Mỹ áp thuế 15%, ngành ô tô Nhật Bản tạm thời 'thở phào'

"Chúng tôi vừa hoàn tất một thỏa thuận lớn với Nhật Bản, có lẽ là thỏa thuận lớn nhất từng được thực hiện", ông Trump viết trên Truth Social.

Theo một phần của thỏa thuận, Mỹ được cho sẽ áp dụng mức thuế "có đi có lại" 15% đối với hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ. Nhật Bản cũng sẽ đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ.

Ông Trump nói thêm rằng Mỹ "sẽ nhận được 90% lợi nhuận". Ông không nêu rõ các khoản đầu tư đó sẽ hoạt động như thế nào hoặc lợi nhuận sẽ được tính toán ra sao. Chưa có điều khoản chính thức nào được công bố.

"Thỏa thuận này sẽ tạo ra hàng trăm nghìn việc làm. Chưa từng có thỏa thuận nào tương tự. Có lẽ quan trọng nhất là Nhật Bản sẽ mở cửa thị trường cho thương mại, bao gồm ô tô và xe tải, gạo và một số sản phẩm nông nghiệp khác, cùng nhiều mặt hàng khác. Nhật Bản sẽ trả mức thuế quan tương hỗ 15% cho Mỹ", ông Trump viết.

Phản hồi trước thông báo của ông Trump, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cho biết chính phủ nước này sẽ xem xét kỹ lưỡng các chi tiết của thỏa thuận và sẽ tổ chức một cuộc họp qua điện thoại hoặc trực tiếp với Tổng thống Mỹ nếu cần thiết. Tuy nhiên, giống như ông Trump, ông không đưa ra nhiều chi tiết cụ thể.

"Chúng tôi đã đàm phán đến phút chót, nỗ lực hết sức để đàm phán với nhau về ô tô hoặc các sản phẩm khác và lợi ích quốc gia", ông Shigeru Ishiba nói với các phóng viên tại văn phòng của mình hôm thứ Tư. "Chúng tôi tin rằng điều này sẽ góp phần tạo ra việc làm, sản xuất các sản phẩm tốt và hoàn thành nhiều vai trò khác nhau trên thế giới thông qua sự hợp tác chung giữa Nhật Bản và Mỹ”.

Ngay sau khi đăng bài trên mạng xã hội chính thức của mình, ông Trump đã có bài phát biểu vào tối thứ Ba bằng việc đánh dấu thỏa thuận thương mại với Nhật Bản.

"Tôi vừa ký thỏa thuận thương mại lớn nhất trong lịch sử. Tôi nghĩ có lẽ là thỏa thuận lớn nhất trong lịch sử với Nhật Bản", ông Trump phát biểu trong buổi tiếp đón các thành viên Đảng Cộng hòa tại Quốc hội. "Họ đã có những người đứng đầu của họ ở đây, và chúng tôi đã làm việc rất lâu để đạt được thỏa thuận này. Đó là một thỏa thuận tuyệt vời cho tất cả mọi người".

Thỏa thuận với Nhật Bản là tin tức thứ ba liên quan đến thương mại mà ông Trump công bố vào thứ Ba. Điều này diễn ra sau nhiều tháng đàm phán với các đối tác thương mại chủ chốt như Liên minh Châu Âu, Hàn Quốc, Ấn Độ và hàng chục nước khác bị đình trệ khi thời hạn chót mới nhất của ông Trump là ngày 1 tháng 8 để tăng thuế quan đang đến gần.

Đáng chú ý là vấn đề về ô tô - một trụ cột của nền kinh tế Nhật Bản - cũng là một vấn đề lớn trong các cuộc đàm phán. Ông Trump trước đó tuyên bố Nhật Bản không nhập khẩu ô tô của Mỹ. "Chúng tôi đã không bán cho họ một chiếc xe nào trong 10 năm qua", ông nói hồi đầu tháng.

Tuy nhiên, theo Hiệp hội các nhà nhập khẩu ô tô Nhật Bản, năm ngoái, Nhật Bản đã nhập khẩu 16.707 chiếc ô tô Mỹ.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã gặp Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba tại Tokyo vào tuần trước và đăng trên mạng xã hội X rằng ông lạc quan về việc đạt được một thỏa thuận. Đây là một dấu hiệu cho thấy sự hòa hoãn tiềm tàng trong những căng thẳng gần đây.

