Tháo gỡ 'điểm nghẽn' trong tổ chức thi hành Luật Đất đai để phát huy nguồn lực, tạo thuận lợi trong quản lý

Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai Bùi Xuân Thống phát biểu tại phiên thảo luận tổ ngày 19-11. Ảnh: CTV

Trong phiên thảo luận tổ, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai Bùi Xuân Thống đã có những góp ý sát sườn liên quan đến Dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

“Giá đất” - vướng mắc lớn nhất trong việc đồng thuận thu hồi đất

Cho ý kiến về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, đại biểu Bùi Xuân Thống hoàn toàn tán thành về sự cần thiết phải ban hành nghị quyết này. Tuy nhiên, trong thời gian qua, sau khi Luật Đất đai năm 2024 được ban hành và có hiệu lực, vẫn còn phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc.

Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai khảo sát thực tế tại khu vực triển khai Dự án Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (điểm kết nối với đường Võ Nguyên Giáp) ngày 20-8-2025. Ảnh tư liệu

Đại biểu cho rằng: Quy định “trên 75% diện tích và trên 75% số lượng người sử dụng đất” cần được xem xét lại, bởi có thực tế là doanh nghiệp “nhờ” rất nhiều người với tư cách cá nhân mua, sau đó thu gom lại. Song, cũng có những “tình thế” gây khó cho doanh nghiệp, ví dụ như những trường hợp còn 3-5 hộ nhưng các hộ này lại không đồng thuận, muốn “ép” để doanh nghiệp phải trả giá cao hơn, khi đó doanh nghiệp không thể triển khai dự án được. Vì vậy, đại biểu đề nghị cần tính toán kỹ hơn về giá đất, nếu không sẽ tiếp tục phát sinh trường hợp khó khăn, địa phương sẽ phải giải quyết các khiếu nại này kéo dài.

“Tôi cho rằng giá đất chính là vướng mắc lớn nhất từ trước đến giờ trong thu hồi đất. Thực tế hầu hết các dự án thu hồi đất, người dân đồng tình, không có phản ứng nhiều, tuy nhiên quan trọng nhất là bồi thường giá như thế nào. Vướng mắc nhiều nhất nằm ở khâu bồi thường, bố trí tái định cư, chứ không phải ở chỗ người dân không đồng thuận thu hồi đất” - đại biểu Bùi Xuân Thống nhấn mạnh.

Đại biểu kỳ vọng Dự thảo Nghị quyết với những quy định mới về định giá đất sẽ tháo gỡ đáng kể các vướng mắc nêu trên.

Người dân kỳ vọng vào thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Tiếp tục góp ý cho dự thảo này, đại biểu Bùi Xuân Thống cho biết: Hiện nay, người dân đang rất mong chờ vào các thủ tục để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Thực tế, có một “điểm nghẽn” là theo quy định của Luật Đất đai trong dự thảo này, đó là trong trường hợp nếu người dân xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp, mặc dù quy định của luật nếu phù hợp với quy hoạch thì vẫn có thể tồn tại. Song, có phạt để cho tồn tại tiếp hay không, hay là phải cưỡng chế, tháo dỡ công trình đó rồi làm thủ tục chuyển đổi, sau đó mới cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất? Đó là vấn đề người dân rất mong chờ được hướng dẫn, giải quyết.

Các đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai nghe đại diện Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh báo cáo việc thực hiện đề án chuyển đổi công năng Khu công nghiệp Biên Hòa 1. Ảnh tư liệu

Tuy nhiên, đại biểu cũng chỉ rõ: “Nếu đồng tình cho chuyện đó, vô hình trung chúng ta lại hợp thực hóa cho xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp. Thực tế đối với những địa phương có tốc độ đô thị hóa nhanh như Đồng Nai, thì việc vướng quy hoạch và xây dựng trái phép này rất nhiều”.

Do đó, đại biểu Bùi Xuân Thống đề xuất nên tháo gỡ việc này theo quy định. Cụ thể như những trường hợp nào xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp nhưng phù hợp với quy hoạch sử dụng đất là đất ở, đã được xây dựng từ năm 2015 trở về trước, thì cho phép phạt để chuyển đổi. Bởi nếu cho phép tràn lan thì người dân sẽ đồng loạt xây dựng trái phép rồi “chấp nhận” phạt để chuyển đổi ngay.

“Cần có quy định theo lộ trình này. Có như vậy mới tạo điều kiện ổn định, thuận tiện trong quản lý, biến động đất đai. Qua đó, vừa phát huy nguồn lực đất đai, vừa tháo gỡ những vướng mắc còn tồn tại. Nếu không tháo gỡ triệt để thì những vấn đề này vẫn âm ỉ, tồn tại. Đây cũng là bài toán về xã hội cần phải tính toán lại” - đại biểu kiến nghị.

Đại biểu Phan Viết Lượng, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai, phát biểu tại phiên thảo luận tổ. Ảnh: CTV

Đại biểu Bùi Xuân Thống kỳ vọng, khi chưa sửa được Luật Đất đai năm 2024 một cách toàn diện thì trong dự thảo nghị quyết cần tháo gỡ “điểm nghẽn” này dựa trên quy định về mốc thời gian những trường hợp nào được chuyển đổi, ví dụ trước ngày 1-1-2015, 1-1-2017 hay 1-1-2020.

Đại biểu Bùi Xuân Thống cũng đề cập đến vấn đề chậm nộp thuế đất trong thời gian phong tỏa do dịch bệnh trước đây. Đại biểu yêu cầu cần có biện pháp tháo gỡ, trong đó xem xét lại việc tính phạt chậm nộp do người dân không thể thực hiện thủ tục hành chính trong thời gian dịch bệnh.

"Chúng tôi kỳ vọng nghị quyết này trước mắt sẽ tháo gỡ một số "điểm nghẽn", bất cập, nhưng về lâu dài, cần phải sửa đổi Luật Đất đai để tạo ra thuận lợi trong việc khơi thông nguồn lực, tạo thuận lợi trong công tác quản lý" - đại biểu Bùi Xuân Thống chia sẻ.

Hà Lê (lược ghi)