Thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội giai đoạn 2021-2025:Rút ngắn khoảng cách nông thôn - đô thị

Sau hơn 4 năm triển khai, với những cách làm bài bản, khoa học, cùng sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự chung sức từ nhân dân, nông thôn Hà Nội ngày một tươi đẹp, văn minh, hiện đại; chất lượng cuộc sống người dân không ngừng nâng cao và khu vực nông thôn phát triển tiệm cận đô thị.

Từ số báo này, Báo Hànôịmới trân trọng giới thiệu tới độc giả loạt bài: "Thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội giai đoạn 2021-2025: Rút ngắn khoảng cách nông thôn - đô thị”.

Bài 1: Hà Nội - Điểm sáng của cả nước

Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội giai đoạn 2021-2025 kế thừa và tiếp nối thành công của 2 giai đoạn: 2010-2015 và 2016-2020, với 3 mục tiêu chính: Xây dựng nông thôn mới thiết thực hơn, hiệu quả hơn, bền vững hơn gắn liền với quá trình đô thị hóa theo hướng tiêu chí đô thị; cơ cấu lại ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nông dân. Sau hơn 4 năm triển khai, Chương trình có nhiều chỉ tiêu vượt kế hoạch, hoàn thành kế hoạch hoặc bảo đảm lộ trình, kế hoạch đề ra và Hà Nội là điểm sáng của cả nước trong xây dựng nông thôn mới.

Nhà văn hóa cộng đồng các dân tộc xã Phú Mãn (huyện Quốc Oai) - nơi sinh hoạt cộng đồng của người dân và lưu giữ những giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc Mường.

Nông thôn mới đi vào chiều sâu

Phú Mãn (huyện Quốc Oai) là một trong 3 xã miền núi đầu tiên của Hà Nội đã hoàn thành xây dựng nông thôn mới nâng cao năm 2024, với hệ thống hạ tầng rất khang trang. Khách tới đây không khỏi ngỡ ngàng, bởi là xã miền núi nhưng các tuyến giao thông trục chính ở Phú Mãn đều được trải nhựa; đường ngõ xóm được bê tông hóa sạch, đẹp. Ở vùng quê này, mỗi thôn đều có một nhà văn hóa, khu thể thao. Ngoài ra, xã còn có nhà văn hóa cộng đồng các dân tộc được xây dựng 2 tầng theo kiến trúc nhà sàn truyền thống của của người Mường. Đây là nơi lưu giữ, trưng bày cồng chiêng, trang phục, khung dệt vải, trống đồng và là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao của cộng đồng dân cư...

Phó Chủ tịch UBND xã Phú Mãn Đinh Công Nhật chia sẻ, Phú Mãn có 87% dân số là người Mường với các dòng họ lớn: Đinh, Quách, Bạch, Hoàng, Bùi, Nguyễn... Do vậy, đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội ở Phú Mãn có nhiều nét đặc trưng. Xã có 5 thôn thì cả 5 thôn đều có câu lạc bộ cồng chiêng. Ngoài ra còn có câu lạc bộ cồng chiêng của xã thu hút hơn 60 chị em tham gia. Ban ngày lao động sản xuất, chiều và tối, bà con tới nhà văn hóa chơi bóng chuyền hơi, cồng chiêng, hát múa dân ca, dân vũ… rất vui.

Dù kinh tế - xã hội phát triển nhưng cả 3 làng: Bình Vọng, Văn Hội, Văn Giáp với hơn 3.600 hộ dân của xã Văn Bình (huyện Thường Tín) vẫn giữ được những không gian nông thôn và nét đẹp văn hóa truyền thống. Hiện tại, xã Văn Bình có Văn Từ Thượng Phúc - nơi gìn giữ, tiếp nối truyền thống hiếu học, khoa bảng của đất danh hương Thường Tín; có các chùa cổ: Chùa Pháp Vân (thôn Văn Giáp), chùa Phúc Hội (thôn Văn Hội), chùa Bảo Quốc (thôn Bình Vọng).

Ở khu trung tâm thôn Bình Vọng vẫn gìn giữ được khung cảnh xưa cũ, với rặng muỗm cổ thụ hàng trăm năm tuổi, soi bóng xuống hồ cùng cây cầu đá cổ kính, hằng ngày rất đông người dân, du khách dạo chơi, rèn luyện thể dục, thể thao và chụp ảnh lưu niệm.

Theo Chủ tịch UBND xã Văn Bình Ngô Đình Tiến, từ khi xây dựng nông thôn mới, đời sống người dân Văn Bình phát triển cả về vật chất và tinh thần. Ở thư viện thôn Bình Vọng có hơn 15.000 đầu sách, báo, thu hút rất đông người dân đến đọc. Cuối năm 2024, xã đã được thành phố Hà Nội đánh giá, công nhận hoàn thành xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại cho biết, Hà Nội có số xã nhiều thứ 3 cả nước. Thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy, hết năm 2021, thành phố đã có 382/382 xã đạt chuẩn nông thôn mới, giúp Hà Nội hoàn thành mục tiêu Chương trình số 04-CTr/TU đề ra trước 4 năm. Chỉ trong vòng 3 năm (từ năm 2021 đến năm 2023), 11 huyện còn lại của Hà Nội đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, đưa 100% số huyện, thị xã đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, về đích trước 2 năm so với mục tiêu của Chương trình số 04-CTr/TU đề ra. Đến hết năm 2024, Hà Nội có 229/382 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, vượt 73 xã so với mục tiêu Chương trình số 04-CTr/TU đề ra và 109 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, vượt 29 xã so với mục tiêu đề ra.

