Sự tiếp nối giữa truyền thống và hiện đại qua chiếc bánh trung thu

Bánh trung thu là hương vị gắn liền với tết đoàn viên của người Việt.

Bánh trung thu truyền thống: giữ trọn hương vị xưa

Trong ký ức của bao thế hệ, bánh trung thu truyền thống luôn gợi lên hình ảnh thân thuộc với lớp vỏ vàng nâu của bánh nướng, trắng mịn của bánh dẻo. Bên trong bánh là nhân thập cẩm với hạt sen, hạt dưa, lạp xưởng, mứt bí... mang đậm hương vị xưa.

Mặc dù, đã từng có giai đoạn hương vị truyền thống ấy bị lu mờ, nhưng chính nhờ sự tâm huyết của những người giữ nghề, chiếc bánh trung thu cổ truyền vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị văn hóa, hòa chung trong dòng chảy của xã hội hiện đại.

Giữa nhịp sống hối hả của phố phường Hà Nội, gia đình chị Đinh Tú Anh, chủ cơ sở bánh mứt kẹo Phương Soát, nằm trên phố Vọng Hà, phường Hồng Hà, thành phố Hà Nội, vẫn miệt mài giữ lửa nghề, làm ra những mẻ bánh trung thu truyền thống đậm đà hương vị xưa.

Cơ sở bánh mứt kẹo Phương Soát luôn đông khách mỗi dịp trung thu.

Nghề làm bánh truyền thống đã gắn bó với gia đình chị qua 3 thế hệ. Trải qua bao thăng trầm, chị càng thêm trân trọng những giá trị xưa cũ, mong muốn gìn giữ truyền thống gia đình và tôn vinh nét đẹp văn hóa của dân tộc.

Chị Tú Anh cho biết: “Cách đây khoảng 7-8 năm, khi công nghiệp phát triển mạnh mẽ, nhiều người tiêu dùng đã quay lưng với bánh kẹo truyền thống để mua những sản phẩm công nghiệp, với mẫu mã bắt mắt và tên gọi mới lạ. Đó là giai đoạn vô cùng khó khăn để chúng tôi giữ nghề, giữ hương vị cha ông để lại, nhưng tôi vẫn quyết tâm gắn bó”.

Chị Đinh Tú Anh tỉ mỉ chuẩn bị phần nhân cho mẻ bánh trung thu thập cẩm.

Theo chị Tú Anh, nghề thủ công đòi hỏi sự tỉ mỉ đến từng chi tiết, từ hình thức đến hương vị. Chị nhấn mạnh: "Bánh trung thu truyền thống phải có hương vị tinh tế, nổi bật. Lá chanh cần dậy mùi thơm, mứt bí phải giòn nhưng ngọt dịu, không khô cứng. Khi ăn, phải cảm nhận được vị giòn tan, ngọt thanh mà vẫn giữ được độ ẩm bên trong".

Từng công đoạn đều cần sự cẩn thận của người thợ làm bánh.

Từ những hương vị cổ truyền ấy, mỗi chiếc bánh trung thu không chỉ dừng lại ở giá trị ẩm thực, mà còn phản ánh vẻ đẹp văn hóa nghìn đời của dân tộc Việt Nam.

Ngày nay, bánh truyền thống cũng đã được gia giảm độ ngọt, vị thanh hơn để phù hợp với khẩu vị hiện đại, nhưng vẫn giữ được nét đặc trưng của hương vị cổ truyền.

Chị Hà Thị Thanh (Hà Nội) chia sẻ: “Tôi thấy bánh trung thu cổ truyền bây giờ rất ngon, vị ngọt không còn gắt như trước mà thanh hơn, dễ ăn hơn. Dù có thay đổi đôi chút để phù hợp với khẩu vị của khách hàng, nhưng hương vị truyền thống vẫn được giữ nguyên, khiến người ăn như tôi cảm thấy rất yên tâm”.

