Nghiêm cấm thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai

Thủ đoạn mới của tội phạm

Chiều 22/10, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi).

Giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, một số ý kiến đề nghị bổ sung hành vi “thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai” vào khái niệm mua bán người làm cơ sở đấu tranh phòng, chống mua bán người.

“Có ý kiến băn khoăn thực tiễn hiện nay đã xảy ra tình trạng thỏa thuận mua bán bào thai trong bụng mẹ nhưng để nhằm nuôi dưỡng đứa trẻ sau khi sinh thì trường hợp này có phải là mua bán người hay không?”, bà Nga nêu.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga. Ảnh: Như Ý.

Qua rà soát quy định của pháp luật liên quan, Ủy ban thường vụ Quốc hội nhận thấy, về mặt pháp lý, người trong diện bị mua bán là người “đã được sinh ra và còn sống”. Theo y học, bào thai chưa được xác định là con người. Do đó, việc quy định mua bán bào thai trong khái niệm mua bán người là “không phù hợp”.

Tuy nhiên, bà Nga nhấn mạnh, những năm qua, tình trạng mua bán bào thai nhằm mục đích mua bán trẻ sau khi được sinh ra đang là thực tế đáng lo ngại. Việc thỏa thuận mua bán này thực chất là tiền đề của hành vi mua bán người nhưng chưa có quy định pháp luật điều chỉnh.

“Trước yêu cầu nâng cao hiệu quả các biện pháp phòng chống mua bán người từ sớm, từ xa; đồng thời, tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục hoàn thiện pháp luật về xử lý hành vi xâm phạm liên quan đến phụ nữ, trẻ em, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo luật đã nghiêm cấm thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai”, bà Nga cho hay.

Tại phiên thảo luận, đại biểu Thái Thị An Chung (đoàn Nghệ An) cho rằng, mua bán bào thai là một thủ đoạn mới của bọn tội phạm mua bán người và mới xuất hiện gần đây, tuy nhiên việc xử lý trong thời gian qua cũng gặp rất nhiều khó khăn.

Đối tượng phạm tội thường tìm đến những phụ nữ người dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa để dụ dỗ việc ra nước ngoài sinh con bán lấy tiền hoặc đổi bằng các hiện vật khác. Việc thỏa thuận này bản chất là tiền đề của việc mua bán trẻ em, tuy nhiên việc xử lý rất khó khăn, vì trong quy định của Bộ luật Hình sự chưa có”, đại biểu cho hay.

Để tạo cơ sở pháp lý cho công tác phòng, chống tội phạm, bảo vệ quyền lợi trẻ em, đại biểu đoàn Nghệ An cho rằng, việc bổ sung quy định nghiêm cấm hành vi thỏa thuận mua bán người từ khi còn là bào thai trong dự thảo luật là hết sức cần thiết và đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn.

“Quy định này sẽ góp phần trong việc đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán trẻ em từ khi còn là bào thai trong bụng mẹ và phù hợp với các quy định của Công ước quốc tế về quyền trẻ em, đó là bảo vệ trẻ em ngay từ khi còn trong bụng mẹ”, đại biểu Chung nhấn mạnh.

Mặc dù vậy, đại biểu cũng nhìn nhận, trên thực tiễn, việc mua bán bào thai có thể nhằm mục đích mua bán trẻ em sau khi được sinh ra nhưng cũng có thể nhằm những “mục đích khác”. Do đó, cần giải thích từ ngữ thế nào là bào thai để việc triển khai áp dụng trong thực tiễn được thống nhất và thuận lợi.

"Đôi khi chúng ta cứ băn khoăn..."

Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) đánh giá cao tinh thần cầu thị, tiếp thu ý kiến của các cơ quan, trong đó có quy định nghiêm cấm thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai.

Theo ông Mai, quy định này không chỉ mang tính pháp lý nhằm ngăn chặn hành vi mua bán người từ khi đang trong bụng mẹ mà còn mang tính nhân văn và hơn thế.

Đại biểu Dương Khắc Mai. Ảnh: Như Ý.

“Đôi khi chúng ta cứ băn khoăn luật nọ, luật kia không có quy định, nhưng hôm nay Quốc hội đang bàn để làm những quy định của pháp luật. Cho nên những điều luật, những vấn đề phát sinh từ thực tiễn chúng ta có thể quy định ngay trong luật này.

Nói rộng hơn, các công ước quốc tế, quy định của nhiều nước và cả Việt Nam còn quy định không được mua bán động vật hoang dã, chưa nói đến chuyện bào thai để hình thành một con người”, ông Mai nhấn mạnh.

Tiếp thu ý kiến, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho biết, sẽ nghiên cứu triệt để các ý kiến, nhằm chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật, đảm bảo khoa học, chặt chẽ, khả thi, thể hiện tính nhân văn, nhân đạo và đề cao việc bảo vệ quyền con người.

Luân Dũng