Tham vọng xây dựng gần 100km đường sắt đô thị của Hà Nội sẽ thực hiện thế nào?
Theo đề án tổng thể xây dựng đường sắt đô thị Thủ đô, TP. Hà Nội sẽ hoàn thành gần 100km đường sắt đô thị đến năm 2030.
Dự kiến, Đề án tổng thể đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Thủ đô sẽ được thông qua tại Kỳ họp thứ 17 HĐND TP. Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026. Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) đã có tờ trình về Đề án tổng thể xây dựng đường sắt đô thị Thủ đô, trong đó xác định mục tiêu hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội vào năm 2035.
Đến 2030 hoàn thành gần 100km đường sắt đô thị
Theo đề án tổng thể xây dựng đường sắt đô thị Thủ đô, TP. Hà Nội sẽ hoàn thành gần 100km đường sắt đô thị đến năm 2030. Đây là một phần của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững của Thủ đô. Trong đó, hệ thống đường sắt đô thị được coi là trục “xương sống” của hạ tầng giao thông vận tải của thành phố, gắn kết với phát triển đô thị, bảo vệ môi trường và thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Dự án đường sắt đô thị, tuyến Cát Linh - Hà Đông hoàn thiện nghiệm thu hoàn thành công trình xây dựng đã đưa vào sử dụng - Ảnh: Báo Công Thương
Cụ thể, đến năm 2025, TP. Hà Nội sẽ triển khai xây dựng tuyến số 2 từ Nam Thăng Long đến Trần Hưng Đạo. Đến năm 2030, Hà Nội dự kiến hoàn thành xây dựng và đưa vào khai thác khoảng 96,8km (chiếm 24%) các tuyến đường sắt đô thị còn lại. Đồng thời, thủ đô sẽ tiếp tục triển khai xây dựng các tuyến đường sắt đô thị khác có lộ trình đầu tư trước năm 2035. Đến năm 2045, Thủ đô dự kiến hoàn thành các tuyến đường sắt đô thị bổ sung theo Quy hoạch chung Thủ đô điều chỉnh.
Tổng số vốn cần huy động để xây dựng đường sắt đô thị đến năm 2045 là khoảng 66,384 tỷ USD. Trong đó, Thủ đô có thể huy động được 57,770 tỷ USD và cần Trung ương hỗ trợ 8,614 tỷ USD.
Tuy nhiên, đến năm 2030, TP. Hà Nội cần cân đối thêm khoảng 4,638 tỷ USD để đáp ứng nhu cầu đầu tư. (Số vốn này không bao gồm tổng mức đầu tư của tuyến số 2A đang khai thác và phần vốn đã giải ngân cho tuyến số 3, đoạn Nhổn – ga Hà Nội đang thi công xây dựng) .
Huy động nguồn vốn đầu tư "khổng lồ" thế nào?
Theo đề án tổng thể xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Thủ đô, Hà Nội đề ra các giải pháp nhằm đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư để thúc đẩy phát triển các tuyến metro.
Đầu tiên, đề án tiếp tục nghiên cứu và bổ sung chính sách để thu hút các nhà đầu tư tư nhân tham gia xây dựng hệ thống metro. Cụ thể, nhà đầu tư tư nhân có thể được nhượng quyền khai thác một phần kết cấu hạ tầng và tham gia đầu tư, phát triển các dự án trong khu vực TOD (khu vực phát triển quanh các trạm đường sắt).
Thứ 2, để đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ trên toàn hệ thống metro, TP. Hà Nội đề xuất sử dụng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật chung và các thông số kỹ thuật để tối ưu hóa chi phí đầu tư, bảo trì và vận hành.
Thứ 3, đề án đề xuất 23 nhóm cơ chế và chính sách liên quan đến quy hoạch, thu hồi đất, đền bù, hỗ trợ và tái định cư. Trong đó, đề xuất cho phép thành phố quyết định nội dung, trình tự, thủ tục thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập. Đồng thời cho phép Thủ đô tổ chức thực hiện giải phóng mặt bằng theo 2 giai đoạn cũng như cho phép thành phố quyết định chính sách đặc thù về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, tạm cư đối với người dân bị ảnh hưởng trong các dự án đường sắt đô thị của Thủ đô...
Theo Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Danh Huy, đây là giải pháp duy nhất để giải quyết vấn đề giao thông đô thị tại TP Hà Nội, thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, với nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu là: nghiên cứu, sớm đầu tư xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh.
Tại Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được thông qua, Hà Nội xác định sẽ có cơ chế đặc thù để đẩy nhanh tiến độ xây dựng 14 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 550 km.
Hệ thống đường sắt đô thị này được xác định là “xương sống” của giao thông đô thị. Với quy hoạch 14 tuyến đường sắt đô thị đến năm 2050, Hà Nội kỳ vọng mạng lưới này giúp người dân di chuyển đến mọi vị trí trong thành phố, đủ năng lực thay thế phương tiện giao thông cá nhân.
Theo đề án vừa được công bố, TP. Hà Nội đề xuất “1 kế hoạch, 3 phân kỳ” đầu tư. Trong đó, phân kỳ 2024 - 2030 hoàn thành thi công xây dựng 96,8 km (gồm các tuyến số 22, tuyến số 33 và tuyến số 5), chiếm khoảng 24% tổng chiều dài các tuyến metro theo Quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô Hà Nội. Tại phân kỳ này, Hà Nội còn chuẩn bị công tác đầu tư 301 km, gồm các tuyến số 1, số 2A kéo dài đến Xuân Mai, số 4, 6, 7, 8 và tuyến kết nối các đô thị vệ tinh. Sơ bộ nhu cầu vốn khoảng 14,602 tỉ USD.
Phân kỳ 2031 - 2035, thành phố dự kiến sẽ hoàn thành đầu tư xây dựng 301 km đã chuẩn bị công tác đầu tư ở phân kỳ trước, chiếm khoảng 24% tổng chiều dài các tuyến metro theo quy hoạch. Sơ bộ nhu cầu vốn khoảng 22,572 tỉ USD.
Ở phân kỳ 2036 - 2045, thành phố sẽ hoàn thành đầu tư hơn 200 km metro các tuyến, đoạn tuyến điều chỉnh, bổ sung theo Quy hoạch Thủ đô và Quy hoạch chung Thủ đô điều chỉnh được phê duyệt. Nhu cầu vốn khoảng 18,252 tỉ USD.