“"Thỏa thuận" này giúp Nhật Bản thoát khỏi mối đe dọa áp thuế 25% và "nó có tiềm năng tạo ra vị thế cạnh tranh so với các nhà cung cấp tương tự của Mỹ", bà viết trong email gửi CNN.

Trước đó, xuất khẩu của Nhật Bản đã giảm vào tháng 5 lần đầu tiên sau 8 tháng khi các nhà sản xuất ô tô lớn như Toyota chịu chi phí thuế quan toàn diện do Mỹ áp đặt.

"Giá trị xuất khẩu ô tô sang Mỹ đã giảm, nhưng khối lượng không giảm nhiều", nhà kinh tế học Koki Akimoto của Viện nghiên cứu Daiwa cho biết. "Điều này cho thấy các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang gánh chịu chi phí thuế quan và không tính phí khách hàng".

Về mặt khối lượng, xuất khẩu ô tô sang Mỹ giảm 3,9%. Cho đến nay, các nhà sản xuất ô tô lớn của Nhật Bản đã kiềm chế không tăng giá tại Mỹ để giảm chi phí thuế quan, ngoại trừ Subaru và Mitsubishi Motors.

Những nhà sản xuất ô tô Mỹ từ lâu đã phàn nàn về các rào cản phi thuế quan được cho là đang cản trở việc tiếp cận thị trường Nhật Bản, bao gồm các tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt. Một báo cáo của Đại diện Thương mại Mỹ hồi đầu năm đã trích dẫn việc Nhật Bản không chấp nhận chứng nhận tiêu chuẩn an toàn của Mỹ là cung cấp mức độ bảo vệ ngang bằng với các tiêu chuẩn của riêng mình, các giao thức thử nghiệm độc đáo và các trở ngại trong việc thiết lập mạng lưới phân phối và dịch vụ.

Để tìm được tiếng nói chung, Chính phủ của Thủ tướng Shigeru Ishiba thậm chí đã xem xét có thể nới lỏng một số tiêu chí an toàn trong ngành ô tô, chẳng hạn như các quy định liên quan đến thử nghiệm an toàn khi va chạm, tờ Nikkei đưa tin.

Không giống như một số thỏa thuận mà ông Trump đã công bố gần đây, bao gồm cả với Indonesia và Philippines, Nhật Bản là một đối tác thương mại quan trọng với Mỹ.

Nhật Bản là nguồn nhập khẩu lớn thứ năm của Mỹ. Năm ngoái, Nhật Bản đã vận chuyển 148 tỷ USD hàng hóa sang Mỹ, theo dữ liệu của Bộ Thương mại. Ô tô, phụ tùng ô tô, máy móc nông nghiệp và xây dựng là một trong những mặt hàng được người Mỹ mua nhiều nhất từ Nhật Bản.

Hàng hóa từ Nhật Bản đã phải đối mặt với mức thuế quan "có đi có lại" 24% trong thời gian ngắn trước khi ông Trump ban hành lệnh tạm dừng 90 ngày vào tháng 4. Kể từ đó, hàng hóa phải chịu mức thuế tối thiểu 10%.

Đầu tháng 7, ông Trump đã gửi thư cho Thủ tướng Nhật Bản, Shigeru Ishiba, dọa sẽ áp dụng mức thuế 25% vào ngày 1 tháng 8.

Trong khi đó, Mỹ đã xuất khẩu 80 tỷ USD hàng hóa sang Nhật Bản vào năm ngoái. Dầu khí, dược phẩm và các sản phẩm hàng không vũ trụ là những mặt hàng xuất khẩu hàng đầu.

Nhật Bản đã ở trong một vị thế khó khăn vì Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của họ và chính quyền của Tổng thống Trump đã tìm cách gây áp lực buộc các đồng minh giảm mức thuế quan của họ.

Thỏa thuận mới nhất giữa Mỹ và Nhật Bản được ký kết sau một thỏa thuận thương mại mở rộng mà hai nước đã ký kết vào năm 2019, có hiệu lực vào năm sau đó và cho phép nhiều hàng hóa được miễn thuế hơn.

Nhật Bản có một số lợi thế so với Mỹ trong thỏa thuận thương mại của mình. Quốc gia này là chủ nợ nước ngoài lớn nhất của Mỹ. Nhật Bản nắm giữ 1,1 nghìn tỷ USD trái phiếu kho bạc Mỹ, được sử dụng để tài trợ cho khoản nợ khổng lồ và ngày càng tăng của Mỹ.

Nam Nguyễn