Phát triển logistics xanh, thích ứng nhanh là xu hướng tất yếu

Toàn cảnh tọa đàm. Ảnh: Thu Tháo/Mekong ASEAN.

Logistics xanh dần trở thành yêu cầu tất yếu

Phát biểu tại tọa đàm “Phát triển logistics xanh, thích ứng nhanh” và công bố FIATA WORLD CONGRESS 2025 do Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) phối hợp Tạp chí Diễn đàn doanh nghiệp đã tổ chức chiều 9/7 tại Hà Nội, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó chủ tịch Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 đã đặt mục tiêu "xanh hóa" các ngành kinh tế, trong đó có phát triển logistics xanh gồm các trung tâm logistics xanh, cảng xanh...

Việc chuyển đổi chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị theo hướng bền vững hơn là một trong những xu thế mà cộng đồng doanh nghiệp quốc tế đang rất quan tâm và dành nhiều ưu tiên.

"Khi các mắt xích đều 'xanh', doanh nghiệp có thể nâng cao năng lực sản xuất, vận hành, hình thành nên hệ sinh thái xanh, bền vững xoay quanh doanh nghiệp. Từ đó, tạo lợi thế cạnh tranh và gia tăng khả năng thích ứng, chống chịu, phục hồi của doanh nghiệp trước các cú sốc của thị trường"

Ông Nguyễn Quang Vinh, Phó chủ tịch Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI)

Từ yêu cầu đó, ông Vinh cho rằng phát triển logistics xanh không còn là xu hướng mà dần trở thành yêu cầu tất yếu với các hoạt động xuyên suốt từ khâu mua nguyên vật liệu, sản xuất, phân phối, giao hàng, xử lý phế thải, với toàn bộ chu kỳ sống của sản phẩm.

Đại diện VCCI đề xuất, Chính phủ cần xây dựng Chiến lược và Quy hoạch phát triển logistics đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

"Chính phủ cần xem xét có nhiều chính sách hơn nhằm khuyến khích, thúc đẩy doanh nghiệp hướng đến phát triển logistics xanh, đặc biệt các doanh nghiệp vừa và nhỏ như có cơ chế ưu đãi về thuế, khuyến khích sử dụng các nguồn năng lượng thay thế trong vận tải đường bộ, khuyến khích thay đổi phương thức vận tải theo mô hình vận tải đa phương thức, xây dựng tín dụng carbon để bảo vệ và kiểm soát lượng khí thải nhà kính...," ông Vinh nói và cho rằng, phía các doanh nghiệp cũng cần nhanh chóng xây dựng, bổ sung chiến lược để phù hợp với định hướng phát triển xanh và bền vững trong hoạt động sản xuất - kinh doanh.

Đồng quan điểm, ông Lê Duy Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) nhận định, xây dựng một ngành logistics bền vững, và có khả năng thích ứng nhanh là rất cấp bách và là xu hướng tất yếu.

Theo ông Hiệp, VLA đã thành công giành quyền đăng cai tổ chức Đại hội thường niên Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận vận tải thế giới 2025 - FIATA WORLD CONGRESS 2025. Đây là một sự kiện quan trọng và lớn nhất của ngành logistics toàn cầu, thu hút sự tham gia của hàng ngàn đại biểu đến từ các doanh nghiệp, chuyên gia và lãnh đạo ngành logistics từ khắp nơi trên thế giới.

"Logistics xanh cũng là chủ đề chính của sự kiện FIATA WORLD CONGRESS 2025. 'Phát triển logistics xanh, thích ứng nhanh' phản ánh tầm nhìn và cam kết của chúng tôi trong việc xây dựng một ngành logistics bền vững, thân thiện với môi trường và có khả năng thích ứng nhanh với những biến đổi của thị trường toàn cầu. Đây không chỉ là một yêu cầu cấp bách trong bối cảnh hiện nay mà còn là xu hướng tất yếu cho sự phát triển lâu dài của ngành"

Ông Lê Duy Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA)

Cũng theo ông Hiệp, việc tổ chức thành công sự kiện này sẽ là cơ hội để nâng cao hình ảnh và vị thế của ngành logistics Việt Nam trên trường quốc tế, đồng thời mở ra nhiều cơ hội hợp tác, kinh doanh cho các doanh nghiệp trong nước.

