Ông Trump kêu gọi Iran đàm phán sau loạt không kích của Israel

Ông Trump kêu gọi Iran đàm phán sau loạt không kích của Israel. Ảnh AFP

Ông nói: “Vẫn còn thời gian để chấm dứt cuộc chiến này, trước khi xảy ra những cuộc tấn công tiếp theo – có thể còn dữ dội hơn”.

Trước đó, vào rạng sáng thứ Sáu, Israel được cho là đã điều khoảng 200 máy bay chiến đấu nhằm vào khoảng 100 mục tiêu tại nhiều thành phố của Iran. Động thái này làm giá dầu thô có thời điểm tăng tới 13%, do lo ngại nguồn cung gián đoạn, trước khi thị trường dần ổn định trở lại. Giới đầu tư chuyển hướng sang các tài sản an toàn như vàng và trái phiếu Chính phủ Mỹ.

Đáp lại, Iran đã phóng hàng loạt máy bay không người lái (UAV) về phía Israel. Một số chiếc đã bị đánh chặn khi bay qua không phận Jordan. Giới chức Israel dự báo Iran có thể tiếp tục phản ứng trong thời gian tới, có khả năng sử dụng thêm UAV và tên lửa đạn đạo.

Nhiều tiếng nổ lớn đã được ghi nhận tại thủ đô Tehran, thành phố Natanz – nơi đặt một trong những cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran – và một số khu vực khác. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố lực lượng nước này đã “đánh trúng trung tâm chương trình làm giàu uranium của Iran”.

Truyền thông Iran đưa tin, chỉ huy Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Hossein Salami và Tổng Tham mưu trưởng quân đội Mohammad Bagheri đã thiệt mạng trong vụ tấn công, cùng với ít nhất hai sĩ quan cấp cao khác.

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết chưa ghi nhận bất kỳ dấu hiệu rò rỉ phóng xạ nào tại cơ sở Natanz, cho thấy hệ thống bảo vệ hạt nhân tại đây có thể vẫn được giữ vững sau các đợt không kích.

Thủ tướng Netanyahu tuyên bố chiến dịch quân sự sẽ tiếp diễn “bao lâu cũng được”, cho đến khi Israel không còn thấy bị đe dọa từ phía Iran.

Theo các báo cáo ban đầu từ truyền thông Iran, ít nhất 95 người đã bị thương trong vụ tấn công. Một số tòa nhà dân cư ở khu vực ngoại ô Tehran cũng bị hư hại. Hiện Iran chưa công bố con số thương vong chính thức.

Trong buổi họp báo cùng ngày, ông Netanyahu đánh giá chiến dịch là “rất thành công”, và kêu gọi người dân Israel chuẩn bị tinh thần cho khả năng phải trú ẩn dài ngày trong các hầm tránh bom.

Căng thẳng tiếp tục gia tăng sau phát biểu của lãnh đạo Iran

Lãnh tụ tối cao Iran, ông Ali Khamenei, cho biết Israel sẽ phải “trả một cái giá rất đắt” sau cuộc không kích gần đây, và khẳng định Iran sẽ có phản ứng mạnh mẽ thông qua lực lượng vũ trang.

Trước đó, ông Trump từng kêu gọi giải quyết vấn đề hạt nhân Iran thông qua đàm phán và nhấn mạnh rằng, Iran “không được phép sở hữu vũ khí hạt nhân”.

Phía Mỹ cũng lên tiếng về diễn biến mới. Ngoại trưởng Marco Rubio khẳng định Washington không tham gia vào cuộc tấn công, đồng thời cảnh báo Iran không nên nhằm vào công dân, hay lợi ích của Mỹ trong bất kỳ hành động trả đũa nào.

Theo kế hoạch, lãnh đạo hai nước Mỹ và Iran dự kiến gặp nhau tại Oman vào Chủ nhật để tiếp tục các cuộc đàm phán liên quan đến chương trình hạt nhân. Tuy nhiên, chưa rõ liệu cuộc gặp này có diễn ra như dự kiến trong bối cảnh tình hình đang căng thẳng hay không.

Chính phủ Oman – quốc gia vùng Vịnh đầu tiên lên tiếng – bày tỏ quan ngại trước hành động quân sự của Israel, cho rằng đó là hành động “liều lĩnh”, và cảnh báo nguy cơ khu vực rơi vào khủng hoảng.

Ả Rập Xê Út, UAE và Qatar cũng đưa ra phản ứng tương tự, kêu gọi các bên kiềm chế và tránh để xung đột lan rộng.

