Thị trường ô tô Việt bước vào giai đoạn dần phục hồi và điều chỉnh

Thống kê của VAMA tháng 5 vừa qua. Nguồn: VAMA.

Trong tháng 5 vừa qua, theo số liệu các thành viên của VAMA (không bao gồm hai hãng có thị phần lớn tại Việt Nam là VinFast và Hyundai công bố doanh số riêng) cho thấy, doanh số bán hàng của toàn thị trường đạt 29.210 xe, bao gồm 20.014 xe du lịch; 8.983 xe thương mại và 213 xe chuyên dụng. Trong đó, doanh số xe du lịch giảm 3.6%; xe thương mại tăng 4%, xe chuyên dụng tăng 6% so với tháng 4/2025. Tuy nhiên, tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường với các thành viên của VAMA tính đến hết Tháng 5/2025 lại tăng 21% so với cùng kỳ năm 2024.

Cũng theo số liệu của các thành viên VAMA, doanh số bán của xe lắp ráp trong nước tháng 5/2025 đạt 13.800 xe, giảm nhẹ 1% so với tháng trước và doanh số xe nhập khẩu nguyên chiếc là 15.410 xe, giảm 2% so với tháng trước.

Đáng chú ý là hiện tượng tô nhập khẩu tiếp tục ồ ạt về Việt Nam với nguồn gốc chủ yếu từ Indonesia, trong khi xe từ Thái Lan đang sụt giảm mạnh trong tháng 5.

Số liệu từ Cục Hải quan cho thấy Việt Nam trong tháng 5 đã nhập khẩu tổng cộng 19.042 xe ô tô nguyên chiếc với tổng kim ngạch đạt hơn 426 triệu USD. So với tháng trước, lượng xe nhập khẩu tăng nhẹ 1,8%, tương đương tăng thêm 328 xe, trong khi giá trị kim ngạch tăng 0,8%.

Indonesia là thị trường cung cấp ô tô lớn nhất cho Việt Nam trong tháng 5 khi xuất khẩu sang nước ta 8.698 xe. Số lượng xe từ Indonesia tăng tới 3.133 chiếc so với tháng trước. Ngược lại, Thái Lan chứng kiến sự sụt giảm mạnh khi chỉ xuất khẩu sang Việt Nam 4.774 xe, giảm gần 3.200 xe so với tháng 4.

Các loại xe Trung Quốc đang ồ ạt tràn vào Việt Nam.

Xe Trung Quốc tiếp tục khẳng định vai trò ngày càng lớn trên thị trường nhập khẩu ô tô vào Việt Nam với 4.075 xe. Đặc biệt, các dòng xe điện, hybrid và plug-in hybrid có giá trị cao của Trung Quốc được đẩy mạnh đưa vào Việt Nam thời gian qua giúp kim ngạch nhập khẩu của nước này vào Việt Nam vượt trội.

Lũy kế 5 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã nhập khẩu tổng cộng 84.045 ô tô nguyên chiếc với trị giá hơn 1,83 tỷ USD, tăng lần lượt 43,3% về lượng và 47,7% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.

Mặc dù hiện thị trường xe Việt trong những tháng qua đang có những dấu hiệu chững lại nhưng cả xe lắp ráp và xe nhập khẩu vẫn liên tục được bơm ra thị trường với số lượng lớn. Đặc biệt là xe nhập khẩu nhập vào ồ ạt. Dư cung, thị trường không thiếu xe, dẫn đến các hãng và các đại lý liên tục đưa ra các chương trình khuyến mại để kích cầu người tiêu dùng. Liên tiếp các chương trình khuyến mại từ các hãng xe và đại lý khiến cuộc đua doanh số thị trường xe Việt đang nóng hơn bao giờ hết. Nhiều dòng xe phổ thông thuộc các phân khúc SUV, SUV hạng B, sedan, MPV đang được hỗ trợ phí trước bạ từ 50 - 100%, thậm chí giảm trực tiếp cả trăm triệu. Hình thức phổ biến được các hãng triển khai chủ yếu là hỗ trợ phí trước bạ, tặng bảo hiểm thân vỏ hoặc giảm trực tiếp giá bán theo từng dòng xe trong tháng 6/2025.

