Thúc đẩy mạnh mẽ phát triển công nghiệp văn hóa

Chiều 29/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận về kinh tế-xã hội; việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội và báo cáo của Chính phủ…

Một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của các đại biểu Quốc hội là các giải pháp để thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa trong kỷ nguyên mới.

Quốc hội thảo luận về kinh tế-xã hội, việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội và báo cáo của Chính phủ. (Ảnh: DUY LINH)

Đưa chỉ tiêu tăng trưởng ngành văn hóa vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn thành phố Huế) đánh giá Báo cáo của Chính phủ đã thể hiện nỗ lực rất lớn trong thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 5 năm, đặc biệt là trong lĩnh vực văn hóa xã hội và phát triển con người nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch...

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, nếu nhìn sâu hơn dưới lăng kính phát triển bền vững và cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên số vẫn còn có những hạn chế mang tính cấu trúc cần được Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành cùng xem xét, bổ sung, hoàn thiện cho giai đoạn tới.

Cụ thể, văn hóa chưa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh của phát triển. Báo cáo đã thẳng thắn chỉ ra văn hóa chưa thực sự là nền tảng tinh thần của xã hội, sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước. Theo đại biểu, đây là nhận định rất quan trọng cho thấy văn hóa vẫn đang ở vị trí đi sau kinh tế, trong khi thế giới đang tiến vào giai đoạn văn hóa hóa nền kinh tế khi sản phẩm sáng tạo, bản sắc di sản và công nghiệp giải trí trở thành nguồn tăng trưởng mới.

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn thành phố Huế) phát biểu tại hội trường. (Ảnh: DUY LINH)

“Cần bổ sung chỉ tiêu GDP văn hóa, tỷ lệ đóng góp của công nghiệp sáng tạo vào GDP và quy định mức tối thiểu đầu tư ngân sách cho văn hóa không thấp hơn 2% tổng chi ngân sách Nhà nước nhằm thể chế hóa quan điểm đặt văn hóa ngang hàng với kinh tế và chính trị theo tinh thần Nghị quyết 33 của Trung ương”, đại biểu kiến nghị.

Cũng theo đại biểu Sửu, phát triển công nghiệp văn hóa hiện còn thiếu chuỗi chính sách hỗ trợ và khung pháp lý riêng; công nghiệp văn hóa Việt Nam mới chỉ đóng góp khoảng 3% GDP; cơ chế hỗ trợ sáng tạo, sở hữu trí tuệ, đầu tư hạ tầng và thu hút tư nhân còn rời rạc.

Trên cơ sở đó, đại biểu kiến nghị cần soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật về phát triển văn hóa và công nghiệp sáng tạo; quy định về Quỹ sáng tạo văn hóa, ưu đãi thuế cho doanh nghiệp sáng tạo; tiêu chuẩn hóa thiết chế văn hóa, quyền tác giả số và thương mại hóa tài sản trí tuệ, văn hóa Việt Nam trên nền tảng số.

Kiến tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ; xây dựng một thị trường văn hóa lành mạnh

Cùng quan tâm đến các giải pháp để thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Đoàn Ninh Bình) cho hay, sau 4 năm triển khai chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa, Việt Nam đã hình thành và mở rộng nhiều lĩnh vực then chốt: Điện ảnh, âm nhạc, mỹ thuật, thời trang, quảng cáo, trò chơi điện tử, thiết kế sáng tạo, thủ công mỹ nghệ, xuất bản, du lịch văn hóa và đặc biệt là nghệ thuật biểu diễn và di sản văn hóa số. Nhiều sản phẩm văn hóa đã khẳng định thương hiệu Việt Nam trên bản đồ khu vực, thể hiện qua các sự kiện quốc tế, lễ hội phim ảnh hay chương trình sáng tạo trẻ.

