Phát triển khu vực kinh tế tư nhân song hành với doanh nghiệp Nhà nước

Quang cảnh Tọa đàm. Ảnh: Chu Thanh Vân - TTXVN

Chiều 9/5 tại Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, diễn ra cuộc tọa đàm "Để kinh tế tư nhân bứt phá theo Nghị quyết 68 - Những việc cần làm ngay" với sự tham gia của lãnh đạo ngành Tài chính, đại biểu Quốc hội, chuyên gia kinh tế và đại diện doanh nghiệp.·

Điều phối chương trình TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Chuyên gia kinh tế đặt vấn đề, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân vừa ban hành đã nhận được sự ủng hộ lớn của giới chuyên gia, cộng đồng doanh nghiệp. Nghị quyết thể hiện bước tiến đột phá về tư duy phát triển; là "cuộc cách mạng về tư duy và thể chế"; là "bước ngoặt lịch sử" trong việc thúc đẩy kinh tế tư nhân bứt phá với những mục tiêu truyền cảm hứng, đầy khát vọng; đi vào tận gốc rễ của vấn đề là "cải cách thể chế", khơi thông các nguồn lực, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, mở rộng không gian phát triển, hỗ trợ thực chất; tạo lập và củng cố niềm tin,… để đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới – kỷ nguyên của sáng tạo, hội nhập và thịnh vượng, trong đó kinh tế tư nhân "là một động lực quan trọng nhất; là lực lượng tiên phong thúc đẩy tăng trưởng" với tinh thần chủ động, tự cường, đầy khát vọng. Vậy đâu là những tư tưởng lớn, những điểm mới, điểm đột phá trong Nghị quyết 68 và quan trọng nhất là cần phải làm gì để đưa nghị quyết sớm đi vào cuộc sống?

Đại biểu Quốc hội, chuyên gia kinh tế Phan Đức Hiếu trao đổi tại Tọa đàm. Ảnh: Chu Thanh Vân - TTXVN

Trước câu hỏi này, Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu, Chuyên gia kinh tế cho rằng, sự ra đời của Nghị quyết 68 là rất cần thiết và có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay. Những thông điệp trong nghị quyết rất rõ ràng và mạnh mẽ, đã đi thẳng vào những vấn đề của khu vực kinh tế tư nhân, giải quyết những trở ngại tồn tại lâu nay. Việc ra đời Nghị quyết 68 ở thời điểm này, nếu triển khai thực hiện tốt thì đây có thể là bước ngoặt, đột phá thứ ba trong lịch sử phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Đại biểu cho rằng, sự đột phá lần này khác với hai lần đột phá trước. Cụ thể đó là, việc thừa nhận khu vực kinh tế tư nhân - đột phá thứ nhất và việc trao quyền kinh doanh với sự cải cách thủ tục hành chính, chủ yếu là ở mức gia nhập thị trường - đột phá thứ hai. Nghị quyết 68 đã tiến thêm một bước, sẽ giúp thay đổi khu vực kinh tế tư nhân về chất.

Đây đều là những giải pháp hướng tới ba nhóm mục tiêu mà Bộ Chính trị mong muốn. Đó là tiếp tục tạo thuận lợi hơn cho việc gia nhập thị trường. Thông điệp ở đây rất rõ là xóa bỏ các rào cản hành chính trong quá trình hoạt động, cắt giảm 30% thủ tục quy định chi phí tuân thủ. Đây là một sự tiến lên rất lớn so với thời điểm những năm 2000. Thứ hai là tăng mức độ bảo vệ hay việc không hình sự hóa khi xử lý trách nhiệm của khu vực kinh tế tư nhân. Điều này hướng tới việc giảm thiểu rất nhiều rủi ro cho khu vực kinh tế này. Thứ ba là mục tiêu khơi thông nguồn lực. Nói cụ thể là giúp khu vực này tiếp cận nguồn lực với đất đai, nguồn lực về mặt bằng sản xuất kinh doanh, về vốn, nhân sự. Theo đó, có một nhóm giải pháp ẩn, mang tính chất khơi thông nguồn lực rất lớn, đó là thúc đẩy nhanh và hiệu quả cơ chế giải quyết tranh chấp. Như vậy, so sánh trong lịch sử phát triển khu vực kinh tế tư nhân có hai dấu mốc, đó là 1988-1990 và 1999-2000; lần này là dấu mốc thứ 3, đã có cải cách là xóa bỏ phiền hà, tăng mức bảo vệ và khơi thông nguồn lực, giúp thay đổi chất lượng khu vực kinh tế tư nhân, đáp ứng nhu cầu và mục tiêu phát triển kinh tế đất nước 2030-2045.

Tổng Giám đốc Ngân hàng ACB Từ Tiến Phát trao đổi tại Tọa đàm. Ảnh: Chu Thanh Vân - TTXVN

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Từ Tiến Phát, Tổng Giám đốc Ngân hàng thương mại cổ phần ACB bình luận, thời kỳ hiện nay có nhiều biến động cả ở bên trong và bên ngoài, chủ yếu liên quan đến kinh tế toàn cầu, những tranh chấp, những vấn đề thuế quan… Việc ví von "Doanh nhân là chiến sĩ trên mặt trận kinh tế" là rất đúng.

