Nghiêm cấm tình trạng ép mua bảo hiểm

Kiểm soát chặt hoạt động bán chéo của đại lý bảo hiểm

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Lâm Đồng) chỉ ra thực tiễn thời gian qua có rất nhiều người dân phản ánh bị tư vấn lệch lạc, bị ép mua bảo hiểm thông qua kênh ngân hàng, đại lý. Vì vậy, nếu chúng ta mở rộng bán chéo mà không tăng cường các yêu cầu pháp lý và cơ chế kiểm soát thì rất khó khắc phục tình trạng này.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Lâm Đồng).

Theo đại biểu, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểmcho phép cá nhân làm đại lý bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ có thể đồng thời làm đại lý phân phối sản phẩm bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm phi nhân thọ của doanh nghiệp bảo hiểm khác và ngược lại, mở rộng hơn cơ chế bán chéo sản phẩm.

Tuy nhiên, trong điều kiện hệ thống giám sát hiện nay đối với hoạt động đại lý bảo hiểm còn nhiều bất cập, đại biểu lo lắng quy định này tiềm ẩn rủi ro lớn về xung đột lợi ích.

“Như chúng ta biết, Đại lý là người đại diện theo ủy quyền của doanh nghiệp bảo hiểm; khi cùng lúc đại diện cho nhiều doanh nghiệp, họ có thể bị chi phối bởi mức hoa hồng, chính sách ưu đãi, từ đó không còn bảo đảm đầy đủ nghĩa vụ ưu tiên lợi ích của bên mua bảo hiểm. Đề nghị nếu cho phép bán chéo, dự thảo Luật cần phải có cơ chế ràng buộc chặt chẽ hơn như: quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà một đại lý cá nhân được phép đại diện, ví dụ không quá hai doanh nghiệp (một nhân thọ, một phi nhân thọ/sức khỏe); và yêu cầu đại lý phải công khai cho khách hàng biết mình là đại lý của những doanh nghiệp nào, mức hoa hồng chênh lệch ra sao…”, đại biểu đề xuất.

Tán thành quy định cho phép bán chéo của đại lý bảo hiểm trong dự thảo, đại biểu Hà Sỹ Huân (Thái Nguyên) cho rằng, quy định này sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới và đáp ứng yêu cầu đa dạng của khách hàng. Người dân có thể được tư vấn và tổng thể bảo hiểm sức khỏe, tài sản, nhân thọ, tai nạn… trong một lần giao dịch.

Tuy vậy, đại biểu cũng đề nghị cần có điều kiện, giới hạn và cơ chế giám sát rủi ro chặt chẽ. Thứ nhất, việc bán chéo bảo hiểm phải đăng ký và công khai rõ ràng đang là đại lý của doanh nghiệp nào, ở loại hình nào, tránh xung đột lợi ích. Người tiêu dùng phải được thông báo minh bạch khi đại lý tư vấn sản phẩm thuộc công ty khác hoặc loại hình khác.

Thứ hai, các cơ quan quản lý cần quy định rõ việc bán bảo hiểm chéo không được gắn điều kiện ràng buộc. “Ví dụ, mua bảo hiểm nhân thọ bắt buộc kèm theo bảo hiểm xe cơ giới hoặc ngược lại. Các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu đại lý lợi dụng bán chéo để tư vấn sai, gây thiệt hại cho khách hàng và có cơ chế kiểm tra, kiểm định chất lượng đại lý bán chéo”.

Giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu sáng nay về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong thời gian qua có hiện tượng nhân viên ngân hàng tư vấn dịch vụ ngân hàng kèm bán bảo hiểm, gây nhầm lẫn giữa sản phẩm dịch vụ ngân hàng với sản phẩm dịch vụ bảo hiểm. Thậm chí, theo Bộ trưởng, có những trường hợp ép mua bảo hiểm.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng tại phiên họp sáng nay.

Theo Bộ trưởng, về vấn đề này, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo rất quyết liệt. Luật Các tổ chức tín dụng cũng đã cấm các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức.

Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng nghiêm cấm việc đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng kinh doanh bảo hiểm, Luật và các văn bản hướng dẫn cũng quy định rất chặt chẽ công tác tư vấn, ghi âm để nâng cao chất lượng đại lý.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tiến hành kiểm tra, xử lý sai phạm và trình các cấp có thẩm quyền ban hành các quy định để nhằm hạn chế tình trạng này.

Gỡ bỏ nhiều rào cản gia nhập thị trường với doanh nghiệp bảo hiểm

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm đã bãi bỏ nhiều rào cản gia nhập thị trường với doanh nghiệp bảo hiểm cũng như đẩy mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Các đại biểu quốc hội đánh giá cao sự đổi mới này của dự thảo luật.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cho biết: "Tôi đồng tình với tinh thần cắt giảm rào cản tiếp cận thị trường của dự thảo, nhưng đề nghị rà soát toàn diện Điều 3a để bảo đảm thống nhất với Luật Doanh nghiệp. Hiện nay dự thảo mới chỉ dẫn chiếu đối tượng bị cấm thành lập và quản lý doanh nghiệp, nhưng chưa bao quát đầy đủ các trường hợp không có quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp theo khoản 3 Điều 17 Luật Doanh nghiệp".

Tương tự, với điều kiện và thời hạn chính thức hoạt động, đại biểu tán thành dự thảo chuyển từ xu hướng tiền kiểm sang hậu kiểm, song cần làm rõ hơn nội dung hậu kiểm và xác định rõ trách nhiệm của cơ quan quản lý cũng như lượng hóa những điều kiện doanh nghiệp phải đáp ứng trước khi chính thức hoạt động.

Đồng thời, đại biểu cũng đề nghị Bộ Tài chính rà soát kỹ các quy định về kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ, quản trị rủi ro, ký quỹ, thu hồi giấy phép để bảo đảm sự chuyển đổi sang hậu kiểm vừa thông thoáng nhưng vẫn chặt chẽ.

Đối với quy định của dự thảo về việc bỏ yêu cầu nhà đầu tư phải có xác nhận của cơ quan quản lý nước ngoài về việc không vi phạm nghiêm trọng pháp luật về kinh doanh, môi giới bảo hiểm trong một khoảng thời gian nhất định, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Lâm Đồng) đồng tình về định hướng giảm thủ tục hành chính, nhưng lo ngại quy định này sẽ làm suy yếu cơ chế sàng lọc nhằm đánh giá uy tín và mức độ tuân thủ pháp luật của nhà đầu tư nước ngoài.

Vì vậy, đại biểu đề nghị quy định theo hướng vừa bảo đảm đồng thời mục tiêu cải cách và mục tiêu quản lý, cụ thể: không duy trì cứng nhắc yêu cầu duy nhất là “văn bản xác nhận của cơ quan quản lý nước ngoài”, nhưng Luật cần quy định nhà đầu tư nước ngoài phải cung cấp tài liệu chứng minh lịch sử tuân thủ pháp luật như: báo cáo kiểm toán, báo cáo giám sát, xếp hạng tín nhiệm, bản tự kê khai kèm cơ chế hậu kiểm; đồng thời quy định rõ nếu kê khai sai lệch, che giấu vi phạm thì Nhà nước có quyền đình chỉ, thu hồi Giấy phép theo Điều 75 của Luật Kinh doanh bảo hiểm và xử lý trách nhiệm tương xứng. Như vậy vừa đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính, vừa vẫn bảo đảm an toàn thị trường.

Về ý kiến của đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng tiếp thu và cho biết nội dung sẽ được chỉnh sửa và báo cáo Quốc hội khi thông qua.

Ông nhấn mạnh dự thảo lần này chỉ sửa những vấn đề thực sự cấp bách, nhằm cắt giảm điều kiện kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Các nội dung khác Bộ Tài chính ghi nhận ý kiến đại biểu Quốc hội để rà soát, đưa vào phương án sửa đổi tổng thể trong thời gian tới.

Những vấn đề thuộc phạm vi nghị định, thông tư sẽ được rà soát và đề xuất phương án chỉnh sửa phù hợp. Các vấn đề liên quan quản lý, giám sát sẽ được Bộ lưu ý trong công tác kiểm tra sắp tới.