Ứng dụng IPHM trên cây trồng chủ lực

IPHM là phương thức quản lý tổng hợp dựa trên sự cân bằng của hệ sinh thái nông nghiệp, giúp người dân nhận diện sớm dịch hại, điều tiết dinh dưỡng hợp lý, tăng cường sử dụng phân hữu cơ, chế phẩm sinh học và các biện pháp canh tác tự nhiên thay thế hóa chất. Nhờ đó, cây trồng sinh trưởng khỏe, năng suất ổn định, chi phí đầu vào giảm đáng kể, đồng thời giữ độ phì nhiêu của đất và môi trường canh tác lâu dài.

Tại xã Bến Quan, mô hình IPHM trên cây cam do Chi cục Trồng trọt và BVTV triển khai thực hiện sau hơn một năm đã mang lại nhiều tín hiệu tích cực. Nhờ áp dụng quy trình chăm sóc khoa học, hạn chế tối đa thuốc BVTV và tăng cường sử dụng chế phẩm sinh học, người trồng cam không chỉ giảm chi phí sản xuất mà còn nâng cao chất lượng quả.

Ông Lê Văn Minh ở khóm 4, xã Bến Quan, một trong những hộ tham gia mô hình cho biết, việc áp dụng IPHM giúp vườn cam phát triển tốt hơn, ít sâu bệnh và giảm đáng kể chi phí vật tư. “Bình quân mỗi vụ, tôi tiết kiệm được khoảng 20% chi phí mà năng suất vẫn tăng từ 10%-15%. Quan trọng hơn, chúng tôi hiểu rõ hơn về cân bằng sinh thái và cách bảo vệ thiên địch trong vườn”, ông Minh chia sẻ.

Mô hình ứng dụng IPHM trên cây cam tại xã Bến Quan - Ảnh: T.HOA

Ông Hồ Khắc Minh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV cho biết, mục tiêu của chương trình là giúp nông dân hiểu và làm chủ quy trình IPHM, xem đây là phương thức sản xuất bền vững, vừa giảm phụ thuộc vào hóa chất, vừa nâng cao hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường. Năm 2025, chi cục đã xây dựng 11 mô hình IPHM trên các nhóm cây trồng chủ lực như lúa, hồ tiêu, cây ăn quả và rau màu. Sự phối hợp chặt chẽ giữa chi cục và các địa phương giúp các giải pháp kỹ thuật tiếp cận trực tiếp người dân, tạo hiệu quả rõ rệt.

Một số vùng sản xuất áp dụng IPHM đã giảm 25%-30% lượng thuốc trừ sâu, năng suất duy trì ổn định và sản phẩm đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn an toàn, thuận lợi cho tiêu thụ. Nhiều địa phương còn kết hợp truy xuất nguồn gốc, hướng tới hình thành chuỗi giá trị nông sản sạch, từng bước xây dựng thương hiệu cho nông sản địa phương.

Cùng với các mô hình sản xuất, chi cục còn tổ chức 28 lớp tập huấn IPHM tại 28 xã, thu hút đông đảo cán bộ nông nghiệp và nông dân nòng cốt tham gia, góp phần hình thành mạng lưới cộng tác viên IPHM tại các vùng sản xuất tập trung. Đây là lực lượng hỗ trợ trực tiếp người dân áp dụng kỹ thuật, theo dõi đồng ruộng thường xuyên, phát hiện sớm sâu bệnh và phản ánh kịp thời diễn biến về cơ quan chuyên môn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý cây trồng ngay từ cơ sở.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) Nguyễn Hồng Phương, IPHM đã góp phần thay đổi nhận thức và tập quán canh tác của người sản xuất. Khi hiểu rõ mối quan hệ giữa đất, nước, cây trồng và sâu bệnh, nông dân sẽ chủ động điều chỉnh các biện pháp kỹ thuật phù hợp, hướng đến sản xuất an toàn và nâng cao chất lượng nông sản. Đối với các cây trồng chủ lực của tỉnh như cà phê, hồ tiêu, cây ăn quả, lúa và rau màu, IPHM được xem là hướng đi có nhiều tiềm năng.

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, việc nhân rộng IPHM vẫn còn gặp không ít khó khăn như: Nông dân còn phụ thuộc vào vật tư hóa học, sản phẩm sinh học giá thành cao, công tác giám sát chưa đồng bộ hay đội ngũ cán bộ kỹ thuật cơ sở còn mỏng... Để khắc phục, ngành TN-MT sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn, từ đó hình thành mạng lưới hướng dẫn viên IPHM tại cộng đồng; đồng thời khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia chuỗi cung ứng vật tư sinh học và bao tiêu sản phẩm.

Ngoài ra, đơn vị cũng sẽ mở rộng thực hiện mô hình IPHM tại các vùng sản xuất hàng hóa tập trung; xây dựng cơ chế hỗ trợ vật tư sinh học, phân hữu cơ; tổ chức thêm các khóa tập huấn kỹ thuật và thúc đẩy liên kết tiêu thụ sản phẩm. Ngành cũng tăng cường phối hợp giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nông dân nhằm hình thành chuỗi giá trị nông sản bền vững dựa trên nền tảng IPHM, hướng tới mục tiêu đến năm 2030 có trên 80% diện tích lúa, rau màu, cây ăn quả và dược liệu áp dụng IPHM; giảm 30% lượng thuốc BVTV và phân bón vô cơ; tăng hiệu quả kinh tế 15%-20% so với sản xuất thông thường; đồng thời bảo vệ môi trường nông thôn theo hướng xanh-sạch-an toàn.

Thanh Hoa