Mô hình cụm liên kết ngành có thế gỡ bài toán tiếp cận đất cho doanh nghiệp nhỏ

Phiên đối thoại chuyên đề, thúc đẩy đổi mới và hội nhập của khu vực tư nhân trong kỷ nguyên số của Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025, vùng Đông Nam Bộ

Doanh nghiệp không chỉ muốn vào được khu công nghiệp

Một doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa đã trăn trở rất nhiều khi giơ tay xin phát biểu ý kiến tại Phiên đối thoại chuyên đề, thúc đẩy đổi mới và hội nhập của khu vực tư nhân trong kỷ nguyên số của Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025, vùng Đông Nam Bộ. Trước đó, theo đúng chủ đề, các ý kiến xoay quanh câu chuyện về đổi mới, sáng tạo.

Nhưng, điều mà doanh nghiệp này muốn gửi tới chính quyền TP.HCM cũng như các nhà hoạch định chính sách là những khó khăn rất sát sườn với doanh nghiệp nhỏ và vừa và cần sự hỗ trợ. Đó là tiếp cận mặt bằng, kho bãi; hỗ trợ thông tin về thuế, tín dụng, tìm kiếm khách hàng, kiểm soát hàng nhái, hàng giả...

Trong các phiên thảo luận trước của Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 ở nhiều vùng, địa phương, đây cũng là mối quan tâm rất lớn của các doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp còn chia sẻ, họ đã liên hệ với các khu công nghiệp, nhưng các lô nhỏ nhất trong nhiều khu là cả hecta trong khu nhu cầu của doanh nghiệp chỉ khoảng một vài ngàn mét vuông...

Nhưng, khi chia sẻ khó khăn về tiếp cận mặt bằng, ông Trần Văn Dân, tự giới thiệu là đại diện doanh nghiệp nhỏ và vừa cho rằng, cần nghiên cứu chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thuê mặt bằng trong khu, cụm công nghiệp không chỉ để có mặt bằng mà còn tạo ra sự liên kết để doanh nghiệp có thể lớn lên.

“Làm sao có thể có quy hoạch để các doanh nghiệp nhỏ trong cùng một chuỗi ngành có thể tập trung cùng khu vực, tạo nên sự liên kết giữa các doanh nghiệp trong chuỗi, giữa các doanh nghiệp nhỏ, nhỏ và vừa và doanh nghiệp lớn. Khi đó, doanh nghiệp nhỏ sẽ có cơ hội để lớn lên”, vị doanh nhân kiến nghị tại Phiên thảo luận.

Ông này cũng cho rằng, đây là mô hình các doanh nghiệp Trung Quốc đang làm và rất có hiệu quả.

Mô hình liên kết ngành có thể là lời giải

Là Trưởng ban Tổ chức VPSF 2025, nhưng cũng là sáng lập và Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Western Pacific, hoạt động trong lĩnh vực phát triển hạ tầng khu công nghiệp, bà Phạm Thị Bích Huệ đón nhận đề xuất của doanh nghiệp về mô hình liên kết ngành một cách hào hứng.

Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Western Pacific Phạm Thị Bích Huệ, Phó chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam,Trưởng ban Tổ chức VPSF 2025

Bà thừa nhận, doanh nghiệp kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp rất muốn chào đón các doanh nghiệp, cả doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp vừa, doanh nghiệp lớn. Nhưng việc triển khai trên thực tế không dễ.

Theo quy hoạch phân khu trong khu công nghiệp đã được phê duyệt, các lô nhỏ nhất là 2-5 ha, còn là lớn, rất lớn. Nếu doanh nghiệp cần một khu khoảng 5.000 m2, doanh nghiệp hạ tầng phải xin điều chỉnh quy hoạch, với thời gian có thể lên tới 6-8 tháng, có khi tới cả năm. Sự chậm trễ này không chỉ là chi phí tăng lên mà còn là cơ hội kinh doanh bị bỏ lỡ.

Trong khi đó, việc triển khai chính sách của Nghị quyết 68-NQ/TW về hỗ trợ tiếp cận đất đai cho doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo vẫn chưa rõ ràng.

“Chúng tôi đã đề xuất đơn giản hóa thủ tục khi điều chỉnh quy hoạch khi các khu, cụm công nghiệp có nhu cầu điều chỉnh phân lô. Nhưng mô hình về cụm liên kết ngành có thể là một giải pháp phát triển bền vững, vừa hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận mặt bằng nhưng cũng để doanh nghiệp quy tụ, hỗ trợ lẫn nhau. Nếu thực hiện được các đề xuất này, tôi tin là tiếp cận đất của các doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được giải quyết”, bà Huệ chia sẻ.

Nhưng việc thực hiện mô hình này cần sự hỗ trợ chính sách ở Trung ương và địa phương.

Cũng phải nhấn mạnh, Nghị quyết 68 đã cho phép địa phương dùng ngân sách hỗ trợ hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp để dành quỹ đất (tối thiểu 20ha/khu hoặc 5% quỹ đất) cho doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp nhỏ và vừa, khởi nghiệp sáng tạo thuê, giảm 30% tiền thuê đất 5 năm đầu. Trong các phiên thảo luận của VPSF 2025, vấn đề này luôn được đặt ra khi trao đổi với chính quyền các địa phương và cũng sẽ tiếp tục được đặt ra với các bộ, ngành và Chính phủ trong các phiên làm việc tiếp theo.

Trong phiên làm việc tại Hà Nội, với sự tham gia của đại diện Cục Phát triển kinh tế tư nhân và Hợp tác xã (Bộ Tài chính) - đơn vị chắp bút cho Nghị quyết 68-NQ/TW, vấn đề này cũng đã được đặt ra, với đề nghị xem xét làm rõ. Ngay tại cuộc thảo luận, bà Bùi Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển kinh tế tư nhân và hợp tác xã cho biết, các văn bản hướng dẫn đang được hoàn thiện, hướng dẫn chi tiết để đảm bảo tính khả thi, nhất là việc lập quy hoạch cho phần diện tích đất hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp đổi mới, sáng tạo...

Khánh Linh