Những ứng viên 'nặng ký' của giải Nobel Văn chương 2023
Một ngày trước khi giải Nobel Văn chương 2023 chính thức xướng tên người chiến thắng, các đề cử vẫn được giữ bí mật. Nhiều tên tuổi lớn được nhắc đến nhưng không ai có thể đưa ra dự đoán chắc chắn.
Ngày 5/10, Viện Hàn lâm Thụy Điển - tổ chức đứng sau giải Nobel Văn chương - sẽ công bố chủ nhân của giải thưởng năm nay. Đây là phần thưởng dành tặng cho “những người xuất sắc nhất trong lĩnh vực văn học” theo di chúc của Alfred Nobel.
Giải thưởng Nobel Văn chương 2023 được công bố vào ngày 5/10. Ảnh: New York Times.
Theo trang web chính thức của giải thưởng, dù là một nhà hóa học, nhà phát minh, sản xuất vũ khí, Nobel dành nhiều sự quan tâm đến văn hóa. Thời trẻ, ông sớm bộc lộ sở thích văn chương và nuôi dưỡng niềm đam mê đó suốt đời. Thư viện của ông bao gồm các tuyển tập văn học phong phú, đa dạng ngôn ngữ.
Trong những năm cuối đời, ông thử sức với vai trò một tác giả và bắt đầu viết tiểu thuyết. Văn học là giải thưởng thứ 4 được Nobel nhắc đến trong di chúc.
Từ tháng 11 năm trước, hàng nghìn lá thư khắp nơi trên thế giới bắt đầu gửi đến Viện Hàn lâm Thụy Điển để cử các tác giả xứng đáng với giải thưởng danh giá nhất dành cho giới văn chương.
Chỉ những người đủ tư cách mới có thể đưa ra đề cử, bao gồm thành viên của Viện Hàn lâm Thụy Điển, các học viện, tổ chức, hiệp hội có cấu trúc và tôn chỉ hoạt động tương tự; giáo sư văn học, ngôn ngữ học tại các trường đại học, cao đẳng; những tác giả từng đoạt giải Nobel Văn chương trước đây và chủ tịch của các tổ chức nhà văn đại diện cho mỗi nền văn học.
Một trong số những nguyên tắc cơ bản nhất của quy trình đề cử là không công khai tên ứng viên cũng như không tự đề cử bản thân. Các đề cử không hợp lệ sẽ bị loại bỏ trong quá trình tổng hợp.
Năm nay, quy trình đề cử cho giải thưởng văn học danh giá nhất hành tinh tiếp tục được thực hiện tương tự những kỳ trước. Theo công bố của ban tổ chức, Ủy ban Nobel 2023 của Viện Hàn lâm Thụy Điển gồm 6 thành viên.
Chủ tịch Ủy ban là nhà phê bình văn học Anders Olsson, dịch giả, biên tập viên Mats Malm là thư ký thường trực. Bốn thành viên còn lại đều là các tiểu thuyết gia, nhà báo, nhà thơ uy tín.
Dù các đề cử không được công bố, nhiều tên tuổi lớn với văn chương hiện đại được đánh giá có tiềm năng chiến thắng tại giải Nobel năm nay. Theo Lithub, Ngũgĩ wa Thiong’o, Michel Houellebecq và Anne Carson là các tác giả nhiều khả năng được xướng tên.
Trong khi đó, hàng loạt dự đoán khác hướng về nữ tiểu thuyết gia, nhà phê bình văn học Trung Quốc Tàn Tuyết. Thậm chí một trang web còn đặt cược khả năng tác giả này thắng giải Nobel Văn chương 2023 cao nhất (tỷ lệ 5/1).
Nhà văn người Nhật Bản Haruki Murakami cũng được xem là một ứng cử viên sáng giá cho giải thưởng năm nay. Murakami đã được trao giải Princess of Asturias Award về Văn học vào tháng 5. Đây là giải thưởng nghệ thuật hàng đầu của Tây Ban Nha.
Björn Wiman, biên tập viên văn hóa của tờ Dagens Nyheter (Thụy Điển) cho rằng nhà văn người Mỹ gốc Caribe Jamaica Kincaid, người có tiểu thuyết viết về cuộc sống gia đình và trải nghiệm của chính bà với chủ nghĩa thực dân và chủng tộc, sẽ có cơ hội trong năm nay.
Thư ký Ủy ban Nobel Văn chương công bố giải thưởng năm 2022. Ảnh: Henrik Montgomery.
Giải Nobel Văn chương 2022 được trao cho biểu tượng nữ quyền người Pháp, Annie Ernaux “vì lòng dũng cảm và sự nhạy bén khi bà khám phá ra cội nguồn, sự xa lạ và những hạn chế của ký ức cá nhân”.
