Nâng tầm giá trị, lan tỏa thương hiệu Chè Phú Thọ

Khẳng định thương hiệu

Toàn tỉnh có trên 14,5 nghìn ha chè, tập trung ở khu vực Phú Thọ (cũ) với khoảng 13,6 nghìn ha. Từ diện tích này, mỗi năm cho sản lượng trên 182 nghìn tấn chè búp tươi, trong đó đã quy hoạch được các vùng sản xuất tập trung với diện tích gần 6 nghìn ha. Việc hình thành vùng nguyên liệu lớn tạo điều kiện để các tiến bộ kỹ thuật và cơ giới hóa trong khâu chăm sóc, thu hái được áp dụng rộng rãi, đảm bảo an toàn thực phẩm, nâng cao năng suất, chất lượng. Cùng với đó, hệ thống cơ sở chế biến từng bước được đầu tư, cho sản lượng bình quân trên 60 nghìn tấn/năm, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường trong nước và xuất khẩu. Đặc biệt, việc thay thế các giống chè cũ bằng giống mới, chất lượng cao, chiếm hơn 75% diện tích, góp phần quan trọng trong việc cao năng suất, chất lượng chè.

Vùng chè nguyên liệu tập trung thuận lợi trong canh tác, chăm sóc và đưa cơ giới hóa vào sản xuất.

Năm 2020, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) cấp quyền bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận Chè Phú Thọ cho các sản phẩm chè của tỉnh là tiền đề vững chắc thúc đẩy ngành chè phát triển. Trên cơ sở đó, tỉnh triển khai nhiều hoạt động đồng bộ hỗ trợ tổ chức, cá nhân khai thác giá trị nhãn hiệu. Các hợp tác xã, doanh nghiệp sản xuất chè được tập huấn về quy chế quản lý, hướng dẫn xây dựng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, ISO, HACCP... Thông qua các chương trình, kế hoạch phát triển khoa học và công nghệ, chương trình khuyến công, nhiều đơn vị được hỗ trợ thiết kế bao bì, nhãn mác sản phẩm để đạt chứng nhận OCOP, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đăng ký bảo hộ trí tuệ, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn, ứng dụng máy móc tiên tiến, tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, hỗ trợ xúc tiến thương mại sản phẩm... Nhờ đó, nhiều vùng chè nâng tầm chất lượng, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường.

Đến nay, có 15 tổ chức, doanh nghiệp, HTX đã được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận Chè Phú Thọ với 18 sản phẩm đạt OCOP, trong đó có 2 sản phẩm đạt OCOP 5 sao.

Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển trà UT (xã Thanh Ba) chuyên sản xuất chè đen và chè xanh xuất khẩu, công suất chế biến trên 1.000 tấn sản phẩm/năm, hợp tác tiêu thụ với khoảng 300 hộ trồng chè trên diện tích 320ha. Đặc biệt, công ty phát triển dòng sản phẩm chè búp tím đặc sản đạt OCOP 5 sao cấp Quốc gia. Bà Lê Thị Hồng Phương, Giám đốc công ty cho biết: “Được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận Chè Phú Thọ giúp sản phẩm của công ty nâng cao niềm tin với khách hàng và thuận lợi hơn khi mở rộng thị trường. Trên nền tảng đó, chúng tôi chú trọng xây dựng quy trình sản xuất chặt chẽ, đầu tư công nghệ và chuyên nghiệp hóa hoạt động, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của đối tác trong, ngoài nước. Công ty thực hiện đầy đủ các khuyến cáo trong kỹ thuật trồng, chăm sóc, bảo quản và chế biến chè an toàn; cải tiến bao bì, mẫu mã, áp dụng hệ thống quản lý tiên tiến, truy xuất nguồn gốc... để sản phẩm đạt chất lượng ổn định, rõ ràng về xuất xứ và phù hợp thị hiếu người tiêu dùng”.

Bên cạnh tiềm năng, ngành chè Phú Thọ còn gặp một số khó khăn như: Liên kết giữa vùng nguyên liệu và cơ sở chế biến chưa thực sự chặt chẽ, nhiều sản phẩm tiêu thụ qua thương lái, thiếu hợp đồng ổn định. Sản phẩm chè đen, xuất thô còn chiếm tỷ lệ lớn nên giá trị kinh tế chưa cao.

Những vấn đề này đặt ra yêu cầu phải có giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả sản xuất, ổn định đầu ra và gia tăng giá trị cho sản phẩm chè.

