Xây dựng nhà máy điện trên Mặt trăng

Theo Roscosmos, cơ quan này đã ký hợp đồng với Tập đoàn hàng không vũ trụ Lavochkin để bắt đầu các công việc liên quan đến dự án. Hợp đồng ký kết giữa hai bên đặt ra khung thời gian từ 2025 đến 2036, trong đó bao gồm các giai đoạn phát triển tàu vũ trụ, thử nghiệm mặt đất, thử nghiệm bay và triển khai hệ thống hạ tầng trên Mặt trăng.

Dự án được xem là bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực chuyển hình thức thăm dò Mặt trăng từ “chỉ một lần” sang dài hạn, liên tục. Roscosmos nhấn mạnh trạm năng lượng sẽ cung cấp nguồn điện ổn định cho các thiết bị thám hiểm trên bề mặt Mặt trăng như xe tự hành, đài quan sát khoa học, cũng như các cơ sở hạ tầng khác mà Nga sẽ triển khai trong tương lai.

Theo một số nguồn tin báo chí, Tập đoàn hạt nhân Rosatom (Nga) và Viện Kurchatov - một trung tâm nghiên cứu hạt nhân hàng đầu của Nga cũng sẽ tham gia vào dự án. Điều này cho thấy rất có thể trạm năng lượng sẽ sử dụng công nghệ năng lượng hạt nhân để đảm bảo nguồn cung điện ổn định lâu dài.

Nguồn năng lượng lâu dài là một yếu tố then chốt đối với tất cả các hoạt động thăm dò bề mặt Mặt trăng. Các tấm pin Mặt trời, dù hiệu quả trên Trái đất, gặp nhiều hạn chế do đêm Mặt trăng kéo dài. Ngoài ra, điều kiện khắc nghiệt trên Mặt trăng cũng khiến năng lượng hạt nhân trở thành lựa chọn ưu tiên cho các trạm nghiên cứu lâu dài.

Một đồ họa mô phỏng nhà máy điện trên Mặt trăng của Nga. Ảnh: NEWSBYTES

Kế hoạch xây dựng trạm năng lượng trên Mặt trăng được đưa ra trong bối cảnh Roscosmos muốn nâng tầm tham vọng chương trình không gian của Nga sau nhiều năm tụt lại so với các cường quốc khác như Mỹ và Trung Quốc. Nga từng có các sứ mệnh thám hiểm Mặt trăng trong thời Liên Xô cũ, nhưng gặp nhiều khó khăn trong thời gian gần đây, như thất bại của sứ mệnh tàu không người lái Luna-25 vào năm 2023.

Việc xây dựng một trạm năng lượng trên Mặt trăng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc khôi phục khả năng tự chủ và vai trò dẫn dắt trong nghiên cứu không gian của Nga, bởi ngoài nhiệm vụ cung cấp năng lượng, trạm năng lượng còn mở ra các cơ hội mới cho Nga trong việc thiết lập hệ thống robot tự hành và các thiết bị nghiên cứu trên Mặt trăng, nhằm phục vụ cả mục tiêu khoa học lẫn mục tiêu khám phá và khai thác tài nguyên lâu dài. Mỗi giai đoạn của dự án đều đòi hỏi các giải pháp kỹ thuật cao và các thử nghiệm chi tiết trước khi triển khai thực tế trên bề mặt Mặt trăng.

Một phần quan trọng của kế hoạch trạm năng lượng này liên quan đến cơ sở hạ tầng chung với Trung Quốc trong khuôn khổ Trạm Nghiên cứu Mặt trăng quốc tế (ILRS). Roscosmos cho biết trạm năng lượng được thiết kế không chỉ phục vụ chương trình độc lập của Nga, mà còn hỗ trợ trực tiếp cho cơ sở ILRS do Trung Quốc dẫn đầu.

Trong một thỏa thuận được ký kết giữa Nga và Trung Quốc, hai nước đã cam kết cùng nhau xây dựng một nhà máy điện hạt nhân trên Mặt trăng để cung cấp năng lượng cho cơ sở nghiên cứu thường trực của Trung Quốc dự kiến hoạt động vào giữa những năm 2030. Nga, với chuyên môn về các hệ thống trong không gian và năng lượng hạt nhân, sẽ đóng vai trò then chốt trong phần việc này.

MINH CHÂU tổng hợp