Xanh hóa logistics: Cơ hội đi kèm với áp lực

Ở góc độ đại diện cho doanh nghiệp, ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) cho biết, cùng nguồn nhân lực dồi dào, nguồn nguyên liệu chủ yếu được cung ứng nhiều từ trồng trong nước, các doanh nghiệp sản xuất, chế biến gỗ đã tận dụng lợi thế về hệ thống vận tải cảng biển trong nước, đặc biệt là vùng có logistics thuận lợi như Bình Dương, Đồng Nai, TP HCM.

Những năm qua, ngành công nghiệp gỗ Việt Nam đã vươn lên đứng thứ 5 thế giới về xuất khẩu và đứng thứ 2 về nhóm sản phẩm về gỗ có giá trị gia tăng cao, xuất khẩu gỗ đã vươn đến 170 thị trường trên thế giới, trong đó 5 thị trường Mỹ, Nhật, Trung Quốc, Hàn Quốc và EU chiếm trên 90% kim ngạch xuất khẩu.

Ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) phát biểu tại tọa đàm. Nguồn: VCCI.

Tuy nhiên, cũng theo ông Hoài, sản phẩm gỗ khá đặc thù và có đặc điểm cồng kềnh hơn so với các sản phẩm khác, chi phí vận tải biển là rất cao. Có những người hợp giá trị của hàng hóa của container cũng chỉ tương đương với chi phí vận chuyển. Do đó, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ cho biết, chuyển đổi xanh của công nghiệp logistics là một trong những quyết định thành bại của nghề gỗ.

Bên cạnh đó, gỗ cũng là sản phẩm rất “nhạy cảm” với môi trường. Vì vậy, việc thiết lập chế biến xanh, thương mại xanh và tăng trưởng xanh cũng trở nên rất cấp thiết hiện tại. Ông Hoài bày tỏ kỳ vọng đại hội FIATA với nguồn lực, tiềm năng của ngành gỗ, điều kiện logistics được cải thiện hướng tới xanh hóa sẽ tạo điều kiện hơn nữa để ngành gỗ phát triển bền vững.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đánh giá, phát triển logistics xanh là áp lực lớn với các doanh nghiệp. Chuyển đổi xanh với logistics sẽ bao gồm chuyển đổi năng lượng với các phương tiện, thay đổi phương thức vận tải.

Theo ông Hải, vận tải đường thủy nội địa là phương thức vận tải xanh có lợi thế lớn trong tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải carbon.

"Ngoài ra, các biện pháp về quy trình làm việc, nâng cao hiệu suất của quá trình là yếu tố quan trọng trong phát triển logistics xanh. Quá trình giao nhận cần đơn giản, tối ưu hóa để mang lại hiệu quả. Cùng với đó, cơ quan quản lý Nhà nước cần tạo thuận lợi thương mại cho các doanh nghiệp thông qua việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính"

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương)

Trong khi đó, Phó Cục trưởng Cục Đường thủy nội địa Việt Nam Lê Minh Đạo thông tin, chi phí vận tải thường chiếm khoảng 60-70% chi phí logistics tùy hệ thống vận tải. Trong đó, trách nhiệm trong việc duy trì hệ thống vận tải hiệu quả, xanh, thích ứng nhanh là trách nhiệm của ngành giao thông vận tải, trong đó có cơ quan quản lý Nhà nước và các doanh nghiệp.

Cho rằng vận tải thủy nội địa là phương thức vận tải xanh, ông Đạo cho biết, Việt Nam có nhiều điều kiện phát triển vận tải thủy khi có mạng lưới sông ngòi dày đặc nhưng vẫn khai thác chưa hiệu quả hệ thống vận tải thủy.