Mở hướng phát triển bền vững

Sau sáp nhập địa giới hành chính, không gian vùng chè của tỉnh Phú Thọ được mở rộng, sản phẩm thêm phong phú. Ngoài những sản phẩm gắn với vùng đất, cơ sở vốn đã quen thuộc, nay có thêm chè Yên Thủy, Shan tuyết Pà Cò, chè Sông Bôi... khiến câu chuyện về cây chè Đất Tổ thêm phong phú, giàu bản sắc và nhiều triển vọng. Đây là lợi thế quan trọng để tỉnh tiếp tục cơ cấu lại ngành chè theo hướng hiện đại, gắn sản xuất với chế biến, xây dựng thương hiệu.

Thực tế phát triển vùng chè ở nhiều địa phương cho thấy tiềm năng lớn nếu khai thác đúng hướng. Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ cùng yêu cầu ngày càng cao về ứng dụng khoa học công nghệ, ngành chè cần chủ động đổi mới phương thức sản xuất và tiêu thụ. Trọng tâm là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học, các quy trình sản xuất an toàn, hữu cơ, kết hợp công cụ hỗ trợ sản xuất thông minh nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh của sản phẩm.

Đồng thời, các ngành chức năng, các địa phương cần tiếp tục khuyến khích nâng cao hiệu quả các hình thức tổ chức sản xuất chè theo hướng tăng cường liên kết theo hợp đồng giữa doanh nghiệp chế biến với hợp tác xã, tổ hợp tác, xây dựng vùng nguyên liệu và bao tiêu sản phẩm. Điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, nâng cao tỷ lệ chè xanh trong chế biến; xây dựng, phát triển các vùng sản xuất chè theo hướng sinh thái gắn với phát triển du lịch, điểm du lịch trải nghiệm, du lịch nông nghiệp, làng nghề.

Nhiều đơn vị, cơ sở sản xuất đã triển khai theo hướng này, mang lại tín hiệu tích cực và HTX sản xuất chè an toàn Long Cốc (xã Long Cốc) là một ví dụ. HTX được thành lập từ năm 2018, có diện tích canh tác và liên kết gần 40ha, trong đó, 15ha đạt chuẩn VietGAP, mỗi năm sản lượng đạt khoảng 10 tấn chè thành phẩm với các dòng đặc trưng như Bát Tiên hảo hạng, chè đinh, chè Shan tuyết. Bà Phạm Thị Hạnh - Giám đốc HTX chia sẻ: “HTX Chè Long Cốc hiện có 4 sản phẩm chè đạt OCOP cấp tỉnh. Để chè Long Cốc không chỉ dừng ở sản phẩm nông nghiệp mà còn là sản phẩm du lịch, chúng tôi chú trọng cả quy trình sản xuất sạch, mẫu mã bao bì và những câu chuyện gắn với vùng chè. Đặc biệt, việc kết hợp phát triển du lịch trải nghiệm đồi chè giúp sản phẩm được biết đến nhiều hơn, du khách vừa thưởng trà vừa tìm hiểu quy trình sản xuất, tạo nền tảng để mở rộng thị trường”.

Có thể thấy rằng, khi sản xuất gắn với trải nghiệm du lịch, giá trị cây chè được nâng cao, người dân có thêm nguồn thu nhập mới, đồng thời hình ảnh vùng chè cũng lan tỏa mạnh mẽ hơn. Đây là minh chứng cụ thể cho việc phát triển chè không chỉ dừng lại ở sản phẩm nông nghiệp mà còn mở ra hướng đi mới trong khai thác giá trị văn hóa, cảnh quan.

Cùng với đó, để giải quyết vấn đề quan trọng về đầu ra, các ngành chức năng cần nâng cao năng lực dự báo, phân tích thị trường, kịp thời cung cấp thông tin giúp doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ dân chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất. Xây dựng hệ thống cung ứng chè theo hướng hiện đại, kết nối sản xuất với phân phối, tiêu dùng thành chuỗi giá trị ổn định, bền vững; tăng cường hỗ trợ tạo lập, quản lý, khai thác và phát triển nhãn hiệu, thương hiệu, sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm chè gắn với Chương trình mỗi xã một sản phẩm.

Chè Phú Thọ ngoài những lợi thế về chất lượng, yếu tố sản xuất, tiêu dùng mang tính văn hóa, truyền thống thì phát triển gắn với thương hiệu, nhãn hiệu là hướng đi phù hợp, trở thành công cụ hiệu quả trong phát triển bền vững sản xuất và thị trường. Những giải pháp đồng bộ sẽ là nền tảng để thương hiệu chè Phú Thọ được nâng tầm, gia tăng giá trị và khẳng định vị thế là sản phẩm đặc trưng của vùng Đất Tổ.

Nguyễn Huế