặc mật. Theo cha ông ta, gạo nếp khi luộc trong lá sẽ hấp thu các đặc tính cây cỏ, giúp giải nhiệt, tiêu bệnh trong cơ thể.

Để tăng thẩm mỹ cho mâm cúng Tết Đoan Ngọ, nhiều gia đình còn thêm vào các loại bánh sắc màu như bánh xu xê, xôi cốm.

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Trung

Ngoài những loại đồ cúng phải có như ở miền Bắc, ở mâm cúng miền Trung có thêm một số món khác như:

Cơm rượu

Cơm rượu ở miền Trung được lên men bằng cách cổ truyền, có dạng miếng nhỏ vuông vức, chín mềm từ trong ngoài.

Thịt vịt

Sở dĩ miền Trung ưa chuộng thịt vịt hơn bởi người ta tin rằng thịt vịt có công dụng làm mát, giải nhiệt cho cơ thể, bổ máu và giúp tiêu hóa tốt hơn. Ngoài ra, đây cũng là thời điểm thịt vịt ngon và béo nhất.

Chè kê

Tuy không phải phổ biến với tất cả tỉnh miền Trung, chè kê lại rất được ưa chuộng xuất hiện trong mâm cúng tết Đoan ngọ của Quảng Nam. Chè kê được nấu bằng hạt kê đến khi mềm nhờ, khi ăn rất ngọt và dẻo thơm.

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam

Mâm cúng Tết đoan ngọ miền Nam ngoài những loại quen thuộc còn có nhiều món khác như:

Cơm rượu

Vẫn là cơm rượu nhưng ở miền Nam, cơm rượu được vo thành viên tròn và thêm nước đường vào, ăn giống như xôi chè ở miền Bắc.

Bánh ú Bá Trạng

Món này tương tự bánh tro nhưng to hơn, được làm từ gạo nếp nhồi thêm nhân, sau đó đi luộc hoặc hấp. Bánh ú Bá Trạng có thể gói bằng lá sen, lá chuối,... và mỗi loại lá sẽ cho bánh một hương vị khác nhau.

Chè trôi nước

Chè trôi nước.

Chè trôi nước ở miền Nam là những viên to tròn làm từ bột nếp trắng với nhân đậu xanh bùi bùi. Trong miền Nam, chè sẽ được ăn cùng nước đường và nước cốt dừa với ý nghĩa sẽ có khả năng diệt sâu bọ tốt./.

(Vietnam+)