Sửa Luật Kinh doanh bảo hiểm: Phải minh bạch, rõ ràng, bảo vệ lợi ích của người dân

Sáng 3/11, Quốc hội thảo luận tại Tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công.

Trước đó, trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, so với Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành, dự thảo luật sửa đổi 25 điều. Trong đó, cắt, giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh tại 7 điều; cắt, giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính tại 2 điều.

ĐBQH Nguyễn Thị Thủy.

Dự thảo luật cũng bổ sung 1 điều về nguyên tắc tổ chức, cá nhân góp vốn, thành lập, quản lý, kiểm soát doanh nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, hoạt động đại lý và cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm; bổ sung nguyên tắc đầu tư của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm tại 1 điều để đảm bảo hoạt động đầu tư được an toàn và hiệu quả...

Qua thảo luận, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Thị Thủy (Thái Nguyên) đề cập đến những bất cập liên quan hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, qua nghiên cứu hợp đồng bảo hiểm của nhiều hãng khác nhau thì thấy thực sự khó hiểu. "Mỗi hợp đồng bảo hiểm dài mấy chục trang với nhiều từ ngữ chuyên ngành về tài chính, bảo hiểm. Do đó, người mua bảo hiểm thường ủy thác niềm tin vào đội ngũ tư vấn viên, nhiều khi là bạn bè, người quen của mình", bà dẫn chứng.

Từ đó, đại biểu đề nghị khi sửa Luật Kinh doanh bảo hiểm cần quan tâm thêm những quy định liên quan đến nội dung trong các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Ngoài yêu cầu bảo đảm về tính trung thực tuyệt đối, cần bổ sung nguyên tắc về tính minh bạch của hợp đồng bảo hiểm.

ĐBQH Nguyễn Thanh Hải.

ĐBQH Nguyễn Thanh Hải (Thái Nguyên) nghe cử tri phản ánh rất nhiều về tình trạng "đóng tiền vào thì dễ nhưng rút ra rất khó", thậm chí nhiều người nản vì phải thực hiện các điều khoản trong hợp đồng với những phụ lục đi kèm rất dài, nên chấp nhận mất luôn khoản tiền đã đóng.

"Chúng tôi thường xuyên làm công tác nghiên cứu về pháp luật mà để đọc và hiểu hợp đồng bảo hiểm cũng rất khó. Vì vậy, luật sửa đổi phải làm rõ nguyên tắc có đóng, có hưởng và hưởng phải dễ dàng", bà nói và góp ý nên có mẫu hợp đồng bảo hiểm chung đã được các cơ quan có thẩm quyền thẩm định, mẫu này phải công khai và yêu cầu tất cả các hãng bảo hiểm phải tuân thủ.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc cho biết, bảo hiểm nhân thọ là một loại bảo hiểm kinh doanh có điều kiện, phải được cấp phép. Vì vậy, luật đã có một điều dành cho hợp đồng kinh tế với những nội dung cơ bản. Về việc không quy định hợp đồng mẫu, ông cho rằng sẽ giảm sự linh hoạt của các công ty, đặc biệt là công ty nước ngoài. Các hợp đồng được triển khai gắn liền với bảo hiểm phải được Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) phê chuẩn. Đây là bảo hiểm tự nguyện nên phải rất rõ các điều khoản để thực hiện.

Về việc rút tiền khó, Phó Thủ tướng cho hay: "Khi hết hạn, họ phải trả. Nếu chưa hết hạn mà muốn hủy hợp đồng, rút tiền, thì có thể không phải do công ty gây khó khăn, mà chính người môi giới bảo hiểm gây khó khăn. Vì họ ăn theo doanh số, nên tạo ra những trục trặc kỹ thuật để mình đi một số lần mới rút được".

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc.

Để khắc phục bất cập thời gian qua, Phó Thủ tướng cho biết, luật sửa đổi lần này có vấn đề liên quan đến bán chéo bảo hiểm, quy định một cách minh bạch, người tham gia có quyền lựa chọn mua bảo hiểm chéo. Ví dụ, một đại lý bảo hiểm có thể bán nhiều loại bảo hiểm của các công ty bảo hiểm khác nhau, hay ngân hàng có thể bán, cho vay tín dụng, kèm theo bán bảo hiểm nhưng phải công khai, minh bạch để các cơ quan quản lý giám sát, kiểm tra.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cũng khẳng định, liên quan đến lợi ích lâu dài của người dân, phải rất chắc chắn, thận trọng và phải bảo vệ lợi ích của người tham gia bảo hiểm, đảm bảo sự minh bạch, tránh bị lợi dụng bảo hiểm để trục lợi, lừa đảo.

ĐBQH Nguyễn Quang Huân (TP Hồ Chí Minh) dẫn chứng quy định về 5 hành vi bị cấm của luật hiện hành, trong đó, cấm đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng bảo hiểm, tuy nhiên lại không có quy định cấm xung đột lợi ích. Ông cho rằng, các quốc gia khi quy định một vấn đề nào đó cũng tránh xung đột lợi ích. Bởi xung đột lợi ích ở đây là các ngân hàng thương mại ở Việt Nam có thể thành lập công ty bảo hiểm.

Các ngân hàng thực hiện chính sách giảm lãi vay theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước, nhưng giảm lãi vay lại thông qua bảo hiểm, yêu cầu doanh nghiệp được giảm lãi vay phải mua bảo hiểm để cân đối nguồn thu của ngân hàng, đảm bảo không thay đổi. Điều này dẫn đến xung đột lợi ích và không nghiêm minh, minh bạch chính sách tài khóa.

Vì vậy, ĐBQH TP Hồ Chí Minh đề nghị bổ sung quy định cấm xung đột lợi ích trong dự thảo luật để đảm bảo công bằng cho doanh nghiệp và minh bạch trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm...

Quỳnh Vinh