Trồng lanh, dệt vải là nghề truyền thống mà bất cứ người phụ nữ Mông nào đến tuổi trưởng thành cũng đều biết để phục vụ cuộc sống hàng ngày của gia đình. Đây còn là tiêu chuẩn để đánh giá tài năng, phẩm chất của người phụ nữ dân tộc Mông.
Khi những vạt hoa cát cánh tím biếc thay thế dần ngô nương, vợ chồng chị Ngải Thị Dín chưa bao giờ nghĩ có ngày cầm trăm triệu trong tay sau một vụ mùa.
Mẹ từ đồng về với chiếc xà cạp đựng đầy cua. Hai con thi nhau reo hò, mong được thưởng thức món cua đồng rang muối chính tay nội làm. Mẹ trìu mến nhìn vẻ đáng yêu của cháu, cười giòn tan: 'Thế thì bữa cơm chiều nay sẽ có món cua đồng rang muối đổi bữa!'. Chỉ chờ có thế, hai con đã nhảy cẫng lên hô vang 'Bà nội là nhất!' khiến ai nấy không khỏi bật cười.
Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Lào Cai và UBND huyện Bảo Thắng vừa tổ chức công bố, trao Quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận nghề dệt của dân tộc Dao họ ở huyện Bảo Thắng là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Ngày 12/8, Sở Văn hóa-Thể thao tỉnh Lào Cai và UBND huyện Bảo Thắng (Lào Cai) tổ chức công bố, trao Quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận nghề dệt của dân tộc Dao họ ở huyện Bảo Thắng là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Cộng đồng dân tộc Mông hoa hiện sinh sống ở 15 bản, thuộc các xã Tân Lập, Chiềng Sơn, Chiềng Hắc và thị trấn Nông trường Mộc Châu, huyện Mộc Châu. Trang phục truyền thống của đồng bào dân tộc Mông đều có tạo hình hoa văn bằng những màu sắc sặc sỡ, bắt mắt, còn riêng người Mông hoa ở Mộc Châu lại mang tính nghệ thuật với những ký tự đặc biệt giống như ngôn ngữ hình tượng thể hiện tư tưởng, tình cảm, tâm lý trong đời sống sinh hoạt, tâm linh.
Traditional costume of the Hmong people
Ở vào tuổi sáu mươi tôi trở về đi lại con đường xưa. Con đường tuổi thơ. Con đường gắn bó với biết bao kỷ niệm vui buồn một thưở. Con đường xanh miên man những hoa dại, xuyến chi hoa nhỏ li ti nở cùng mặt trời, hoa xấu nở tím biếc như sắc áo ai mùa hội, còn hoa ngũ sắc như điểm tô cho mướt mát sắc cỏ xanh vệ đường.
Người Mông trắng trên địa bàn tỉnh sinh sống chủ yếu ở các xã Dền Thàng, Trung Lèng Hồ, Y Tý (Bát Xát). Cùng với nhiều nét văn hóa độc đáo, việc lưu giữ được trang phục truyền thống là điều tạo nên sự khác biệt của người Mông trắng với các dân tộc khác.
Người dân Điện Biên tập trung đầu tư các homestay truyền thống để phát triển du lịch nhưng không đánh mất bản sắc và phá vỡ cảnh quan.
Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, huyện Bắc Hà luôn chú trọng giữ gìn, bảo tồn những giá trị văn hóa giàu bản sắc, tạo nên những sản phẩm du lịch hút khách.
Tỉnh Sơn La hiện có 18 dân tộc anh em sinh sống, mỗi dân tộc đều có phong tục, tập quán khác nhau, theo đó, trang phục cũng có những độc đáo riêng với những màu sắc đường nét hoa văn đặc trưng.
