Câu chuyện về một tờ báo do Bác Hồ xuất bản trong nước đầu tiên có tên Việt Nam Độc Lập đã được nói đến nhiều. Với cá nhân, tôi nghĩ dịp 100 năm báo chí cách mạng này cũng nên về lại nơi tờ báo ấy ra đời để hiểu sâu, nói kỹ. Vậy là chúng tôi lên đường lên Khuổi Nặm, Bó Hoài…
Báo Việt Nam Độc lập ra đời ngày 1/8/1941 tại lán Khuổi Nặm, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. Đây là một trong những tờ báo đầu tiên được Chủ tịch Hồ Chí Minh sau khi về nước, sử dụng để tuyên truyền đường lối của Đảng, vận động các tầng lớp nhân dân tham gia Mặt trận Việt Minh, chuẩn bị các điều kiện tiến tới Tổng khởi nghĩa, giành chính quyền về tay nhân dân.
Trải qua một thế kỷ, kể từ trang báo đầu tiên đặt nền móng cho dòng chảy thông tin cách mạng Việt Nam, báo chí đã là người bạn đồng hành trung thành, trách nhiệm, như nét son tô điểm cho bức tranh lịch sử hào hùng của dân tộc.
Nằm trong khuôn viên tòa nhà Hội Nhà báo Việt Nam (đường Dương Đình Nghệ, quận Cầu Giấy, Hà Nội), Bảo tàng Báo chí Việt Nam không chỉ là nơi lưu giữ những tài liệu, hiện vật về lịch sử báo chí mà còn là nơi ghi dấu những ký ức về lịch sử dân tộc, đời sống xã hội nói chung.
Mùa Xuân năm 1941 (ngày 28/1), lãnh tụ Hồ Chí Minh về nước sau 30 năm bôn ba tìm đường đi cho dân tộc. Ở ngoài nước, Bác đã xuất bản 9 tờ báo để phục vụ vận động cách mạng. Mấy tháng sau khi về Cao Bằng, ngày 1/8/1941, Bác cho xuất bản tờ Việt Nam Độc lập - tờ báo xuất bản trong nước đầu tiên.
Mùa Xuân năm 1941, ngày 28-1, lãnh tụ Hồ Chí Minh về nước sau 30 năm bôn ba tìm đường đi cho dân tộc. Ở ngoài nước, Bác đã xuất bản 9 tờ báo để phục vụ vận động cách mạng, Bác Hồ là người sáng lập ra nhiều tờ báo: Người Cùng Khổ - Le Paria (1922); Quốc Tế Nông Dân (1924); Thanh Niên (1925); Công Nông (1925); Lính Cách Mệnh (1925); Thân Ái (1928); Đỏ (1929). Mấy tháng sau khi về Cao Bằng, ngày 1/8/1941, Bác cho xuất bản tờ Việt Nam Độc Lập, tờ báo xuất bản trong nước đầu tiên, năm 1942 thêm tờ Cứu Quốc.
Bảo tàng Báo chí Việt Nam hiện lên như một không gian ký ức sống động, lưu giữ những dấu ấn lịch sử nghề báo suốt hơn 150 năm hình thành và phát triển.
Song song với tờ Việt Nam Độc lập, cơ quan tuyên truyền của Mặt trận Liên Việt tỉnh còn có tờ 'Thông tin - Tuyên truyền' do Ty Thông tin (sau này còn có tên gọi khác nhau: Ty Thông tin - Tuyên truyền; Ty Tuyên truyền - Văn nghệ; Ty Thông tin - Văn hóa; Ty Văn hóa - Thông tin...) xuất bản với danh nghĩa của Ủy ban Hành chính Kháng chiến tỉnh, mỗi tháng ra 4 kỳ, số lượng in năm 1947 là 500 tờ mỗi kỳ, các năm 1948 - 1950 số lượng in tăng tới 1.000 tờ mỗi kỳ.
Trải qua 61 năm xây dựng và phát triển (1/4/1964 - 1/4/2025), dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, sự kế thừa những giá trị mà những thế hệ đi trước đã dày công vun đắp, Báo Cao Bằng luôn nỗ lực khắc phục khó khăn, nâng cao chất lượng thông tin, tuyên truyền, xây dựng tờ báo ngày càng phát triển. Thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích hoạt động, bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ chính trị để tuyên truyền; không ngừng phát triển về số lượng, chất lượng, nội dung và hình thức; khẳng định vai trò chiến sĩ xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của Đảng.
Bác sĩ Ngô Thị Minh Phương từ TP. Nha Trang gửi cho tôi một cuốn tư liệu khoảng 80 trang là những câu chuyện về cuộc đời hoạt động của cán bộ tiền khởi nghĩa, Ủy viên Ủy ban hành chính Khu tự trị Việt Bắc Lê Thị Ngọc (Đàm Thị Kiều) do các con bà ghi lại vào năm 2010. Tôi kết hợp tư liệu này với chính sử giới thiệu về những năm tháng tiền khởi nghĩa của cách mạng Việt Nam ở Cao Bằng, cũng là nén tâm nhang tri ân tiền nhân…
Nhân kỷ niệm 99 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2024), mời bạn đọc cùng tìm hiểu về báo chí cách mạng Việt Nam.
Mỗi năm đến dịp kỷ niệm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21-6, đội ngũ những người cầm bút không khỏi bồi hồi xúc động nhớ đến công ơn trời biển của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu - Người sáng lập nền Báo chí Cách mạng Việt Nam và cũng là nhà báo lỗi lạc của nền báo chí ấy.Thấm sâu lời dạy của Bác
Khai trương đón khách tham quan từ ngày 19/6/2020, Bảo tàng Báo chí Việt Nam có tới hàng chục nghìn hiện vật, tài liệu. Trong đó, có trên 700 hiện vật, tài liệu được lựa chọn trưng bày. Nhiều kỷ vật gắn với cuộc đời làm báo, hoạt động cách mạng của những nhà báo nổi tiếng.
'Trẻ em như búp trên cành/ Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan'. Hai câu thơ này của Bác Hồ trong bài thơ 'Trẻ con' đăng trên báo Việt Nam Độc Lập, số 106, ngày 21/9/1941.
Du khách đến thăm Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, nơi Bác Hồ đã sống và làm việc những năm cuối đời, đều dừng chân và xúc động trước vẻ đẹp mộc mạc, đơn sơ, giản dị, gần gũi của ngôi nhà sàn Bác Hồ, mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc miền núi phía Bắc.
Hiếm có nhà sưu tầm tư nhân nào có số lượng báo chí nhiều như Nguyễn Phi Dũng khi lượng báo giấy do ông sưu tầm được cỡ 400.000 tờ báo của khoảng 1.000 đầu báo. Trong bộ sưu tập này, có một số tờ báo cách mạng quý hiếm mà ông Nguyễn Phi Dũng đã dày công sưu tầm.