Thủ tướng Anh Keir Starmer kêu gọi các bên nhanh chóng giảm căng thẳng, cho rằng leo thang quân sự sẽ không mang lại lợi ích nào cho khu vực Trung Đông.

Trung Đông đối mặt nguy cơ xung đột lan rộng

Tình hình tại Trung Đông tiếp tục diễn biến căng thẳng sau các cuộc không kích nhằm vào Iran, làm dấy lên lo ngại về khả năng bùng phát một cuộc xung đột quy mô lớn trong khu vực. Khu vực này vốn đã bất ổn kể từ sau vụ tấn công của Hamas nhằm vào Israel vào tháng 10/2023, nay càng đối mặt với nhiều rủi ro hơn, không chỉ về an ninh mà còn với kinh tế toàn cầu.

Theo nhóm chuyên gia kinh tế của Bloomberg gồm Jennifer Welch, Adam Farrar và Tom Orlik, nguy cơ xung đột lan rộng đang ở mức cao và có thể kéo theo nhiều hệ lụy, trong đó rõ rệt nhất là biến động về giá năng lượng. Dù Iran tuyên bố các cơ sở lọc dầu và kho chứa nhiên liệu vẫn an toàn, giá dầu Brent trong sáng thứ Sáu đã tăng 8,3%, đạt mức 75 USD/thùng.

Tại Mỹ, Thượng nghị sĩ Jack Reed – Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện – nhận định cuộc không kích của Israel là một bước đi đáng lo ngại và có thể khiến căng thẳng lan rộng trong khu vực. Ông kêu gọi các bên liên quan hãy nỗ lực thúc đẩy giải pháp ngoại giao nhằm hạ nhiệt tình hình, tránh để xung đột vượt khỏi tầm kiểm soát.

Trong khi đó, một số nghị sĩ thuộc Đảng Cộng hòa lại bày tỏ sự ủng hộ với hành động của Israel, cho rằng quốc gia này đang phản ứng trước những động thái khiêu khích từ phía Iran.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz, cho biết cuộc không kích lần này mang tính phòng ngừa, và Tel Aviv có trong tay bằng chứng cho thấy Iran đang lên kế hoạch tấn công.

Về phía Iran, Chính phủ nước này nhiều lần khẳng định chương trình hạt nhân của họ phục vụ mục đích dân sự, như phát điện, hoặc sử dụng trong y tế. Tuy nhiên, kể từ năm 2019 – sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 dưới thời ông Trump – Iran đã tăng cường hoạt động làm giàu uranium như một hình thức đáp trả.

Những nỗ lực tái đàm phán một thỏa thuận hạt nhân mới kể từ khi ông Trump trở lại chính trường vào tháng 1 vẫn đang diễn ra chậm chạp. Vấn đề lớn nhất hiện nay là bất đồng quanh hoạt động làm giàu uranium: Mỹ và Israel phản đối, trong khi Iran cho rằng họ có quyền duy trì chương trình này nếu chỉ nhằm mục đích hòa bình.

Căng thẳng giữa Iran và Israel tiếp tục gia tăng

Căng thẳng giữa Iran và Israel tiếp tục leo thang sau khi Tehran tuyên bố sẽ đưa vào hoạt động một cơ sở làm giàu uranium mới. Thông báo được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết Iran chưa tuân thủ đầy đủ các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân quốc tế, làm dấy lên khả năng Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc có thể xem xét việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt.

Trong bối cảnh đó, theo đài CBS News, Mỹ đã yêu cầu một số nhân viên ngoại giao rút khỏi đại sứ quán ở Baghdad, do lo ngại khả năng xảy ra một cuộc không kích của Israel nhằm vào lãnh thổ Iran.

Tình hình khu vực trở nên căng thẳng hơn kể từ ngày 7/10/2023, khi nhóm Hamas – lực lượng vũ trang có quan hệ với Iran – tiến hành một cuộc tấn công bất ngờ vào Israel. Kể từ đó, hai bên liên tục có các hành động đáp trả, chủ yếu bằng máy bay không người lái (UAV) và tên lửa. Dù phần lớn các cuộc tấn công từ phía Iran bị Israel đánh chặn, căng thẳng vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Trước đây, Israel thường giới hạn các hành động quân sự vào các mục tiêu chiến lược, hoặc quân sự của Iran, tránh động chạm trực tiếp tới chương trình hạt nhân. Tuy nhiên, lần này, Israel đã mở các cuộc không kích nhắm vào các cơ sở hạt nhân của Iran – một động thái được coi là nhằm ngăn chặn từ sớm điều mà Israel xem là mối đe dọa nghiêm trọng.

Nh.Thạch

AFP