Chị Hà Thị Thanh (áo hồng) nhiều năm nay vẫn luôn chọn bánh trung thu truyền thống làm quà tặng cho gia đình và bạn bè.

“Vài năm trở lại đây, tôi thấy rằng người tiêu dùng dần tìm lại với bánh trung thu truyền thống. Có lẽ trong từng chiếc bánh thủ công, họ tìm thấy hương vị gắn liền với ký ức trung thu xưa, và tôi rất hạnh phúc khi chứng kiến sự trở lại của thực khách”, chị Tú Anh xúc động chia sẻ.

Từ truyền thống đến sáng tạo

Bánh trung thu ngày nay không chỉ giữ trọn hương vị truyền thống mà còn được thổi hồn bằng sự sáng tạo, tạo nên một diện mạo vừa thân thuộc lại vừa mới lạ.

Khi xã hội càng hiện đại, mọi người càng quan tâm hơn đến sức khỏe và lối sống lành mạnh. Nắm bắt xu hướng đó, những chiếc bánh trung thu "healthy", an toàn và tốt cho sức khỏe đã ra đời.

Dây chuyền sản xuất bánh trung thu “healthy”.

Bánh trung thu “healthy” thường thay thế đường tinh luyện bằng các loại đường ăn kiêng, sử dụng các loại hạt dinh dưỡng như hạnh nhân, óc chó, macca... hay các loại nhân thanh đạm như khoai môn, trà xanh, đậu đỏ…

Nhận thấy xu hướng ăn uống lành mạnh của thực khách Việt trong những năm gần đây, chị Đặng Thị Trà Giang đã cùng công ty đưa ra thị trường những dòng bánh trung thu làm từ nguyên liệu an toàn, tốt cho sức khỏe người tiêu dùng.

Chị Trà Giang cho biết: “Chúng tôi đã sản xuất và đưa ra thị trường dòng bánh trung thu “healthy” đến nay được 3 năm. Những năm đầu tiên, việc đưa dòng bánh này ra thị trường vô cùng chật vật. Khi ấy, thực khách vốn đã quen với hương vị truyền thống là nhiều ngọt, nhiều màu, giá cả vừa túi tiền. Khi nghe đến bánh ít ngọt, làm từ trái cây, các loại hạt hay bánh chay, nhiều khách hàng còn e dè và chưa quen”.

Chị Trà Giang luôn đặt chất lượng bánh lên hàng đầu, bảo đảm an toàn cho sức khỏe của người dùng.

Theo chị Trà Giang, dù nguyên liệu có thay đổi theo xu thế mới, song giá trị truyền thống vẫn được gìn giữ, để người ăn có thể cảm nhận trọn vẹn hương vị trung thu thân thuộc qua từng vị bánh.

Chị Giang cũng cho biết thêm: “Tôi luôn nhấn mạnh rằng bánh “healthy” không phải bánh giảm cân hay ăn kiêng, mà là bánh an toàn, lành mạnh, với nguyên liệu rõ nguồn gốc, ít ngọt và được bảo quản tự nhiên. Thời gian đầu, nhiều khách hàng cho rằng giá cao, khó cạnh tranh với sản phẩm công nghiệp. Nhưng tôi vẫn kiên trì sản xuất bánh qua từng mùa trung thu. May mắn thay, sau vài năm, khách hàng đã quen dần, và đến năm nay, họ còn giới thiệu thêm bạn bè, người thân quay lại ủng hộ rất nhiều. Điều đó cho thấy người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sự an toàn, lành mạnh và nguồn gốc xuất xứ của thực phẩm".

Bánh trung thu "healthy" giờ đây không còn xa lạ, mà đã quen thuộc với những thực khách yêu ẩm thực Việt.

Và cũng từ nhu cầu ấy, những dòng bánh trung thu thuần chay dần xuất hiện, đáp ứng xu hướng sống xanh, sống khỏe của người tiêu dùng hiện đại.

