Xanh hóa phương tiện giao thông càng nhanh càng tốt

Sáng nay (27/3), Báo Dân Việt tổ chức tọa đàm "Phát triển xe xanh tại Việt Nam: Hướng tới mục tiêu Net Zero". Tọa đàm nhằm làm rõ những tiềm năng, cơ hội và khó khăn cho thị trường xe xanh tại Việt Nam.

Ô nhiễm không khí là vấn đề hiện hữu của Việt Nam

Phát biểu tại buổi tọa đàm, ông Lương Quang Huy, Trưởng phòng Quản lý phát thải Khí nhà kính, Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông Nghiệp và Môi trường) cho biết, trước hết phát thải khí nhà kính khác với phát thải khí ô nhiễm.

Chẳng hạn, như ngày hôm nay được coi là ngày đặc trưng của ngày ô nhiễm tại Hà Nội, thậm chí Việt Nam trung bình rơi vào TOP 5 nơi ô nhiễm nhất trên thế giới. Đỉnh điểm có những ngày đứng đầu bảng này. Phát thải khí cac-bon không chỉ ảnh hưởng nhiều tới cuộc sống con người, mà còn lan rộng ra tới nền kinh tế.

Toàn cảnh buổi tọa đàm.

Nói về chủ đề tọa đàm ngày hôm nay, những năm vừa qua, Việt Nam phát triển rất nhanh về nhiều loại xe sử dụng nguyên liệu sinh học. Gần đây, Việt Nam ghi nhận bán gần 100.000 xe điện, trong đó xe VinFast chiếm ưu thế với 90.000 xe và dự kiến còn tiếp tục tăng.

"Theo tính toán của tôi, trong vòng 5 năm trở lại đây, khi Việt Nam bắt đầu có xe điện thì toàn quốc có gần 200.000 xe điện. Nếu so sánh việc sử dụng nguyên liệu sinh học với nguyên liệu khác thì đã giảm được 2 triệu tấn CO2.

Tuy nhiên, vấn đề các nhà quản lý đặt ra là lượng khí phát thải sinh ra không chỉ từ trong quá trình sử dụng mà còn trong quá trình sản xuất xe. Tuy nhiên theo số liệu của chúng tôi, xét về tổng thể thì lượng khí nhà kính của xe điện sẽ thấp hơn xe xăng".

Khẳng định xu thế tất yếu của việc chuyển dịch sang xe điện, TS Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, đối với Việt Nam, chúng ta đều dễ dàng nhận ra năng lượng hóa thạch sẽ dần hết, và không còn vào tương lai. Vì thế, việc chuyển sang năng lượng điện là cần thiết. Hơn thế, xu hướng người dân sử dụng phương tiện cá nhân tăng cao nên việc kịp thời xanh hóa phương tiện càng nhanh càng tốt, càng ít bị tổn thương trong lĩnh vực năng lượng.

Giải pháp thúc đẩy xe xanh

Ngoài vấn đề trạm sạc, phát triển xe xanh còn gặp nhiều thách thức khác. Ông Đào Công Quyết, Trưởng tiểu ban Truyền thông, Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), cho biết: "Đầu tiên về nguồn điện, tiêu chuẩn sạc thì chúng ta cần quy định về pháp luật để các doanh nghiệp có thể nghiên cứu và đầu tư.

Thứ hai, về hệ thống đặt nguồn điện trên các trục đường cao tốc, chúng ta đang làm rất tốt. Thế nhưng, việc đặt nguồn điện trong nội đô lại là câu chuyện lớn. Vấn đề lớn nhất không chỉ là những chính sách hỗ trợ cho xe mà còn cần cả những chính sách hỗ trợ hệ thống sạc".

Theo ông Quyết, tái chế cũng là một trong những thách thức đối với doanh nghiệp sản xuất xe điện khi pin của xe ô tô được sản xuất từ nhiều kim loại, đất quý hiếm. Thứ hai là nguồn nguyên liệu để sản xuất pin rất hữu hạn.

Theo ông Quyết, nói về xe xanh, xe điện cần hiểu theo khái niệm rộng hơn là xe điện hóa, cũng là xe xanh. Vì vậy cần có thêm các chính sách hỗ trợ cụ thể cho dòng xe điện hóa như xe HEV hoặc PHEV. Với người tiêu dùng, cần hỗ trợ thuế trước bạ, phí đỗ xe, các phí khác để người tiêu dùng làm quen chuyển dần sang dùng xe điện.

Ông Lương Quang Huy cũng cho biết, tái chế pin xe điện là vấn đề rất đau đầu với các cơ quan quản lý, doanh nghiệp sản xuất, bởi pin có nhiều thành phần rác thải nguy hại.

Cùng đó, chi phí xử lý pin không có nhiều doanh nghiệp tư nhân có đủ năng lực kinh tế, kỹ thuật sẵn sàng xử lý pin. "Khi chúng ta sản xuất xe điện, phải chuẩn bị sẵn sàng cho việc xử lý pin. Không lâu nữa, chúng ta cần có hệ sinh thái xử lý pin xe điện để giảm rác thải về pin, không gây tác hại đến môi trường".

Điều quan tâm là hạ tầng sạc gồm nguồn điện, trạm sạc. Hiện nay, Việt Nam đang đánh thuế theo dung tích xi-lanh, nhưng chúng tôi đang đề xuất đánh thuế theo phát thải CO2 đối với các dòng xe.

Hiện nay, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đang được soạn thảo sửa đổi, chúng tôi đề nghị xe điện được hỗ trợ 100%. Dòng xe PHEV, được hỗ trợ 70% với dòng xe tương đương. Mong Quốc hội, các cơ quan quản lý nhà nước xem xét, lắng nghe ý kiến.

Theo TS Trần Hữu Minh, từ những thách thức về quá trình sử dụng xe xanh tôi thấy rằng, cái khó nhất là quan điểm, bởi hạ tầng, phương tiện, người điều khiển phương tiện đều có những thách thức. Nhưng ý chí của cơ quan quản lý là quan trọng nhất. Chúng ta định hướng, chuẩn bị được, có nguồn lực để thực hiện thì sẽ giải quyết được các vấn đề.

"Sự dẫn dắt từ cơ quan quản lý, có vai trò rất lớn để chúng ta đạt được các mục tiêu. Vừa rồi, khi chúng ta cải tiến các quy định pháp luật đã vận hành hiệu quả hơn rất nhiều", ông Minh nói.

Mạnh Hưng