Đề nghị kiểm soát rủi ro khi mở rộng bán chéo bảo hiểm

ĐBQH Nguyễn Hữu Thông (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Q.Khánh

Sáng 18/11, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Góp ý dự thảo Luật, theo ĐBQH Nguyễn Hữu Thông, quy định mới tại Điều 3a về chủ thể được phép góp vốn, thành lập, quản lý và kiểm soát doanh nghiệp bảo hiểm còn “hẹp” so với Luật Doanh nghiệp và có thể tạo khoảng trống pháp lý.

Cụ thể, dự thảo Luật yêu cầu các tổ chức, cá nhân này không thuộc đối tượng bị cấm thành lập, quản lý doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp. Trong khi đó, Điều 17 Luật Doanh nghiệp quy định không chỉ các chủ thể bị cấm thành lập, quản lý doanh nghiệp mà còn có nhóm chủ thể “không có quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp” vào doanh nghiệp.

Đại biểu cho biết, Luật Doanh nghiệp không chỉ nêu nhóm đối tượng bị cấm thành lập, quản lý doanh nghiệp mà còn có nhóm “không được quyền góp vốn, mua cổ phần”. Nếu chỉ viện dẫn đối tượng bị cấm thành lập, quản lý, những người bị cấm góp vốn vẫn có thể tham gia thị trường bảo hiểm - lĩnh vực rủi ro cao và liên quan đến nguồn vốn lớn từ người dân.

Đại biểu đề nghị quy định rõ hơn: chỉ những tổ chức, cá nhân có quyền góp vốn, quyền thành lập và quyền quản lý doanh nghiệp mới được tham gia thị trường bảo hiểm, đồng thời không thuộc các trường hợp bị cấm theo Luật Doanh nghiệp và các luật liên quan.

Cũng theo ĐBQH Nguyễn Hữu Thông, dự thảo Luật cần làm rõ nội hàm “kiểm soát doanh nghiệp bảo hiểm” dựa trên tỷ lệ sở hữu, quyền biểu quyết hoặc thỏa thuận chi phối, nhằm tránh tranh chấp và bảo đảm thống nhất khi áp dụng.

Bên cạnh đó, ĐBQH Nguyễn Hữu Thông bày tỏ lo ngại khi dự thảo Luật bỏ hoàn toàn yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài phải có xác nhận của cơ quan quản lý nước ngoài về việc không vi phạm pháp luật bảo hiểm trong quá khứ.

Theo đại biểu, dù cải cách thủ tục hành chính là cần thiết, nhưng việc bỏ điều kiện này có thể làm suy yếu cơ chế sàng lọc, đặc biệt trong bối cảnh thị trường bảo hiểm nhân thọ gắn với dòng vốn lớn và mức độ rủi ro cao.

Đại biểu đề nghị thay vì yêu cầu duy nhất một văn bản xác nhận, luật cần quy định nhà đầu tư phải cung cấp các tài liệu chứng minh lịch sử tuân thủ pháp luật như báo cáo kiểm toán, báo cáo giám sát, xếp hạng tín nhiệm hoặc bản tự kê khai có hậu kiểm. Trường hợp kê khai sai, Nhà nước phải có quyền đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép theo Điều 75 của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Liên quan đến đề xuất cho phép đại lý bảo hiểm nhân thọ có thể đồng thời phân phối sản phẩm của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ hoặc sức khỏe, đại biểu Nguyễn Hữu Thông cho rằng, quy định này tiềm ẩn nguy cơ xung đột lợi ích trong khi hoạt động giám sát đại lý hiện còn nhiều bất cập. Đại lý có thể bị chi phối bởi hoa hồng và chính sách ưu đãi, dẫn đến tư vấn lệch lạc, không còn bảo đảm lợi ích của khách hàng, điều này đã xảy ra nhiều trong thời gian qua, đặc biệt qua kênh ngân hàng.

Đại biểu đề nghị nếu mở rộng bán chéo, Luật phải đi kèm cơ chế kiểm soát chặt chẽ: giới hạn số doanh nghiệp mà một đại lý được phép đại diện (ví dụ tối đa hai doanh nghiệp), yêu cầu công khai danh sách doanh nghiệp đại lý hợp tác và mức chênh lệch hoa hồng, đồng thời bổ sung chế tài mạnh đối với hành vi tư vấn sai, kể cả trách nhiệm liên đới của doanh nghiệp bảo hiểm.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông nhấn mạnh, các điều chỉnh này nhằm bảo đảm hài hòa giữa cải cách thủ tục, minh bạch thị trường và bảo vệ quyền lợi người mua bảo hiểm.

H.Lan