So với những năm trước, bước sang năm 2025, xu thế tiêu dùng của thị trường xe Việt Nam cũng đã có những thay đổi đáng kể khi các mẫu SUV, MPV và crossover đô thị liên có các sản phẩm mới đóng góp phần lớn vào doanh số mảng xe du lịch.

Đặc biệt, tại thị trường Việt, nhóm xe xanh, xe hybrid sau khi được thống kê riêng đã cho thấy những dấu hiệu khởi sắc. Đã có 970 xe bán ra trong tháng 5 – tăng 4% so với tháng trước và 57% so với cùng kỳ.

Sự trỗi dậy và chuyển dịch của xu hướng tiêu dùng hướng tới nhóm xe xanh cũng chứng kiến hãng xe nội địa VinFast có doanh số vượt trội hơn hẳn so với các đối thủ dù tình hình thị trường ảm đạm. VinFast có lẽ là điểm sáng của thị trường ở mảng xe xanh khi đạt doanh số tổng cộng 11.496 xe ô tô điện được bàn giao, nâng tổng số xe bán ra thị trường trong nước của hãng xe này từ đầu năm lên đến 56.187 xe. Mẫu SUV điện phân khúc A - VF 5 - là mẫu xe được khách hàng ưa chuộng nhất với 4.232 xe được bàn giao chỉ riêng trong tháng 5/2025.

Thị trường xe Việt hiện cũng ghi nhận làn sóng xe Trung Quốc tràn vào mạnh mẽ. Tuy nhiên, doanh số của các hãng xe Trung Quốc thực tế không quá nổi bật nên không có tác động quá mạnh vào bức tranh chung của toàn thị trường.

Theo thống kê của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), trong tháng 5 vừa qua, ước tính có tổng cộng 56.200 chiếc ô tô mới bao gồm cả xe sản xuất trong nước và xe nhập khẩu được bổ sung cho thị trường Việt Nam. Con số này giảm nhẹ 0,7% so với tháng 4 (56.614 chiếc).

Có thể thấy, xu hướng xanh hóa sẽ đóng vai trò chủ đạo trong nửa cuối năm 2025 và có triển vọng tích cực với sự dẫn đầu của VinFast. Bên cạnh đó, các sản phẩm hybrid cũng đang được ưa chuộng cũng đẩy mạnh doanh số ở các dòng xe xanh.

Đặc biệt, trước những biến động địa chính trị trên toàn cầu đang có diễn biến phức tạp, thị trường xe Việt cũng đang bước vào giai đoạn có sự điều chỉnh khi các công ty sản xuất ô tô hiện nay cũng rất quan tâm đến đầu tư sản xuất linh kiện phụ tùng để chủ động nguồn cung và giảm giá thành, tăng sự cạnh tranh. Hiện những công ty lâu đời ở Việt Nam như Toyota Việt Nam, Công ty Trường Hải hay VinFast đã đầu tư rất mạnh tay vào các công đoạn dập tấm để dập các chi tiết vỏ xe, thân xe, thay vì nhập khẩu.

Thaco Trường Hải từng cho biết tỉ lệ nội địa hóa của doanh nghiệp này đã lên tới 70% với một số dòng xe. Các doanh nghiệp và đơn vị vệ tinh cho Trường Hải bao gồm: Trung tâm R&D; Trung tâm Cơ khí chế tạo và 17 nhà máy sản xuất linh kiện phụ tùng. Thaco đã chủ động nhiều loại linh kiện, phụ tùng ô tô, như ghế ô tô, linh kiện nội thất, kính, dây điện, nhíp; sản xuất khuôn, máy lạnh xe du lịch, máy lạnh xe tải, bus; linh kiện nhựa; thân vỏ ô tô, sơ mi rơ moóc, cản xe, dây, áo ghế, khung xương ghế, linh kiện cơ khí, linh kiện nhựa - composite và nhóm các thiết bị công nghiệp khác.

Bên cạnh đó Trường Hải còn cung ứng linh kiện OEM cho nhiều hãng ô tô, xe máy tại Việt Nam như: Hyundai, Toyota, Isuzu, Piaggio và các doanh nghiệp FDI như: General Electric, Doosan Vina, Makitech, Amann và xuất khẩu đi các thị trường trọng điểm như: Mỹ, Australia, Anh, Italy, Nga, Canada, Thụy Điển, Phần Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản...