Tại phía Nam, hiện vận tải thủy đã đáp ứng 40-70% vận tải hàng hóa, nhất là vận tải container kết nối TP HCM với khu vực Cái Mép. Còn tại phía Bắc, hiện chưa đến 2% sản lượng hàng container vận tải bằng đường thủy. Để phát triển vận tải xanh, ông Lê Minh Đạo đánh giá, điều này đòi hỏi sự nỗ lực của cơ quan Nhà nước và các doanh nghiệp hoạt động trong ngành.

Phó Cục trưởng Cục Đường thủy nội địa Việt Nam Lê Minh Đạo chia sẻ tại tọa đàm. Nguồn: VCCI.

Đại diện Cục Đường thủy nội địa Việt Nam thông tin, những năm qua, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã rà soát, trình Chính phủ phê duyệt 5 quy hoạch chuyên ngành của 5 lĩnh vực giao thông, đảm bảo sự phát triển đồng bộ. Cùng với đó, thực hiện các giải pháp đầu tư, thông các điểm nghẽn hạ tầng, đầu tư nâng cao tĩnh không các cầu thấp trên các tuyến vận tải thủy huyết mạch như cầu Đuống, các cầu trên tuyến huyết mạch phía Nam, hành lang vận tải phía Bắc…

Bộ GTVT cũng thực hiện nhiều giải pháp như tạo thuận lợi thương mại, số hóa cơ sở dữ liệu, tiến tới 100% triển khai các thủ tục trực tuyến, giảm thời gian làm thủ tục hành chính, tăng cường cung cấp dữ liệu, tối ưu hóa sử dụng phương tiện, hành trình trên tuyến.

"Để nỗ lực này thành công, cần sự phối hợp của các doanh nghiệp, hiệp hội," lãnh đạo Cục Đường thủy nội địa nhấn mạnh.

Các hiệp hội, doanh nghiệp ký kết thỏa thuận MOU, cùng đồng hành, phát triển chuỗi cung ứng xanh. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

Trong khuôn khổ tọa đàm đã diễn ra hoạt động ký kết hợp tác giữa Hiệp hội doanh nghiệp logistics Việt Nam và các hiệp hội, tổ chức nhằm cùng đồng hành trong tuyên truyền và quảng bá cho Đại hội Thế giới của Liên đoàn Giao nhận vận tải Quốc tế (FIATA World Congress - FWC) 2025.

Đây là sự kiện lớn nhất và quan trọng nhất về giao nhận vận tải và dịch vụ logistics trên toàn thế giới. Được tổ chức thường niên tại quốc gia thành viên của Liên đoàn Giao nhận vận tải Quốc tế FIATA, luân phiên mỗi năm tại một châu lục khác nhau, FIATA World Congress luôn có hàng loạt chương trình nghị sự quan trọng, hoạt động kết nối, trưng bày, triển lãm phong phú.

FWC 2025 sẽ tổ chức tại Hà Nội vào tháng 10/2025. Dự kiến sự kiện sẽ thu hút hơn 1.000 khách quốc tế đến từ các tổ chức quốc tế các doanh nghiệp logistics hàng đầu thế giới, các chuyên gia đầu ngành cũng như các nhà cung cấp dịch vụ logistics Việt Nam.

Đặc biệt, triển lãm tại FWC 2025 sẽ có 126 gian hàng cho các doanh nghiệp giới thiệu dịch vụ, quảng bá sản phẩm trong lĩnh vực logistics với bạn bè quốc tế. Đồng thời, tiếp cận các cơ hội hợp tác đầu tư để phát triển mạng lưới kinh doanh mới tại Việt Nam. FWC 2025 được kỳ vọng sẽ mở ra triển vọng thu hút dòng đầu tư vào lĩnh vực logistics; qua đó thúc đẩy Việt Nam trở thành trung tâm logistics của khu vực và trên thế giới trong tương lai.

Thu Thảo