Hiện tại, Hà Nội đã trình hồ sơ lên Trung ương để được đánh giá, xét công nhận “Thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới”. Bên cạnh đó, Hà Nội đã có 5 huyện: Thanh Trì, Gia Lâm, Hoài Đức, Thanh Oai, Đông Anh được Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao.

Đặc biệt, xây dựng nông thôn mới ở Hà Nội đã đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững, trong đó có nhiều chỉ tiêu cao hơn so với quy định của Trung ương, mang bản sắc riêng của Thủ đô. Hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư đồng bộ, 100% tuyến đường trục huyện, liên xã, trục thôn, liên thôn, đường ngõ xóm được nhựa hóa, bê tông hóa; 100% số thôn, làng có nhà văn hóa, điểm sinh hoạt cộng đồng…

Kinh tế nông thôn khởi sắc

Thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU trong giai đoạn 2021-2025, dấu ấn đặc biệt đối với khu vực nông thôn Hà Nội, đó là kinh tế bứt phá mạnh mẽ. Những chuyển mình rõ nét trong phát triển kinh tế đã tác động đến các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, mang đến nhiều đổi thay tích cực cho các địa phương.

Tại xã Phùng Xá (huyện Thạch Thất) - nơi có làng nghề sản xuất cơ kim khí nổi tiếng cả nước, nhịp sống của người dân quanh năm sôi động. Người dân Phùng Xá sản xuất các mặt hàng từ đơn giản, như dây thép, cửa hoa, cửa xếp, bản lề, tôn ép đến các sản phẩm đòi hỏi kỹ thuật cao như các chi tiết máy xẻ gỗ, máy đột dập, máy cán nóng, nồi hơi…

Trao đổi với phóng viên Báo Hànôịmới, Bí thư Đảng ủy xã Phùng Xá Nguyễn Doãn Tuyến cho biết, xã có hơn 3.600 hộ dân thì có 208 doanh nghiệp và hơn 1.200 hộ sản xuất, thương mại, thu hút hàng nghìn lao động trong và ngoài xã tới làm việc… Trong đó, 20% số doanh nghiệp này có doanh thu từ vài chục tỷ đồng cho đến hàng trăm tỷ đồng/năm. Nghề phát triển nên thu nhập bình quân của các hộ dân ở Phùng Xá rất cao, đạt 115 triệu đồng/người/năm, đây là mức thu nhập dẫn đầu các xã khu vực nông thôn thành phố...

Trong khi đó, tại xã Trung Châu (huyện Đan Phượng), cùng với sản xuất nông nghiệp, những năm gần đây, ngành nghề rất phát triển. Theo Bí thư Đảng ủy xã Trung Châu Đỗ Văn Đang, toàn xã có hơn 600 hộ phát triển ngành nghề và riêng sản xuất giá đỗ có hơn 100 hộ tham gia, mỗi hộ tạo việc làm cho khoảng 5 lao động. Hiện mỗi ngày Trung Châu đưa ra thị trường khoảng 100 tấn giá đỗ. Doanh thu của 1 hộ làm giá đỗ có thể đạt 15-20 triệu đồng/ngày. Nhờ phát triển nghề, Trung Châu không có ai thất nghiệp, thu nhập bình quân của xã năm 2024 ước đạt 90 triệu đồng/người...

Trên đây là 2 trong số hàng trăm thôn/làng của Hà Nội bứt phá mạnh mẽ trong phát triển kinh tế. Theo đánh giá của Văn phòng Điều phối Chương trình Xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội, lũy kế từ năm 2019 đến nay, thành phố đã đánh giá được 3.317 sản phẩm OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm), trong đó có 6 sản phẩm 5 sao, 22 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.571 sản phẩm 4 sao và 1.718 sản phẩm 3 sao. Ngoài ra, trên địa bàn thành phố cũng có 1.336 hợp tác xã, 1.574 trang trại, khoảng 500 làng có nghề, 70 cụm công nghiệp đang hoạt động, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân…

Năm 2024 khép lại, thu nhập bình quân khu vực nông thôn trên địa bàn thành phố đạt khoảng 73,8 triệu đồng, tăng 18,8 triệu đồng/người/năm so với năm 2020. Nhiều địa phương có thu nhập bình quân cao, điển hình như các huyện: Hoài Đức, Đan Phượng đạt 86 triệu đồng/người/năm, Đông Anh đạt hơn 85,8 triệu đồng/ người/năm, Gia Lâm đạt 83 triệu đồng/người/năm... Đến hết năm 2024, thành phố không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2022-2025, về đích trước 1 năm so với kế hoạch. Đa số hộ gia đình ở nông thôn có nhà kiên cố, khang trang; khoảng cách giữa khu vực nội thành và ngoại thành được kéo gần hơn.

Bên cạnh đó, những mô hình “thôn thông minh”, hướng tới “xã thông minh” là những khác biệt trong thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy so với các giai đoạn trước. Vai trò chủ thể của người dân trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô được khẳng định vững chắc, khu vực nông thôn đang ngày càng văn minh, hiện đại...

(Còn nữa)

Nguyễn Mai