Mở đường cho 1 triệu doanh nghiệp tư nhân gia nhập thị trường

Từ những tồn tại cố hữu

Bữa cơm Công đoàn là một kênh thông tin Công đoàn Thủ đô nắm bắt tình hình hoạt động khối doanh nghiệp, từ đó tổng hợp, đề xuất thành phố Hà Nội và các bộ, ngành giải pháp gỡ khó. Ảnh: PV

Nghị quyết số 68-NQ/TƯ ngày 4-5-2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đặt mục tiêu, đến năm 2030 Việt Nam sẽ có khoảng 2 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, theo thống kê của Bộ Tài chính, mới có khoảng 940.000 doanh nghiệp đang hoạt động, có nghĩa là trong vòng hơn 5 năm tới, Việt Nam phải có thêm hơn 1 triệu doanh nghiệp tư nhân đi vào hoạt động thì mới đạt mục tiêu đề ra. Điều đó đồng nghĩa mỗi năm Việt Nam phải có thêm 200.000 doanh nghiệp đi vào hoạt động trong nền kinh tế.

Chỉ mặt điểm tên những điểm nghẽn cản trở khối tư nhân gia nhập thị trường, CEO Lưu Thị Thanh Mẫu, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam nhấn mạnh, đó là thủ tục hành chính phức tạp, chưa có cơ chế phản hồi chính sách từ cơ sở, khó khăn trong tiếp cận nguồn lực, và đặc biệt là khoảng trống pháp lý với đổi mới sáng tạo, tài sản số.

Ngoài ra, các điểm nghẽn còn là sự chồng chéo, thiếu nhất quán giữa các bộ luật; thủ tục hành chính còn rườm rà, tốn kém thời gian; nguy cơ "hình sự hóa" các quan hệ kinh tế - thương mại; khoảng trống pháp lý đối với các lĩnh vực mới như tài sản số, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh.

Ông Nguyễn Bá Diệp, đồng sáng lập Ví MoMo chỉ ra những thách thức hệ thống của khối tư nhân, đó là việc thiếu nhân lực chất lượng; thể chế và thủ tục còn vướng, hạ tầng và hệ sinh thái chưa đồng đều; khó tiếp cận vốn; niềm tin tài chính với doanh nghiệp đổi mới còn hạn chế.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Khoa - Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam cho rằng: “Nếu có chính sách phù hợp, công nghệ tài chính sẽ trở thành động lực tăng trưởng tài chính số và góp phần giúp nhiều thành phần tham gia vào dòng chảy tài chính chính thống, qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân theo tinh thần các nghị quyết của Đảng và Nhà nước”.

Và những đổi mới, bứt phá

Lắng nghe tiếng nói từ cơ sở, Bộ Tài chính đã đề xuất hàng loạt cơ chế, chính sách tạo "cú hích" cho doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh mẽ thời gian tới.

Dự thảo Nghị định mới nhất hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17-5-2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân do cơ quan này xây dựng tập trung vào các nhóm cơ chế, chính sách lớn về tiếp cận đất đai; ưu đãi thuế; hỗ trợ khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và đào tạo nhân lực; hỗ trợ đào tạo về quản trị doanh nghiệp, kế toán, thuế, nhân sự cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh...

Nếu trước đây việc thuê đất từ nhà đầu tư, việc tiếp cận đất đai của doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo không được ưu đãi, thì nay, Bộ Tài chính đề xuất UBND cấp tỉnh phải xác định quỹ đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp để dành cho doanh nghiệp công nghệ cao thuộc khu vực kinh tế tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp thuê lại. Bên cạnh đó, có mức hỗ trợ giảm tiền thuê đất, thuê lại đất trong khu công nghệ tối thiểu bằng 30% giá cho thuê, cho thuê lại đất.

Dự thảo nghị định cũng đề xuất các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo được hỗ trợ, giảm tiền thuê nhà đất công. UBND cấp tỉnh sẽ quy định cụ thể về danh mục tài sản công cho thuê, tiêu chí, mức hỗ trợ, hình thức hỗ trợ, trình tự, thủ tục cho thuê đối với từng loại tài sản theo quy định để các doanh nghiệp đăng ký.

Bên cạnh các chính sách về tiếp cận đất đai, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo được đề xuất miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong thời gian 2 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 4 năm tiếp đối với khoản thu nhập này. Doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh được cung cấp miễn phí nền tảng số, phần mềm kế toán.

Theo Bộ Tài chính, khi thực hiện các chính sách hỗ trợ có thể làm giảm nguồn thu trong ngắn hạn. Nhưng về dài hạn, các doanh nghiệp sẽ có cơ hội mở rộng sản xuất, kinh doanh, đóng góp nhiều hơn vào ngân sách và sự phát triển kinh tế xã hội.

Những đổi mới tại Dự thảo Nghị định mới nhất hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17-5-2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân được đa số các tỉnh, thành phố, trong đó có thành phố Hà Nội đồng tình, ủng hộ. Tuy nhiên, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị Bộ Tài chính quy định rõ hơn, cụ thể hơn về các trường hợp doanh nghiệp được giảm tiền thuê nhà đất công, cũng như trình tự thực hiện và có hướng dẫn chi tiết cho các địa phương, tránh lúng túng khi triển khai vào thực tế.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Hởi, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất và thương mại Thái Nam cho biết, hiện Việt Nam có 98% là doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó, gần 70% là siêu nhỏ; hộ kinh doanh cá thể chiếm khoảng 94% tổng số cơ sở kinh tế tư nhân. Vốn và lao động bình quân mỗi doanh nghiệp tư nhân rất thấp. Ông Nguyễn Văn Hởi bày tỏ mong muốn có thêm những chính sách mở rộng kênh tiếp cận vốn cho doanh nghiệp, tạo đà tăng tốc, bứt phá.

Hà Phong