Người Mông với nhiều điểm sắc về ẩm thực, văn hóa, đời sống tín ngưỡng và trang phục luôn thể hiện nét riêng. Trong đó, nổi bật là trang phục truyển thống của phụ nữ, mang nhiều màu sắc thể hiện tính cách, bản tính cần cù, yêu lao động; sự tài tình, khéo léo của của người phụ nữ miền sơn cước đã dành nhiều thời gian, công sức tạo nên những bộ áo, váy đẹp lung linh từ những vật liệu thiên nhiên.
Dân tộc Nùng hiện có hơn 1 triệu người, sống phân tán tại 63 tỉnh, thành phố nhưng tập trung đông nhất ở các tỉnh miền núi thuộc phía Bắc và Đông Bắc Bộ.
Ở các xã vùng cao Hang Kia, Pà Cò (Mai Châu), bà con người Mông thường xuyên mặc trang phục truyền thống dân tộc. Trang phục nam giới gồm áo, thắt lưng, quần với màu sắc chủ yếu là màu đen. Nữ giới có khăn đội đầu, áo, váy, thắt lưng, tạp dề đằng trước, xà cạp và đồ trang sức. Điều đặc biệt, đây đều là những sản phẩm có được từ thành quả lao động, do bàn tay các mẹ, các chị làm ra, từ lúc trồng nguyên liệu, chuốt từng sợi đay đến dệt nên tấm vải để may thành áo, váy, quần. Bà con rất yêu quý, tự hào khi mang vẻ đẹp trang phục cả trong lao động, sản xuất và dịp lễ hội.
Trang phục cổ truyền của phụ nữ Mông Hoa được xem như thước đo tài năng thêu thùa của người phụ nữ.
Hua Nhàn, mảnh đất vùng cao của huyện Bắc Yên có cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, di tích lịch sử Đèo Chẹn hào hùng, hồ sen trên núi nên thơ... Nơi đây còn lưu giữ đa dạng sắc màu văn hóa các dân tộc và nghề se lanh, dệt vải của phụ nữ Mông đã trở thành nét đẹp độc đáo.
Thanh Hóa có 6 dân tộc thiểu số chủ yếu là: Mường, Thái, Mông, Thổ, Dao, Khơ Mú. Mỗi dân tộc đều có đời sống vật chất, tinh thần cùng với những nét phong tục, tập quán riêng. Trong đó, trang phục truyền thống là một nét văn hóa đặc sắc rất cần được bảo tổn, phát huy.
Người Dao là một trong những dân tộc còn gìn giữ được bản sắc văn hóa đặc trưng từ tiếng nói, phong tục, tập quán, các làn điệu dân ca đến trang phục truyền thống. Với người Dao Quần chẹt ở Yên Lập, trang phục là nét đẹp văn hóa, có giá trị đặc sắc, chứa đựng sáng tạo nghệ thuật.
Thổ cẩm được đồng bào các dân tộc vùng núi rừng Trường Sơn-Tây Nguyên sản xuất ra chẳng những để làm nên các trang phục truyền thống như váy, khố, áo, mũ mà còn là chất liệu để tạo ra các chi tiết phụ của trang phục như dây thắt váy, dây buộc tóc, tấm khăn choàng khoác trên vai, xà cạp… Đặc biệt, dây buộc tóc, dây thắt ngực còn có chức năng tôn tạo vẻ đẹp trên cơ thể của con người, nhất là phụ nữ.
Văn hóa và Đời sống - Trong quan niệm thẩm mỹ của người Mông, vẻ đẹp của người phụ nữ được phản ánh một phần qua trang phục: 'Muốn biết người tốt xem gác bếp, muốn hay người đẹp xem áo quần'. Vậy nên, một người phụ nữ được xem là đẹp trước hết phải là người khéo tay thêu thùa, dệt vải, may vá, đặc biệt là may đồ cưới. Nói cách khác, giỏi nghề dệt vải thêu hoa là một thước đo giá trị người phụ nữ Mông truyền thống. Có lẽ vì vậy mà so với nhiều dân tộc anh em cùng chung sống trên rẻo cao cách trở, trang phục của người phụ nữ Mông tương đối cầu kỳ. Một bộ trang phục cổ truyền sẽ gồm váy, áo xẻ ngực có yếm lưng, tấm vải che váy phía trước, thắt lưng và vuông vải nhỏ che lưng đằng sau, khăn quấn đầu, xà cạp...