TC Motor cũng đang củng cố những điều kiện cần thiết để xuất khẩu ô tô sang các thị trường khu vực, thể hiện qua việc mở rộng sản xuất, đầu tư xây dựng nhà máy thứ hai với công suất lên đến 100.000 xe/năm. Tại khu vực ASEAN, Hyundai hiện chỉ có một nhà máy tại Indonesia. Do đó, TC Motor hoàn toàn có thể nghĩ đến việc xuất khẩu một số dòng xe sang nhiều quốc gia trong khối. Khi tỷ lệ nội địa hóa của các dòng xe bán chạy như Grand i10, Accent đạt mức 40%, TC Motor có thể xuất khẩu xe sang các nước ASEAN hưởng thuế suất 0%, theo Hiệp định AFTA.

Trong số các doanh nghiệp lớn của Việt Nam, nổi bật thời gian gần đây là cái tên VinFast. Với sự phát triển mạnh mẽ, thậm chí có thể nói là “thần tốc”, hãng sản xuất ô tô nội địa Việt lần đầu tiên vừa công bố thông tin về tỷ lệ nội địa hóa trên sản phẩm ô tô điện VinFast.

Theo VinFast, hiện tỷ lệ nội địa hóa của xe điện của hãng đã đạt hơn 60%, bao gồm các chi tiết quan trọng như thân vỏ, động cơ, trần xe, giảm xóc…

Mới đây, VinFast còn tiếp tục công bố lộ trình nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 80% vào năm 2026 của hãng, cũng như kế hoạch mở rộng hệ thống nhà cung cấp nhằm đáp ứng như cầu mở rộng quy mô sản xuất lên tới 1 triệu xe mỗi năm cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

Cụ thể, VinFast sẽ ký kết hợp đồng trực tiếp với các doanh nghiệp Việt có đủ năng lực kỹ thuật và công nghệ tham gia chuỗi cung ứng cho hãng. Với những doanh nghiệp chưa đủ năng lực kỹ thuật, công nghệ hoặc tài chính, nếu có nhu cầu, VinFast sẽ chủ động kết nối với các đối tác nước ngoài để hình thành liên danh hợp tác, từ đó giúp chuyển giao công nghệ, hỗ trợ kỹ thuật hoặc vốn đầu tư.

Đặc biệt, VinFast cam kết bao tiêu sản phẩm đầu ra theo kế hoạch đã thống nhất, tạo sự yên tâm và nền tảng phát triển lâu dài cho các nhà cung cấp nội địa.

VinFast hiện đang hợp tác với gần 700 doanh nghiệp trong nước để cung cấp linh kiện, vật tư, thiết bị phục vụ sản xuất. Tuy nhiên, để đáp ứng kế hoạch mở rộng sản xuất lên tới 1 triệu xe mỗi năm, phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu trong thời gian tới, VinFast cần phát triển hệ thống nhà cung cấp nội địa một cách toàn diện và sâu rộng trên quy mô toàn quốc.

Trong khi đó, thực tế, một số công ty nước ngoài khi đầu tư sản xuất linh kiện phụ tùng ở Việt Nam còn hạn chế do bị điều tiết bởi chiến lược phát triển của công ty mẹ trong việc phân bố thị trường sản xuất linh kiện phụ tùng có lợi nhuận cao nhất. Do vậy việc đầu tư sản xuất phụ tùng của các công ty có vốn đầu tư nước ngoài vẫn gặp nhiều khó khăn và có thể nói là không đáng kể so với nhu cầu thực tế của thị trường. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp Việt điều chỉnh chiến lược để phát huy tinh thần tự cường, tự chủ và tự điều chỉnh trong ngành công nghiệp ô tô.

Có thể thấy rằng thị trường ô tô Việt Nam đang bước vào giai đoạn phục hồi và có những điều chỉnh đáng chú ý với những tín hiệu khả quan hơn về doanh số tăng trưởng, nguồn cung đa dạng. Bên cạnh đó là làn sóng xe Trung Quốc cạnh tranh khốc liệt đã khiến thị trường ô tô Việt sôi động hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, về lâu dài, để ngành công nghiệp ô tô Việt phát triển bền vững thì vấn đề đẩy mạnh nội địa hóa vẫn là trọng tâm với vai trò quan trọng của những “sếu đầu đàn” trong ngành công nghiệp ô tô Việt.

Hoàng Lâm