Phân bổ hạn ngạch khí thải cho 150 cơ sở sản xuất, kinh doanh

Đây là nội dung đáng chú ý trong Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, văn bản pháp lý cụ thể hóa Luật Bảo vệ môi trường 2020, hướng đến thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon.

Theo dự thảo, hạn ngạch phát thải khí nhà kính sẽ được phân bổ theo 3 giai đoạn: 2025-2026, 2027-2028 và 2029-2030. Trong đó, 150 cơ sở đầu tiên thuộc 3 ngành phát thải lớn là nhiệt điện, sắt thép và xi măng, sẽ được cấp hạn ngạch trong giai đoạn đầu.

Các đơn vị này có trách nhiệm triển khai các giải pháp giảm cường độ phát thải, bảo đảm không vượt quá hạn ngạch được cấp. Trường hợp vượt hạn mức, doanh nghiệp buộc phải nộp phạt hoặc mua lại tín chỉ carbon từ các đơn vị có thặng dư hạn ngạch.

Chính sách phân bổ hạn ngạch được kỳ vọng là bước đệm quan trọng để hình thành thị trường tín chỉ carbon bắt buộc, nơi giao dịch “quyền được phát thải”. Cơ chế này giúp định giá khí thải, thúc đẩy các doanh nghiệp giảm phát thải theo cách linh hoạt hơn, phù hợp với điều kiện hoạt động của từng ngành.

Các chuyên gia cảnh báo rằng, khi hạn ngạch phát thải ngày càng bị siết chặt theo từng giai đoạn, lượng tín chỉ carbon trên thị trường sẽ khan hiếm trong khi nhu cầu lại gia tăng. Hệ quả là giá tín chỉ carbon có thể tăng mạnh, buộc doanh nghiệp phải tính toán kỹ lưỡng hơn về hiệu quả môi trường và chi phí sản xuất.

Dự thảo nghị định quy định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc phân bổ hạn ngạch khí thải. Các bộ quản lý ngành sẽ trực tiếp thực hiện phân bổ cho các cơ sở thuộc lĩnh vực mình quản lý. Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường có trách nhiệm tổng hợp, trình Thủ tướng phê duyệt tổng hạn ngạch theo từng giai đoạn và hằng năm, đồng thời tổ chức phân bổ chính thức.

Cùng với việc phân bổ hạn ngạch, dự thảo cũng đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp lý liên quan đến thị trường carbon, trong đó có: Thiết lập hệ thống đăng ký quốc gia về hạn ngạch khí thải và tín chỉ carbon; quy định rõ đối tượng tham gia thị trường; cơ chế trao đổi và bù trừ tín chỉ carbon trong nội địa.

Chỉ đạo tại phiên họp về dự thảo nghị định, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu xây dựng cơ chế quản lý nhà nước bảo đảm hiệu lực pháp luật nhưng cũng cần linh hoạt, cập nhật theo tinh thần thử nghiệm (sandbox) để kịp thời điều chỉnh trong bối cảnh thị trường carbon còn mới mẻ.

Đồng thời, các thủ tục hành chính phát sinh từ nghị định phải tinh gọn, dễ thực hiện, tránh gây thêm rào cản cho doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh phục hồi kinh tế và chuyển đổi xanh đang song hành.

NH