Văn hóa và Đời sống - Trước sự phát triển của kinh tế - xã hội nhiều giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc trong đó có trang phục truyền thống đang dần mai một. Với người Dao quần chẹt ở xã Cẩm Bình, huyện Cẩm Thủy cũng không ngoại lệ.
ĐBP - Cuối năm 2020, phiên chợ cụm 4 xã vùng cao (Pú Xi, Mường Mùn, Mùn Chung và Nà Tòng) của huyện Tuần Giáo chính thức đi vào hoạt động. Ðến nay, xuống chợ phiên đã trở thành thói quen, mở ra cơ hội giao thương đối với đồng bào dân tộc các xã vùng cao nơi đây. Còn với nhiều du khách khi đến đến chợ phiên, ngoài mua được những sản vật địa phương thì cũng là dịp khám phá, trải nghiệm nét văn hóa bản địa.
Về tiểu khu Tà Loọng, thị trấn Nông trường Mộc Châu những ngày đầu năm, khi hoa đào đã khoe sắc trong vườn đồi, nắng xuân trải vàng bên hiên nhà, cũng là thời điểm người phụ nữ Dao Tiền miệt mài thêu trang phục truyền thống của dân tộc mình. Những đôi tay chai sạn quen làm nương, làm rẫy, nhưng lại khéo léo từng đường kim, mũi chỉ trên tấm vải chàm tạo nên những họa tiết tinh tế.
Hiện nay, tại các bản làng ở Thanh Hóa nơi đồng bào người dân tộc Dao sinh sống, nhiều phụ nữ vẫn tự tay dệt, thêu thùa, may vá trang phục cho mình và cho người thân trong gia đình.
Đồng bào dân tộc Dao trên địa bàn tỉnh gồm Dao tiền và Dao quần chẹt, sinh sống tại các huyện:Kim Bôi, Đà Bắc, Cao Phong, Lương Sơn và thành phố Hòa Bình với 44 bản Dao, trên 17.000 người. Ngoài những lễ hội đặc sắc như tết nhảy, cấp sắc, cầu mùa, tạ mả…, đồng bào dân tộc Dao còn lưu giữ tinh hoa văn hóa độc đáo trên những bộ trang phục truyền thống.
Vào thời điểm giáp tết khi hoa đào, hoa mận bắt đầu bung nở cũng là lúc những phụ nữ dân tộc Mông đang chuẩn bị may hoặc sắm sửa cho cả gia đình những bộ váy áo mới nhất, đẹp nhất để ăn mừng đón xuân.
Ở Tuyên Quang, người Cao Lan sinh sống nhiều nhất ở hai huyện Sơn Dương và Yên Sơn. Trong quá trình giao thoa văn hóa người Cao Lan vẫn giữ được nét văn hóa bản sắc độc đáo riêng của dân tộc mình. Trong đó, phải kể đến trang phục truyền thống của phụ nữ Cao Lan luôn được các bà, các mẹ giữ gìn qua bao thế hệ.
PTĐT - Năm 2020, cùng với những con đường rộng thênh thang, những nếp nhà được xây dựng khang trang, sạch đẹp thì điều dễ nhận thấy là bản sắc văn hóa dân tộc luôn song hành, hiện hữu ở khắp các bản làng, thôn, xóm… Rực rỡ nhất là sắc màu của những bộ trang phục truyền thống của bà con mỗi dịp Tết đến, Xuân về…
Để nhật biết phụ nữ Mông trắng với phụ nữ các nhóm Mông khác chính là chiếc khăn đội đầu, đai áo và một số bộ phận khác như váy trắng, nẹp áo, ống tay, cổ tay, ngang váy đều đính các sọc lam, hoa văn họa kim sa là những điểm nhấn ấn tượng trên bộ trang phục của phụ nữ Mông trắng.