Tháp Bà Ponagar Nha Trang đón nhận Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt

Người dân đến với Lễ hội Tháp Bà.

Tháp Bà Ponagar nằm trên đồi Cù Lao, bên dòng sông Cái, phường Bắc Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa Ponagar. Tháp Bà là một quần thể kiến trúc nghệ thuật của người Chăm, được xây dựng từ thế kỷ VIII đến thế kỷ XIII, bao gồm nhiều công trình, trong đó có bốn tháp chính và hai nhà khách, được xây dựng bằng gạch nung và đá, với những hoa văn, phù điêu tinh xảo. Bao quanh tháp là những hoa văn, phù điêu chạm khắc hình ảnh về đời sống sinh hoạt của người Chăm xưa. Tháp chính cao gần 23 mét, là một công trình kiến trúc độc đáo và thể hiện trình độ kỹ thuật cao của người Chăm cổ. Năm 1979, Tháp Bà Ponagar được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa quốc gia.

Việc công nhận Tháp Bà Ponagar là Di tích quốc gia đặc biệt là ghi nhận giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc của công trình, khẳng định vị trí quan trọng của di tích này. Đây cũng là cơ hội để quảng bá hình ảnh Tháp Bà, góp phần nâng cao vị thế của di tích trong hệ thống di sản văn hóa Việt Nam. Đồng thời, lần vinh danh này là cơ hội để tỉnh Khánh Hòa đẩy mạnh quảng bá hình ảnh văn hóa, lan tỏa giá trị di sản đến bạn bè trong và ngoài nước. Tỉnh Khánh Hòa cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích.

Trước đó, tại hội thảo tham vấn ý kiến đối với xây dựng hồ sơ khoa học xin công nhận xếp hạng Tháp Bà Ponagar là di tích quốc gia đặc biệt, diễn ra cuối tháng 4-2024, PGS.TS Ngô Văn Doanh - nguyên Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, đánh giá Tháp Bà Ponagar là di tích "hiếm có" khi còn nhiều công trình kiến trúc mang những sắc thái khác nhau của vương quốc cổ Chăm Pa sau di sản thế giới Mỹ Sơn (tỉnh Quảng Nam cũ, nay là TP Đà Nẵng), những công trình kiến trúc của Tháp Bà Ponagar đang và sẽ là những di sản lịch sử, văn hóa, nghệ thuật của nước ta. Đặc biệt, Tháp Bà là nơi duy nhất được người dân tôn thờ, sử dụng đến ngày nay trong tất cả các di tích đền, tháp Chămpa. Ngoài ra, các nhà khoa học cũng đánh giá cao những nét tiêu biểu như không gian cảnh quan đặc sắc, kiến trúc tương đối nguyên vẹn với 4 tòa tháp, khu vực Mandapa với 10 cột lớn phía trong và 12 cột nhỏ hình bát giác ở phía ngoài. Ở đây đang lưu giữ tượng nữ thần Ponagar bằng đá duy nhất ở Việt Nam, phù điêu hình lá đề "Shiva múa" ở tháp Đông Bắc,... là những yếu tố để di tích Tháp Bà Ponagar được đề nghị là di tích quốc gia đặc biệt đầu tiên tại Khánh Hòa.

Được biết, cùng với Tháp Bà Ponagar, tại đợt xếp hạng lần thứ 17 năm 2025 còn vinh danh 4 di tích khác trên cả nước, bao gồm: Chùa Bối Khê (Hà Nội), Đền Xám (Nam Định), Cụm di tích liên quan đến nhà Mạc ở Dương Kinh (Hải Phòng) và Cụm di tích Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938 (Hải Phòng).

Khuê Việt Trường