Việt Nam học được gì từ kinh nghiệm quản lý du thuyền trên thế giới?

Thế giới quản lý du thuyền thế nào?

Báo cáo của Grand View Research về quy mô và xu hướng thị trường du thuyền toàn cầu, ngành công nghiệp du thuyền trên thế giới dự kiến sẽ đạt doanh thu 13.953,8 triệu USD vào năm 2030. Tốc độ tăng trưởng kép hàng năm dự kiến đạt 5,8% từ năm 2024 đến năm 2030.

Theo Cục Hàng hải VN, hiện chưa có quy định quản lý riêng cho nhóm đối tượng du thuyền cá nhân (Ảnh minh họa).

Theo Đề án quản lý du thuyền của Cục Hàng hải VN, các nước như Mỹ, châu Âu và châu Á, các tiêu chuẩn phân loại du thuyền có thể khác nhau theo quy định địa phương và khu vực.

Tiêu biểu tại Mỹ, du thuyền được phân loại theo thiết kế, mục đích sử dụng và kích thước. Các loại du thuyền chính được công nhận rộng rãi trong cộng đồng du thuyền và các cơ quan quản lý gồm du thuyền động cơ (Motor Yachts), du thuyền dạng Displacement & Semi-Displacement Yachts (với thiết kế mớn nước sâu giúp du thuyền có độ ổn định tốt cho các hành trình dài), du thuyền thể thao hoặc du thuyền bong mở, du thuyền cổ điển. Mỗi loại du thuyền có những ưu điểm và hạn chế riêng.

Các tiêu chuẩn về an toàn của các tổ chức như Cục Đăng kiểm Hoa Kỳ (ABS) và Lloyd's Register cung cấp khung pháp lý cho việc phân loại và vận hành an toàn của các du thuyền, nhất là các du thuyền từ 24m trở lên.

Tại Hy Lạp, du thuyền chủ yếu được phân loại thành hai loại chính là du thuyền giải trí và du thuyền thương mại. Du thuyền thương mại yêu cầu tuân thủ các công ước quốc tế như SOLAS (An toàn sinh mạng trên biển) và MARPOL (Kiểm soát ô nhiễm biển).

Trong khi đó tại Hồng Kông, du thuyền được phân loại thành du thuyền máy, du thuyền buồm, du thuyền nhiều thân. Trong đó có chia ra du thuyền phi thương mại, du thuyền thương mại và du thuyền hạn chế thương mại.

Các quốc gia có hoạt động của du thuyền cũng quản lý theo một số nguyên tắc chung. Cụ thể, các du thuyền phi thương mại sau khi thực hiện đầy đủ các thủ tục đăng ký, đăng kiểm và bố trí đầy đủ thuyền viên theo quy định thì có thể hoạt động trong vùng nước của quốc gia đó.

Suốt thời gian được phép hoạt động, du thuyền có thể tự do hoạt động theo nhu cầu vui chơi giải trí của chủ sỡ hữu mà không phải thực hiện thủ tục gì thêm, ngoại trừ trường hợp xuất cảnh đi nước ngoài.

Cùng đó, chủ sở hữu chịu trách nhiệm đảm bảo các nguyên tắc chung về an toàn hàng hải, an ninh hàng hải, phòng ngừa ô nhiễm môi trường của du thuyền do mình sở hữu, tham gia bảo hiểm bắt buộc để đảm bảo các trách nhiệm tài chính có liên quan đối với mọi sự cố, tai nạn xảy ra trong quá trình hoạt động.

Trong việc quản lý theo phân loại du thuyền, các du thuyền thuộc đối tượng áp dụng của các công ước quốc tế như SOLAS, MARPOL áp dụng theo Công ước. Các du thuyền dưới công ước thì ban hành quy định riêng về đăng ký, đăng kiểm, chứng chỉ thuyền viên, mục đích sử dụng... Các du thuyền tùy theo mục đích sử dụng (cá nhân hay kinh doanh) được cấp phép hoạt động theo mục đích bằng bộ quy định rõ ràng.

Ngoài ra, các quy định về định biên an toàn, đăng kiểm, đăng ký du thuyền, hay các quy định liên quan về thuyền viên đều được quy định cụ thể. Các quốc gia đều có quy định riêng về định biên an toàn tối thiểu cho loại hình du thuyền dưới công ước, tùy mục đích đăng ký sử dụng là thương mại hoặc phi thương mại. Thuyền viên làm việc trên du thuyền thường được đào tạo và cấp chứng chỉ dựa trên chương trình đào tạo, khảo thí của quốc gia tàu mang cờ.

Việt Nam học được gì?

Theo Cục Hàng hải VN, đến nay, đã có hơn 200 phương tiện nhập khẩu được nhập khẩu và khai thác tại Việt Nam với hình thức tương tự mô hình du thuyền cá nhân trên thế giới. Nhưng hiện chưa có quy định quản lý riêng cho nhóm đối tượng du thuyền cá nhân mà vẫn thực hiện theo các quy định áp dụng cho phương tiện tàu biển hoặc phương tiện thủy nội địa.

Do đó, chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu về quản lý, khai thác và sử dụng du thuyền cá nhân, trong khi đây là nhóm đối tượng đang phát triển nhanh chóng.

Để tạo động lực phát triển cho các hoạt động thương mại, dịch vụ, công nghiệp liên quan đến du thuyền và đưa Việt Nam tận dụng các tiềm năng, lợi thế về kinh tế biển, tại Đề án quản lý du thuyền, Cục Hàng hải VN cho rằng cần xác định rõ khái niệm du thuyền để tạo thuận lợi trong công tác xây dựng các hành lang pháp lý liên quan.

Bên cạnh đó, tập trung vào nhóm du thuyền cá nhân có quy mô và kích thước nhỏ (không thuộc phạm vi điều chỉnh của công ước quốc tế) để xây dựng các quy định liên quan phù hợp với thông lệ quốc tế và điều kiện thực tế của Việt Nam.

Ngoài ra, phân định rõ mục đích khai thác chính của du thuyền là các hoạt động cá nhân (vui chơi, giải trí, du lịch, tham quan, nghỉ dưỡng...) và khác biệt với các tàu, thuyền kinh doanh vận tải hành khách (với tần suất khai thác liên tục, yêu cầu về an ninh, an toàn nghiêm ngặt).

Cần xây dựng hệ thống quản lý du thuyền linh hoạt, phù hợp với tính chất, điều kiện khai thác cá nhân của du thuyền. Đồng thời, từng bước tách biệt các quy định về đăng ký, đăng kiểm, hoạt động, định biên, đào tạo thuyền viên của hoạt động du thuyền khỏi các quy định hàng hải, đường thủy nội địa thông thường.

Hồ An