Nông nghiệp Hà Nội - 80 năm vươn mình mạnh mẽ

Từ khó khăn sau ngày độc lập…

Sản xuất nông nghiệp ở Hà Nội đã thay đổi từ sản xuất truyền thống sang quản lý chặt chẽ về quy trình sản xuất, nhằm nâng cao chất lượng nông sản. Ảnh: Nguyễn Mai

80 năm kể từ Ngày Độc lập 2-9-1945, nông nghiệp Hà Nội đã trải qua một hành trình nhiều gian khó, nhưng cũng đầy vinh quang. Những ngày đầu sau giải phóng, chiến tranh tàn phá nặng nề, khiến nông thôn Hà Nội tiêu điều, ruộng đất bỏ hoang, trâu bò ít ỏi, thủy lợi chưa được xây dựng, sâu bệnh hoành hành.

Trước yêu cầu khẩn thiết “khôi phục nông nghiệp để nuôi sống Thủ đô”, Thành ủy và UBND thành phố đã chỉ đạo quyết liệt, thành lập Sở Nông lâm Hà Nội vào năm 1955, với lực lượng ban đầu chỉ hơn 200 cán bộ, đảm nhiệm hướng dẫn trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản.

Từ thập niên 60, cùng phong trào hợp tác hóa và cơ khí hóa, Hà Nội từng bước khôi phục sản xuất. Hệ thống thủy lợi được đầu tư, khai hoang mở rộng đất đai, áp dụng kỹ thuật canh tác mới. Đặc biệt, mô hình sản xuất chuyên canh được hình thành: Rau, cây công nghiệp, lương thực và chăn nuôi, tạo những “vành đai thực phẩm” cung ứng cho Thủ đô. Năng suất lúa nhanh chóng vượt ngưỡng 5 tấn/ha, nhiều hợp tác xã tiêu biểu đạt tới 7 tấn/ha - con số ấn tượng trong bối cảnh cả nước còn thiếu đói.

Trong những năm chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, nông dân ngoại thành vừa sản xuất, vừa chiến đấu. Đến năm 1975, giá trị sản xuất nông nghiệp Hà Nội đã tăng hơn 19% so với năm 1965, góp phần bảo đảm hậu cần cho cả nước trong thời kỳ kháng chiến.

… đến đổi mới và bứt phá

Mùa bưởi ở Vân Hà, xã Phúc Lộc (Hà Nội). Ảnh: Minh Phú

Bước vào giai đoạn thống nhất đất nước, những chính sách khoán 100 (1981) và khoán 10 (1988) đã mở ra luồng gió mới, đưa hộ nông dân thành đơn vị sản xuất tự chủ. Chỉ trong vài năm, sản lượng lương thực của Hà Nội tăng vọt, đời sống nông dân thay đổi rõ rệt.

Từ những năm 1990, thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VII) về đổi mới kinh tế nông thôn, Hà Nội đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu sản xuất theo hướng hàng hóa, hình thành vùng chuyên canh gắn với sơ chế, chế biến, bảo quản. Hệ thống thủy lợi, đê điều được củng cố, hiện đại hóa. Giá trị sản lượng, năng suất và chất lượng sản phẩm liên tục tăng cao, đưa nông nghiệp Thủ đô tiến lên một tầm cao mới.

Đặc biệt, sau khi Hà Nội thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, nông nghiệp - nông thôn - nông dân luôn được coi là nhiệm vụ trọng tâm. Hàng nghìn tỷ đồng đã được đầu tư để nâng cấp hạ tầng, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, nâng cao thu nhập cho người dân. Sau 15 năm, Hà Nội đã trở thành địa phương đầu tiên trong cả nước hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Nông nghiệp hiện đại, bước vào giai đoạn hội nhập

Sản xuất nông nghiệp kết hợp với đón khách tham quan, trải nghiệm tại xã Liên Minh (Hà Nội). Ảnh: An Lạc Farm

Ngày nay, Hà Nội không chỉ bảo đảm an ninh lương thực, mà còn hướng mạnh sang sản xuất chuyên canh, hữu cơ, công nghệ cao và xuất khẩu. Thành phố cơ bản hoàn thành dồn điền, đổi thửa, tạo điều kiện hình thành những vùng sản xuất tập trung với năng suất và giá trị cao: Lúa chất lượng cao, rau an toàn, cây ăn quả đặc sản như bưởi Diễn, cam Canh; vùng chăn nuôi tập trung bò sữa, bò thịt, gia cầm.

Ứng dụng cơ giới hóa và công nghệ 4.0 trở thành xu hướng tất yếu. 100% diện tích lúa được cơ giới hóa khâu làm đất, hơn 90% khâu thu hoạch sử dụng máy móc hiện đại. Trong chăn nuôi, Hà Nội hiện có hơn 42 triệu con gia cầm, 1,48 triệu con lợn, hơn 125 nghìn con bò và gần 30 nghìn con trâu. Cùng với 6.700 trang trại quy mô lớn nhỏ, Thủ đô đã hình thành chuỗi sản xuất nông nghiệp bền vững, an toàn.

Đáng chú ý, Hà Nội hiện có khoảng 1.090 hợp tác xã nông nghiệp, gần 1.700 trang trại, hơn 149 chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ cùng hơn 13.000 sản phẩm được cấp mã QR, truy xuất nguồn gốc.

Thành phố cũng duy trì và phát triển 977 chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn liên kết với 43 tỉnh, thành phố trong cả nước, khẳng định vai trò trung tâm phân phối nông sản. Không dừng ở việc “đủ ăn, đủ dùng”, nông sản Hà Nội đã bước chân ra thị trường thế giới, mở rộng hướng xuất khẩu với những sản phẩm giá trị cao, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Trồng rau an toàn theo chuỗi liên kết khép kín tại Hợp tác xã Rau quả sạch Chúc Sơn. Ảnh: Văn Thám

80 năm qua, từ những ngày đầu ruộng đất hoang hóa đến nền nông nghiệp công nghệ cao hôm nay là minh chứng sống động cho sức sống mãnh liệt của người nông dân Hà Nội với sự quan tâm, lãnh đạo sát sao của Thành ủy và chính quyền thành phố.

Trong bối cảnh mới, khi xu hướng toàn cầu là nông nghiệp xanh, tuần hoàn, bền vững, Hà Nội tiếp tục đặt mục tiêu vươn xa hơn nữa: Phát triển mạnh nông nghiệp hữu cơ, mở rộng vùng chuyên canh hàng hóa, tăng cường chế biến sâu và xuất khẩu, xây dựng thương hiệu nông sản Thủ đô trên bản đồ thế giới.

Từ “vành đai thực phẩm” nuôi dưỡng Thủ đô trong những năm tháng gian khó, đến nay, nông nghiệp Hà Nội trở thành ngành kinh tế quan trọng, có giá trị gia tăng cao, gắn kết chặt chẽ với công nghệ, thị trường và hội nhập quốc tế, góp phần khẳng định vị thế của một Thủ đô Anh hùng, sáng tạo và phát triển bền vững.

Nguyễn Mai