Người Việt điều chỉnh trong tiêu dùng: doanh nghiệp cần thay đổi để thích nghi

Theo nhận định của các chuyên gia, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, người tiêu dùng Việt có những điều chỉnh đáng kể trong tiêu dùng. Ảnh minh họa: Khánh Huy

Những con số “giật mình”

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành tháng 5/2024 ước đạt 519,8 nghìn tỷ đồng, tăng 9,5% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó: nhóm hàng lương thực, thực phẩm tăng 9,9%; đồ dùng, dụng cụ, trang thiết bị gia đình tăng 9,0%; may mặc tăng 9,3%; dịch vụ lưu trú, ăn uống tăng 17,0%; du lịch lữ hành tăng 34,3%

Trên thực tế, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, người tiêu dùng Việt có những điều chỉnh đáng kể trong tiêu dùng, từ cắt giảm mức chi tiêu không cần thiết, hạn chế mua hàng hoặc thay đổi phương thức và lựa chọn xoay xở với ngân sách thu hẹp hơn so với trước đây. Những thay đổi này mang tới nhiều thách thức và biến động, buộc DN cũng phải thay đổi chiến lược để tiếp cận người tiêu dùng hiệu quả hơn, cung cấp các giải pháp phù hợp và tạo sự hài lòng cho người tiêu dùng.

Vừa qua, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh (BCSI) phối hợp cùng các đơn vị liên quan tổ chức “Diễn đàn xu hướng tiêu dùng Việt Nam”. Chương trình có sự đồng hành của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN).

Diễn đàn có sự tham gia trao đổi của đại diện các bộ, ban ngành... cùng với các bài nghiên cứu, phân tích xu hướng ngành hàng tiêu dùng Việt Nam và quốc tế đến từ những công ty nghiên cứu thị trường hàng đầu như NielsenIQ, Kantar. Bên cạnh đó còn có sự góp mặt của các DN lớn về ngành hàng tiêu dùng trong nước và quốc tế, các đại diện gian hàng của Tiktok Shop và cùng các cơ quan báo chí, truyền hình, thông tấn tham gia thực hiện các hoạt động truyền thông, phỏng vấn, đưa tin tại sự kiện.

Trong bối cảnh chung nhiều biến động, việc nắm bắt nhu cầu, thói quen mua sắm cũng như dự đoán và bắt kịp xu hướng tiêu dùng của khách hàng đối với mỗi DN càng trở nên khó khăn. Việc bám sát các nguồn dữ liệu nghiên cứu thị trường uy tín, với những phân tích cụ thể, sâu sát các biến động trong hành vi người tiêu dùng chắc chắn sẽ giúp DN tìm ra lời giải đúng cho bài toán trên, từ đó gia tăng sức cạnh tranh, bứt phá thành công.

Hiện nay, các nghiên cứu người tiêu dùng 2024 của NielsenIQ cho thấy người tiêu dùng khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang gặp áp lực về việc chi phí sinh hoạt tăng, dẫn tới việc người tiêu dùng cắt giảm chi tiêu các mặt hàng tùy ý để cân bằng chi tiêu cho các mặt hàng thiết yếu, đồng thời đưa ra những quyết định mua sắm cẩn trọng hơn. Theo đó, 89% người tiêu dùng tìm kiếm mức giá thấp hơn, 72% giảm tổng chi tiêu.

Ở Việt Nam, theo NielsenIQ, 36% người tiêu dùng lo ngại về tình hình suy thoái kinh tế và 25% lo ngại về việc mất việc làm. Họ cũng cảm nhận được tác động của lạm phát thông qua việc tăng giá bán hàng hóa. Người trẻ (18-25 tuổi) cải thiện tình hình tài chính bằng cách tăng thu nhập và chi tiêu tiết kiệm hơn, nhóm người lớn tuổi (46-55 tuổi) có xu hướng cắt giảm chi tiêu cho các mặt hàng không cần thiết. 62% người tiêu dùng Việt Nam cũng lựa chọn nấu ăn tại nhà nhiều hơn.

Doanh nghiệp cần đánh giá lại chiến lược kinh doanh

Theo ông Tạ Mạnh Cường - Trưởng phòng Xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), sức cầu tiêu dùng chịu tác động của nhiều nhân tố bao gồm độ tuổi, giới tính, ngành nghề, thu nhập, văn hóa, công nghệ, xúc tiến thương mại và chính sách, pháp luật… Các DN cần linh hoạt trong việc nắm bắt các quy định, chính sách, pháp luật trong nước và quốc tế về tiêu dùng; nghiên cứu xác định xu hướng, hành vi tiêu dùng theo từng ngành hàng, đồng thời có chiến lược xây dựng và phát triển thương hiệu, sản phẩm để tăng khả năng cạnh tranh trong việc đáp ứng các nhu cầu của người tiêu dùng.

ThS. Đặng Thúy Hà - Giám đốc khu vực miền Bắc NielsenIQ Việt Nam cho biết, người tiêu dùng đang cắt giảm chi tiêu từ ngắn hạn sang dài hạn. Người tiêu dùng ngày càng xem việc tìm kiếm ưu đãi trực tuyến như một cách hiệu quả để cắt giảm chi tiêu cho việc mua sắm hàng tạp hóa. Đồng thời, họ ưu tiên chăm sóc cả sức khỏe thể chất và tinh thần. Đây chính là cơ hội tăng trưởng kinh doanh cho các DN. DN cần linh hoạt, nhanh chóng thích nghi, đổi mới và đánh giá lại chiến lược kinh doanh để phù hợp với những nhu cầu và xu hướng tiêu dùng hiện nay.

Còn theo bà Nguyễn Phương Nga - Giám đốc khối kinh doanh Kantar Việt Nam, dù đã có những cải thiện đáng kể, 5/10 người tiêu dùng cho rằng, nền kinh tế Việt Nam đang gặp khó khăn và tình hình này sẽ kéo dài ít nhất từ 6 tháng tới 1 năm nữa. Do đó, người tiêu dùng Việt Nam ngày càng xem việc tìm kiếm ưu đãi trực tuyến như một cách hiệu quả để cắt giảm chi tiêu cho việc mua sắm hàng tạp hóa. Như vậy, DN cần quan tâm và khai thác hiệu quả kênh thương mại điện tử để gia tăng doanh số...

Ông Lê Hùng Cường - Phó Tổng Giám đốc FPT Digital khuyên DN nên tận dụng sự phát triển của các công nghệ mới để tạo ra các cơ hội chuyển đổi hoạt động bán lẻ. Đơn cử như việc sử dụng dữ liệu giúp DN siêu cá nhân hóa bán lẻ, cho phép hoạt động mua sắm có thể tương tác theo thời gian thực và đề xuất sản phẩm phù hợp nhất của khách hàng, tăng khả năng mua hàng, giảm tỉ lệ hoàn hàng...

Ngô Sơn