Tuy nhiên, quy mô thị trường văn hóa sáng tạo của Việt Nam mới chỉ chiếm khoảng 4% GDP, thấp hơn nhiều so với mức bình quân 7-10% của các quốc gia trong khu vực. Hạ tầng sáng tạo chưa đồng bộ, cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ và thị trường lao động sáng tạo còn hạn chế, nhiều địa phương chưa có chiến lược riêng cho phát triển công nghiệp văn hóa; công tác quy hoạch, đào tạo nhân lực và liên kết vùng chưa rõ nét.

Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Đoàn Ninh Bình) phát biểu tại hội trường. (Ảnh: DUY LINH)

Để ngành công nghiệp văn hóa được thúc đẩy phát triển mạnh mẽ và hoàn thành được mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu ngành công nghiệp văn hóa đóng góp 7% GDP và đến năm 2035 đóng góp 8% GDP của cả nước như đã đề ra trong nghị quyết của Quốc hội, đại biểu đề xuất cần hoàn thiện thể chế và cơ chế chính sách, ban hành Luật phát triển công nghiệp văn hóa để kiến tạo một khuôn khổ pháp lý đồng bộ, rõ ràng; xây dựng một thị trường văn hóa lành mạnh, quy định rõ quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tác giả, nhà sáng tạo, các chính sách ưu đãi đầu tư, thuế, đất đai và chuyển đổi số. Tích hợp các chính sách phát triển văn hóa, du lịch, truyền thông và công nghệ sáng tạo trong một khung chiến lược quốc gia.

Giải pháp thứ hai là phát triển hệ sinh thái sáng tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao, hình thành các trung tâm sáng tạo, hỗ trợ khởi nghiệp văn hóa, ươm mầm ý tưởng và dự án nghệ thuật, đổi mới giáo dục nghệ thuật, gắn đào tạo với nhu cầu thị trường và chuyển đổi số.

Giải pháp thứ ba theo đại biểu, đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, phát triển hạ tầng số phục vụ sản xuất, phân phối và quảng bá sản phẩm văn hóa ứng dụng AI, công nghệ thực tế ảo trong bảo tồn di sản du lịch, văn hóa và nghệ thuật trình diễn.

Thứ tư, cần liên kết vùng và xã hội hóa đầu tư, xây dựng chuỗi giá trị văn hóa, du lịch sáng tạo theo vùng, gắn sản phẩm văn hóa với thương hiệu địa phương. Khuyến khích doanh nghiệp tư nhân, quỹ đầu tư và cộng đồng nghệ sĩ tham gia phát triển công nghiệp văn hóa theo mô hình đối tác công tư.

Giải pháp cuối cùng đại biểu đưa ra là phát triển sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam trong hội nhập quốc tế, đưa sản phẩm văn hóa Việt ra thế giới qua phim ảnh, thời trang, nghệ thuật biểu diễn, ẩm thực, văn học và sản phẩm số. Tăng cường quảng bá, tổ chức các tuần lễ văn hóa, lễ hội sáng tạo quốc tế tại Việt Nam, góp phần xây dựng hình ảnh đất nước năng động và sáng tạo.

Về kiến nghị, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh nêu rõ, đối với Nhà nước cần xác định công nghiệp văn hóa là một ngành kinh tế trọng điểm, đưa chỉ tiêu tăng trưởng ngành vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm; đầu tư trọng điểm cho hạ tầng sáng tạo, bảo tồn di sản, chuyển đổi số văn hóa và phát triển nguồn nhân lực.

Đối với địa phương: Mỗi tỉnh, thành phố cần xây dựng chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa riêng gắn với đặc trưng, bản sắc di sản và thế mạnh địa phương, hình thành cụm ngành sáng tạo và các trung tâm biểu diễn, thiết kế du lịch văn hóa.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp và xã hội, khuyến khích đầu tư, tài trợ, hợp tác quốc tế trong sáng tạo nghệ thuật, xây dựng văn hóa tiêu biểu hiện đại, tôn vinh sản phẩm trí tuệ Việt.

Đối với giới tri thức và nghệ sĩ, phát huy vai trò hạt nhân sáng tạo, truyền cảm hứng đổi mới, nâng tầm giá trị thẩm mỹ và nhân văn trong mỗi sản phẩm văn hóa.

THU HẰNG