Ngành gỗ tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới
Kết quả xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ 5 tháng đầu năm mở ra kỳ vọng lớn cho tăng trưởng bền vững của toàn ngành. Tuy nhiên, những bất ổn từ chính sách thuế đối ứng tại Hoa Kỳ, thị trường tiêu thụ lớn nhất, có thể làm gián đoạn đà tăng trưởng, đặt ra yêu cầu cấp thiết về đa dạng hóa thị trường và nâng cao khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.
Đơn hàng quý 2 tăng 15 - 25%
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt khoảng 6,99 tỷ USD, tăng 11,5% so với cùng kỳ năm ngoái.
Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu chủ lực, chiếm 54,4%, tiếp theo là Nhật Bản (12,8%) và Trung Quốc (10,5%). Đáng chú ý, xuất khẩu sang Tây Ban Nha tăng mạnh tới 64%, trong khi Hà Lan giảm 24,6%, phản ánh sự phân hóa rõ rệt giữa các thị trường, nhất là khi các tiêu chuẩn chứng nhận, truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe.
Đơn hàng xuất khẩu của các doanh nghiệp chế biến gỗ đã tăng trở lại từ tháng 4/2025 đến nay. Ảnh: Đỗ Hương
Kiểm soát chuỗi cung ứng và bảo đảm truy xuất nguồn gốc
Mặc dù phải đối mặt nguy cơ bị áp thuế đối ứng, xuất khẩu gỗ sang Mỹ vẫn duy trì đà tăng. Tháng 4/2025, xuất khẩu đạt 799 triệu USD, tăng 4,1% so với cùng kỳ. Lũy kế 4 tháng, xuất khẩu đạt 2,9 tỷ USD, tăng 10,3%. Đáng lưu ý, tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ tăng cao hơn năm trước, cho thấy doanh nghiệp đang tranh thủ giai đoạn trước khi chính sách thuế mới có hiệu lực.
Theo ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, gỗ Mỹ hiện rất khó xuất khẩu sang Trung Quốc do thuế cao. Đây là cơ hội cho Việt Nam tiếp cận nguồn nguyên liệu chất lượng cao, và thuận lợi trong việc chứng minh xuất xứ. Số liệu từ Hải quan cho thấy, quý I/2025, Việt Nam nhập 191.000m³ gỗ từ Mỹ, trị giá gần 79 triệu USD, tăng lần lượt 34,1% về lượng và 28,1% về trị giá.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đang chuyển hướng sang kênh bán hàng trực tiếp (B2C) qua nền tảng thương mại điện tử như Amazon, Wayfair… giúp giảm phụ thuộc vào trung gian, nâng cao thương hiệu.
Một tín hiệu tích cực nữa là đơn hàng xuất khẩu của các doanh nghiệp chế biến gỗ đã tăng trở lại từ tháng 4/2025 đến nay. Báo cáo từ Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), cho biết nhiều doanh nghiệp ghi nhận lượng đơn hàng quý II/2025 tăng từ 15 - 25% so với cùng kỳ năm trước, trong đó các mặt hàng như đồ nội thất gỗ phòng khách, phòng ngủ, nhà bếp, đồ gỗ ngoài trời... có nhu cầu đặc biệt cao. Theo ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. Hồ Chí Minh, tình hình đơn hàng của ngành gỗ trong 5 tháng qua cho thấy sự phục hồi đang trên đà ổn định.
Mục tiêu xuất khẩu gỗ và lâm sản năm 2025 là 18 tỷ USD. Để đạt được, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp đạt các chứng nhận quốc tế, nâng cao khả năng cạnh tranh và giảm thiểu rủi ro pháp lý, thương mại.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Quốc Trị nhấn mạnh yêu cầu siết chặt kiểm soát chuỗi cung ứng, đặc biệt là đầu vào nguyên liệu. Ông cảnh báo hiện tượng một số doanh nghiệp FDI "gắn mác" hàng Việt để né thuế, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín ngành. Vì vậy, việc kiểm soát chặt từ vùng trồng, mã số rừng, chứng chỉ FSC… là điều không thể bỏ qua.
Ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, cho biết ngành đang đẩy mạnh phát triển vùng nguyên liệu, đặc biệt là rừng trồng gỗ lớn, rừng được cấp chứng chỉ FSC hoặc PEFC - những tiêu chuẩn quản lý rừng bền vững được quốc tế công nhận.
Hiện Cục đang phối hợp thực hiện thí điểm cấp mã số vùng trồng tại một số tỉnh phía Bắc, tiến tới nhân rộng trên toàn quốc. Mã số vùng trồng không chỉ giúp truy xuất nguồn gốc hợp pháp mà còn phục vụ đo đếm và thẩm định khả năng hấp thụ carbon của rừng trồng, hướng đến phát triển bền vững và thích ứng yêu cầu quốc tế.
Bên cạnh đó, chỉ còn chưa đầy 1 tháng nữa, mức thuế 10% tạm thời tại Hoa Kỳ sẽ kết thúc, có thể gỗ Việt xuất khẩu sang thị trường này sẽ phải chịu thuế rất cao. Ông Nguyễn Liêm, Chủ tịch Hiệp hội Chế biến gỗ Bình Dương, cho biết, trước những diễn biến khó lường của thị trường xuất khẩu, các doanh nghiệp nói chung và ngành gỗ nói riêng đang nỗ lực triển khai các chính sách linh hoạt, chủ động tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới, tránh tập trung quá nhiều vào một vài thị trường trọng điểm. Cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao tiềm năng từ các thị trường như Trung Đông, Ấn Độ, châu Phi, Nam Mỹ. Trong đó, Ấn Độ - nền kinh tế lớn thứ tư thế giới và đông dân nhất hành tinh, được xem là “đất lành” cho hàng hóa Việt.
Tại cuộc làm việc mới đây với Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Quốc Trị cũng yêu cầu Cục tiếp tục tham mưu, phối hợp và đôn đốc các hiệp hội doanh nghiệp gỗ để sớm ổn định tình hình sản xuất và xuất khẩu.