Doanh nhân hiện nay đối mặt với nhiều thách thức, từ vấn đề cạnh tranh, thị trường, thuế quan và trách nhiệm của họ là phải giữ được doanh nghiệp của mình. Vậy làm sao cạnh tranh được tốt hơn, làm sao đổi mới sáng tạo là việc thường trực hàng ngày? ACB là doanh nghiệp thiên về tài chính nên nhìn nhận rõ trách nhiệm của mình. Thể chế giống như trận địa, các doanh nghiệp là những người ở tuyến trước, còn khu vực ngân hàng - doanh nghiệp tài chính là hậu phương. Do đó, việc cần làm lúc này là bảo đảm nguồn vốn rẻ, nguồn vốn phù hợp, những hệ thống chuyển đổi số thanh toán làm sao cho doanh nghiệp cảm thấy thuận lợi và tự tin hơn trong việc kinh doanh của mình.

Bà Bùi Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể, Bộ Tài chính chia sẻ tại Tọa đàm. Ảnh: Chu Thanh Vân - TTXVN

Đại diện cơ quan quản lý Nhà nước, bà Bùi Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể, Bộ Tài chính cho biết, nhiều năm qua, cơ quan này luôn theo sát sự ra đời của Luật Doanh nghiệp, Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng nhiều chính sách liên quan. Tuy nhiên, thấy rõ ràng, quá trình thực thi luật vẫn còn nhiều hạn chế so với kỳ vọng và tinh thần trong các nghị quyết.

Chẳng hạn, Nghị quyết Trung ương 10 từ năm 2017 đã ghi rõ nguyên tắc "không hình sự hóa các quan hệ kinh tế". Nhưng đến nay, thực tiễn vẫn còn nhiều vướng mắc trong việc cụ thể hóa tinh thần đó.

Khi Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể, Bộ Tài chính tham gia xây dựng Nghị quyết 68, ban đầu, lãnh đạo cơ quan soạn thảo rất lo ngại, những đề xuất mạnh mẽ có thể sẽ không được chấp thuận. Nhưng lần này, được sự chỉ đạo quyết liệt từ Trung ương, đặc biệt Tổng Bí thư như kim chỉ nam đã tiếp thêm niềm tin và quyết tâm hoàn thiện sớm nhất văn bản pháp luật này. Có thể khẳng định, Nghị quyết 68 có tính đột phá cao hơn hẳn các lần trước, như: về điều kiện kinh doanh – một "bức tường" rất khó tháo gỡ – thì nay nghị quyết nêu rõ: chuyển toàn bộ sang công bố, không để các bộ, ngành tự đặt thêm điều kiện, trừ các lĩnh vực liên quan đến quốc phòng, an ninh và sức khỏe người dân. Đây là một đột phá thực sự, gần như phá băng bức tường. Hay như vấn đề niềm tin. Lần này, Đảng và Chính phủ đã thể hiện sự tin tưởng sâu sắc đối với khu vực tư nhân. Trước đây, trong thực tế, doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp FDI thường được ưu tiên hơn so với doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt trong tiếp cận tín dụng. Có thời kỳ, doanh nghiệp Nhà nước được cho vay tín chấp, không cần tài sản thế chấp vẫn vay được vốn, trong khi doanh nghiệp tư nhân thì vô cùng khó khăn.

Nghị quyết 68 lần này khẳng định rõ ràng yêu cầu bình đẳng giữa các khu vực kinh tế trong cơ hội kinh doanh, tiếp cận nguồn lực... Không chỉ dừng ở trên nghị quyết, điều này sẽ được thể chế hóa bằng các giải pháp cụ thể. Nếu vẫn có hành vi phân biệt đối xử, người thực hiện phải chịu trách nhiệm. Mong rằng, việc thực thi sẽ là yếu tố quyết định thành công.

Bà Bùi Thu Thủy cũng lý giải nguyên do Bộ Chính trị nhấn mạnh quan điểm phát triển kinh tế tư nhân nhanh, bền vững, hiệu quả – vừa là nhiệm vụ cấp bách, vừa là chiến lược lâu dài – là bởi: Hiện nay, khu vực FDI đóng góp khoảng hơn 20% GDP; khu vực doanh nghiệp Nhà nước cũng tương đương. Trong khi đó, kinh tế tư nhân trong nước chiếm hơn 50%. Nếu mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 là 8% và xa hơn là tăng trưởng hai con số thì vai trò của kinh tế tư nhân là cực kỳ quan trọng.

Trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động, dịch chuyển chuỗi cung ứng, thuế tối thiểu toàn cầu..., khu vực FDI cũng cần thận trọng. Doanh nghiệp Nhà nước đang được tái cơ cấu, tập trung vào các lĩnh vực thiết yếu. Vì vậy, nếu muốn đạt mục tiêu phát triển bền vững, dài hạn, khu vực tư nhân vô cùng quan trọng.

Tuy số lượng doanh nghiệp tư nhân tăng, nhưng đa phần còn nhỏ, sức cạnh tranh yếu, tỉ lệ tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu thấp, khoảng dưới 20%; trong khi 70% giá trị xuất khẩu vẫn thuộc về doanh nghiệp FDI. Vậy nên, định hướng phát triển khu vực kinh tế tư nhân trở thành lực lượng nhanh, mạnh nhưng phải bền vững cần được hiểu là không chỉ giải quyết khó khăn trước mắt mà còn phải đảm bảo vai trò lâu dài, song hành cùng khu vực doanh nghiệp Nhà nước trong trước mắt và cả sau này...

Ngọc Quỳnh/BNEWS/TTXVN