Ưu tiên 50% hàng Việt cho dự án công: Cơ sở để doanh nghiệp tư nhân bứt phá

Trong bối cảnh kinh tế đầy thách thức hiện nay, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA) khẳng định rằng, để doanh nghiệp tư nhân Việt Nam bứt phá thì cần có một chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Nhà nước, đặc biệt là việc giảm bớt thủ tục hành chính và tạo điều kiện tiếp cận vốn dễ dàng hơn.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA)

Doanh nghiệp tư nhân cần bệ đỡ phát triển

PV: Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, một nền kinh tế muốn tăng trưởng bền vững và có năng lực cạnh tranh cao không thể thiếu một cộng đồng doanh nghiệp tư nhân vững mạnh. Ông đánh giá như thế nào về tiềm lực cũng như vai trò của khu vực kinh tế tư nhân hiện nay?

+ Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA): Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đã có những bước tiến dài trong hai thập kỷ qua, đóng góp hơn 50% GDP, hơn 30% thu ngân sách nhà nước, và sử dụng hơn 82% lao động trong nền kinh tế.

Nếu xét về số lượng, hiện nay Việt Nam có hơn 800.000 doanh nghiệp tư nhân, tuy nhiên, phần lớn vẫn là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), khả năng cạnh tranh còn hạn chế do thiếu vốn, công nghệ, và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Nếu được hỗ trợ, đồng hành, tháo gỡ những trở ngại chính sách, khu vực này hoàn toàn có thể bùng nổ, đóng góp nhiều hơn nữa vào sự phát triển kinh tế đất nước.

Doanh nghiệp tư nhân không chỉ đóng góp lớn vào GDP mà còn thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và cải cách kinh tế. Ảnh: Thu Hà

PV: Trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0, những doanh nghiệp nào đi trước trong việc ứng dụng công nghệ, tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) sẽ có cơ hội bứt phá mạnh mẽ. Ông có thể chia sẻ về xu hướng chuyển đổi này trong cộng đồng doanh nghiệp TP.HCM?

+ Trong những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư từ 3-5% doanh thu cho R&D, đặc biệt trong các lĩnh vực như công nghệ thông tin, sản xuất chế tạo, và dịch vụ tài chính. Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT) đã giúp nhiều doanh nghiệp nâng cao hiệu suất, tối ưu chi phí và mở rộng thị trường.

Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc dành nguồn lực cho R&D vẫn là một thách thức lớn do hạn chế về tài chính và nhân sự.

Do đó, chúng tôi kiến nghị cần có các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, bao gồm ưu đãi thuế, quỹ đầu tư mạo hiểm và các chương trình hợp tác công - tư nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực này.

Doanh nghiệp tư nhân là cầu nối quan trọng giữa sáng tạo, công nghệ và nhu cầu thị trường, giúp nền kinh tế vươn xa. Ảnh: Tiểu Minh

Dự án công ưu tiên trên 50% sản phẩm Việt

PV: Để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% vào năm 2025 và hướng tới mức tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tiếp theo, rõ ràng khu vực kinh tế tư nhân cần đóng vai trò trụ cột và phải đạt tốc độ tăng trưởng tối thiểu hai con số. Theo ông, đâu là những yếu tố thuận lợi và rào cản lớn nhất đối với mục tiêu này?

+ Ông Nguyễn Ngọc Hòa: Việt Nam đang có những lợi thế lớn như môi trường kinh doanh được cải thiện, các hiệp định thương mại tự do (FTA) giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thị trường quốc tế. Hơn nữa, nhu cầu tiêu dùng nội địa cũng rất lớn, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp phát triển. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều rào cản cần tháo gỡ.

Trước hết, doanh nghiệp tư nhân vẫn gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận vốn vay, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa thường không có tài sản thế chấp đủ lớn để vay ngân hàng. Tiếp theo, quỹ đất cho sản xuất kinh doanh ngày càng khan hiếm, đẩy chi phí lên cao.

Ngoài ra, nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn thiếu hụt, nhất là trong các ngành công nghệ cao, đổi mới sáng tạo. Cuối cùng, áp lực cạnh tranh từ hàng nhập ngoại, đặc biệt là hàng giá rẻ từ Trung Quốc và các nước ASEAN, cũng khiến nhiều doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn.

Chính sách tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp tư nhân ứng dụng công nghệ mới sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn. Ảnh: Quang Huy

PV: Để nâng cao vị thế của doanh nghiệp tư nhân trong nền kinh tế, HUBA đã có những đề xuất chính sách nào nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh?

+ Chúng tôi kiến nghị Nhà nước cần có các chính sách tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân phát triển ngang hàng với doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI. Trước hết, cần giảm bớt các thủ tục hành chính rườm rà, cắt giảm những cuộc thanh tra, kiểm tra không cần thiết để doanh nghiệp có thời gian tập trung vào sản xuất và kinh doanh.

Ngoài ra, để bảo vệ doanh nghiệp nội địa, chúng tôi đề xuất áp dụng các biện pháp hạn chế hàng nhập khẩu giá rẻ bằng cách kiểm soát chất lượng hàng hóa, áp dụng hàng rào kỹ thuật phù hợp với thông lệ quốc tế.

Một trong những đề xuất quan trọng khác của HUBA là yêu cầu các dự án đầu tư công sử dụng tối thiểu 50% sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp trong nước. Điều này không chỉ giúp tăng cường tiêu thụ sản phẩm Việt Nam, mà còn thúc đẩy các doanh nghiệp tư nhân nâng cao chất lượng, cải tiến công nghệ để đáp ứng nhu cầu của các dự án lớn.

Bên cạnh đó, cần có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, tận dụng cơ hội từ các FTA để xuất khẩu sản phẩm ra thị trường quốc tế.

Việc dành ưu tiên cho doanh nghiệp tư nhân trong các dự án công giúp tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia. Ảnh: Quang Huy

PV: Như vậy, có thể thấy rằng để khu vực kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực tăng trưởng, bên cạnh nỗ lực tự thân của doanh nghiệp, rất cần sự đồng hành, hỗ trợ từ phía Nhà nước. Ông có kỳ vọng gì đối với các chính sách sắp tới?

+ Tôi hy vọng rằng các chính sách sắp tới sẽ thực sự đi vào thực tiễn và mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp. Chẳng hạn, cần có các gói hỗ trợ tài chính dài hạn với lãi suất ưu đãi dành riêng cho doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh các chương trình đào tạo, nâng cao năng lực quản trị cho doanh nghiệp, giúp họ thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của thị trường.

Quan trọng hơn, Nhà nước cần tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, bình đẳng, nơi mà doanh nghiệp tư nhân được đối xử công bằng và có cơ hội phát triển ngang bằng với các thành phần kinh tế khác. Nếu làm được điều này, tôi tin rằng kinh tế tư nhân Việt Nam sẽ có những bước phát triển mạnh mẽ, đóng góp nhiều hơn vào sự thịnh vượng chung của đất nước.

Không hình sự hóa quan hệ thương mại

Chính phủ đang tập trung cải cách thể chế để thúc đẩy nguồn lực xã hội, coi đây là “đột phá của đột phá”. Tuy nhiên, để cải cách thực sự hiệu quả, cần tập trung vào việc cải thiện môi trường pháp lý, giảm rào cản tiếp cận vốn và bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp. Đơn giản hóa quy trình cấp phép đầu tư, đăng ký kinh doanh và thủ tục thuế, cùng minh bạch hóa tín dụng và tăng cường quỹ bảo lãnh tín dụng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.

QUANG HUY