Trung tâm tài chính quốc tế - bước đột phá chiến lược trong kỷ nguyên số

Ông đề nghị Quốc hội đồng thuận ban hành Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế (TTTCQT) ngay tại Kỳ họp thứ 9, khóa XV, tạo hành lang pháp lý đủ mạnh để hiện thực hóa chủ trương quan trọng này.

Hình thành hệ sinh thái tài chính hiện đại, kết nối toàn cầu

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, thay mặt Chính phủ đã trình bày trước Quốc hội dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm xây dựng Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Đà Nẵng.

Theo Phó Thủ tướng, việc xây dựng các TTTCQT là một bước đi mang tính đột phá nhằm hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước nhanh, bền vững, nâng cao vị thế quốc gia và thúc đẩy hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu. Việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế (TTTCQT) là một chủ trương lớn, mang tầm chiến lược quốc gia, nhằm đưa Việt Nam trở thành cửa ngõ tài chính quan trọng của khu vực và thế giới.

TTTC được hiểu là hệ sinh thái đa dạng các dịch vụ tài chính – ngân hàng, quỹ đầu tư, bảo hiểm, chứng khoán, sàn giao dịch tiền tệ, hàng hóa – tập trung tại một khu vực địa lý nhất định, với hệ thống dịch vụ hỗ trợ đồng bộ. Mô hình này được vận hành theo khung chính sách và thể chế đặc thù, vượt trội, nhằm thu hút nhà đầu tư quốc tế cung cấp sản phẩm, dịch vụ tài chính chất lượng cao.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình. Ảnh: Media Quốc hội

Theo đánh giá quốc tế, mức độ phát triển của TTTC được xếp hạng theo Chỉ số Trung tâm Tài chính Toàn cầu (GFCI), dựa trên 5 trụ cột: môi trường kinh doanh, hệ sinh thái tài chính, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và uy tín thành phố.

Xác lập vị thế quốc gia, đón đầu dòng vốn quốc tế

Chính phủ khẳng định sự cần thiết xây dựng TTTCQT nhằm thu hút dòng vốn toàn cầu, tạo cú hích tăng trưởng GDP “hai con số”, thúc đẩy phát triển hạ tầng hiện đại, công nghệ cao, kinh tế số và khoa học – công nghệ. Mô hình TTTC sẽ kết nối Việt Nam với các trung tâm tài chính toàn cầu, góp phần nâng cao vị thế quốc gia, đảm bảo an ninh tài chính từ sớm, từ xa, và đưa Việt Nam trở thành cửa ngõ đón đầu dòng vốn, công nghệ, chất xám trong bối cảnh chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu.

TTTC cũng sẽ thúc đẩy an sinh xã hội thông qua việc tạo việc làm, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, hình thành mạng lưới chuyên gia tài chính quốc tế, đồng thời nâng cao chất lượng sống tại địa phương nhờ sự phát triển của các dịch vụ tiện ích hiện đại.

Mục tiêu là năm 2025 thành lập TTTCQT tại TP Hồ Chí Minh và TP Đà Nẵng. Đến năm 2035 Việt Nam có TTTC nằm trong nhóm 75 trung tâm hàng đầu thế giới (bao gồm tiêu chí về fintech). Và đến năm 2045 phấn đấu vươn lên nhóm 20 trung tâm hàng đầu toàn cầu.

Tư duy quản lý sẽ được đổi mới mạnh mẽ theo hướng mở, linh họa

Chủ trương phát triển TTTCQT tại hai thành phố lớn đã được xác lập tại Kết luận số 47-TB/TW của Bộ Chính trị ngày 15/11/2024 và các văn bản chỉ đạo tiếp theo.

Chính phủ đề xuất áp dụng cơ chế quản lý đặc thù, vượt trội so với pháp luật hiện hành, đi kèm các biện pháp giám sát rủi ro phù hợp. Tư duy quản lý sẽ được đổi mới mạnh mẽ theo hướng mở, linh hoạt, “không quản được thì phải tìm cách quản”, thay vì “không quản được thì cấm”.

Việc xây dựng TTTCQT sẽ tiến hành thận trọng nhưng quyết liệt, từng bước, có tổng kết đánh giá và sẵn sàng tận dụng thời cơ thuận lợi để thúc đẩy tiến độ.

Các cơ quan từ Trung ương đến địa phương sẽ phối hợp chặt chẽ dưới sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo quốc gia về TTTCQT, do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sẽ là văn bản khung, quy định nguyên tắc, định hướng và giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết. Dự kiến có 8 Nghị định hướng dẫn thi hành, bao gồm: Thành lập TTTCQT; Cơ chế ưu đãi thuế, tài chính, bảo hiểm, ngân hàng, chứng khoán; Quản lý ngoại hối, fintech, lao động, visa, đất đai; Chính sách về các sàn giao dịch chuyên biệt; Thành lập cơ quan giải quyết tranh chấp...

Toàn cảnh nghị trường Ảnh: Media Quốc hội

Trong dài hạn, từ sau năm 2030, Chính phủ sẽ tổng kết việc thực hiện để đề xuất xây dựng các luật riêng về TTTCQT và có cơ chế quản lý, vận hành theo chuẩn quốc tế. TTTCQT sẽ có mô hình quản lý riêng biệt gồm: Ban Chỉ đạo, cơ quan điều hành, cơ quan giám sát và Trung tâm trọng tài quốc tế – tương tự mô hình TTTC Dubai, Astana.

Ngôn ngữ chính thức trong giao dịch có yếu tố quốc tế là tiếng Anh; nhà đầu tư được lựa chọn áp dụng luật nước ngoài trong một số giao dịch. Hoạt động giám sát được áp dụng theo cơ chế dựa trên rủi ro, phù hợp thông lệ quốc tế.

Ưu đãi vượt trội về thuế, tài chính, nguồn nhân lực Thuế TNDN ưu đãi tương tự khu kinh tế (10% trong 30 năm; miễn tối đa 4 năm đầu, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo); Miễn thuế TNCN cho nhân lực chất lượng cao; Ưu đãi về bảo hiểm, ngân hàng, tài chính xanh, giao dịch xuyên biên giới; Ưu tiên giao đất sạch, quy trình đầu tư nhanh gọn, linh hoạt; Chính sách thị thực và thường trú ưu đãi, chính sách lương – thưởng linh hoạt cho chuyên gia; Hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực từ ngân sách địa phương, khuyến khích doanh nghiệp tham gia;

Các thành viên TTTCQT được tự do huy động vốn, sử dụng ngoại tệ trong và ngoài lãnh thổ, không tính vào nợ nước ngoài của quốc gia. Cho phép thành lập ngân hàng nước ngoài 100%, chi nhánh ngân hàng quốc tế, và tổ chức tín dụng phi ngân hàng như fintech, quỹ đầu tư, cho vay ngang hàng.

Dự thảo đề xuất cho phép nhà đầu tư lựa chọn trọng tài quốc tế hoặc tòa án Việt Nam. Chính phủ cũng nghiên cứu thành lập tòa chuyên biệt để xử lý tranh chấp phát sinh trong TTTCQT, bảo đảm minh bạch, hiệu quả và tuân thủ thông lệ quốc tế.

Chính phủ kiến nghị Quốc hội: Ủng hộ và thông qua dự thảo Nghị quyết về TTTCQT tại Kỳ họp thứ 9. Tích cực góp ý để hoàn thiện dự thảo, bảo đảm khả thi, hiệu quả. Ủng hộ chủ trương luật hóa mô hình TTTCQT và mở rộng phạm vi hoạt động khi đủ điều kiện.

Vân Hồng/VOV.VN