Chị Nguyễn Tú Anh, chủ cơ sở bánh mứt kẹo Phương Soát, cho biết: “Thực tế có rất nhiều người ăn chay, và họ thường ngại ghé quầy bán đồ mặn để mua bánh nướng, bánh dẻo. Nhiều người ăn chay thậm chí còn nói rằng họ rất thèm bánh nướng nhưng không biết tìm đâu cho đúng. Từ đó, tôi bắt đầu nghiên cứu để làm bánh thuần chay 100%".

Sản phẩm bánh nướng thuần chay tại cơ sở bánh mứt kẹo Phương Soát.

Chị Tú Anh chia sẻ về bí quyết làm bánh thuần chay của mình: "Khi làm bánh thuần chay, tôi không dùng trứng; mỡ heo thì được thay bằng mứt bí; lạp xưởng được thay thế bằng táo đỏ giòn sật; ngoài ra còn có hạt bí, hạt dưa, hạt điều, hạnh nhân… Tất cả đều thuần chay, vị thanh nhẹ nhưng vẫn bảo đảm đủ chất béo và dinh dưỡng. Người ăn sẽ có cảm giác như đang thưởng thức một chiếc bánh trung thu truyền thống, chỉ khác là hoàn toàn lành mạnh và chay thuần”.

Có thể nói, bánh trung thu thuần chay đã mang đến một lựa chọn mới cho thực khách, nhưng vẫn trọn vẹn tinh thần và giá trị văn hóa của ngày tết trung thu cổ truyền.

Một sáng tạo độc đáo, mang đến trải nghiệm mới mẻ cho người yêu ẩm thực Việt trong mùa trăng, là sự xuất hiện của bánh trung thu thạch. Thay vì làm từ bột mì như truyền thống, những chiếc bánh làm từ thạch rau câu mát lạnh với màu sắc trong trẻo, bắt mắt đã nhanh chóng cuốn hút thực khách, đặc biệt là giới trẻ.

Bánh trung thu làm từ thạch mang đến hương vị mới lạ trong dịp trung thu.

Chị Nguyễn Thanh Hằng, một thợ làm bánh trung thu thạch chia sẻ: “Trung thu vốn gắn liền với bánh nướng, bánh dẻo, nhưng giờ đây người tiêu dùng đã có thêm lựa chọn mới đó là bánh trung thu thạch. Tết trung thu là dịp các cháu nhỏ háo hức nhận quà và phá cỗ. Nếu như bánh gato hay bánh nướng, bánh dẻo đã quá quen thuộc trên mâm cỗ, thì bánh thạch lại mang đến sự độc đáo, mới lạ, có vị mát và dễ ăn nên tôi thấy các cháu rất thích”.

Mỗi dịp trung thu, chị Hằng nhận được nhiều đơn đặt bánh thạch để bày trong mâm cỗ cho thiếu nhi.

Theo chị Hằng, những chiếc bánh trung thu làm từ thạch không chỉ giữ được nét văn hóa của ngày tết Trung thu mà còn phù hợp với nhu cầu thưởng thức đa dạng của khách hàng hiện đại.

Những chiếc bánh trung thu thạch trong trẻo, bắt mắt khiến mâm cỗ đêm trăng được tô điểm thêm sắc màu.

Có thể thấy, mỗi chiếc bánh trung thu, dù truyền thống hay hiện đại, đều mang trong mình một ý nghĩa và câu chuyện. Nếu bánh trung thu truyền thống gợi nhớ những giá trị xưa cũ, thì bánh trung thu hiện đại lại khẳng định sự đổi mới, sáng tạo không ngừng của ẩm thực Việt. Sự giao thoa, tiếp nối giữa bảo tồn và đổi mới đã tạo nên một chiếc bánh trung thu vừa mang hơi thở thời đại, vừa lưu giữ được những giá trị văn hóa truyền thống của cha ông.

CAO HƯƠNG