Bệnh tay chân miệng mắc chủ yếu ở trẻ nhỏ

Chiến lược và giải pháp tăng cường phòng ngừa và kiểm soát bệnh tay chân miệng tại Việt Nam | SKĐS

Đầu mùa cao điểm, số ca tay chân miệng gia tăng nhanh chóng tại các đô thị lớn như TP.HCM và Hà Nội. Trẻ dưới 5 tuổi là nhóm nguy cơ cao nhất, dễ gặp biến chứng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Theo thống kê của Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), số ca mắc tay chân miệng (TCM) tăng rõ rệt từ tháng 3 và tháng 4. Đặc biệt, 98,6% bệnh nhân là trẻ em dưới 10 tuổi, với nhóm 1–5 tuổi chiếm đến 93,4%.

Nhân viên y tế hướng dẫn phụ huynh cách rửa tay đúng cách để phòng bệnh tay chân miệng tại một trường mầm non. Ảnh minh họa

Tại TP. HCM – một trong những địa phương nóng về dịch, chỉ tính riêng 5 tháng đầu năm đã ghi nhận gần 7.000 ca TCM. Trong đó, có tuần ghi nhận 916 ca mới, số ca nhập viện trong tuần cũng tăng 26%, cho thấy mức độ nghiêm trọng lan rộng nhanh chóng. Các quận, huyện có tỷ lệ mắc cao bao gồm Quận 1, 5, 7, 12, Bình Chánh, Bình Tân, Tân Bình và TP. Thủ Đức.

Tại Hà Nội, số ca TCM cũng tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024. Trong 16 tuần đầu năm, thành phố ghi nhận khoảng 1.819–2.277 ca mắc.

Trẻ em – nhóm nguy cơ cao nhất

tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus đường tiêu hóa gây ra, phổ biến nhất là virus EV71 và Coxsackie A16. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi do hệ miễn dịch còn yếu, khả năng giữ vệ sinh chưa tốt và dễ tiếp xúc lẫn nhau trong môi trường nhà trẻ, lớp học.

Các triệu chứng thường gặp bao gồm: sốt, loét miệng, nổi ban đỏ hoặc bọng nước ở lòng bàn tay, bàn chân và mông. Một số trẻ có biểu hiện biếng ăn, quấy khóc, mệt mỏi.

Tuy phần lớn các ca TCM là nhẹ và tự khỏi sau 7–10 ngày, nhưng nếu không phát hiện và xử lý sớm, bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như: viêm não, viêm cơ tim, phù phổi cấp, đe dọa tính mạng.

Đáng lưu ý, theo ngành y tế TP. HCM, một số trường hợp nhiễm chủng EV71 có khả năng gây bệnh nặng và tử vong, nhất là khi phụ huynh phát hiện chậm hoặc tự điều trị tại nhà không đúng cách.

Vì sao bệnh bùng phát?

Chuyên gia dịch tễ nhận định, bệnh TCM thường có 2 mùa cao điểm: từ tháng 3–5 và từ tháng 9–12.

Sự thay đổi của chủng virus theo thời gian, cùng với việc chưa có vắc-xin phổ biến tại Việt Nam, khiến công tác phòng ngừa chủ yếu phụ thuộc vào các biện pháp vệ sinh và giám sát dịch tễ.

Trẻ nhỏ cần được khám sàng lọc tay chân miệng tại trung tâm y tế trong thời điểm dịch bệnh gia tăng. Ảnh minh họa

Phòng bệnh vẫn là "vũ khí" hữu hiệu nhất

Trong bối cảnh dịch diễn biến phức tạp, phòng ngừa là giải pháp quan trọng nhất để bảo vệ trẻ. Các chuyên gia y tế khuyến cáo phụ huynh, nhà trường và cộng đồng cần đồng lòng thực hiện các biện pháp sau:

Rửa tay bằng xà phòng thường xuyên, đặc biệt là sau khi thay tã, đi vệ sinh, trước khi ăn và sau khi chăm sóc trẻ bệnh.
Làm sạch và khử khuẩn đồ chơi, tay nắm cửa, bàn ghế, vật dụng sinh hoạt của trẻ mỗi ngày.
Không cho trẻ dùng chung khăn mặt, ly uống nước, đồ chơi chưa được khử trùng.
Giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, tránh tập trung đông trẻ nếu không cần thiết.
Khi trẻ có dấu hiệu sốt, loét miệng, nổi ban hay bọng nước, cần cho nghỉ học và đưa đi khám ngay.

Ngoài ra, tăng cường giám sát tại trường mầm non và tiểu học, tổ chức truyền thông cho phụ huynh, phát hiện và cách ly sớm ca bệnh là biện pháp kiểm soát dịch hiệu quả trong cộng đồng.

Tín hiệu tích cực về vaccin trong tương lai

Một thông tin đáng mừng là Việt Nam đang đẩy nhanh quá trình nghiên cứu và thử nghiệm vaccine phòng bệnh tay chân miệng, đặc biệt là vaccine EV71, có hiệu quả bảo vệ đến 97–99%. Viện Pasteur TP. HCM đã triển khai các nghiên cứu lâm sàng. Theo Bộ Y tế, khả năng phân phối vaccine trong nước trong tương lai gần là rất khả thi.

Tuy nhiên, trong khi chờ đợi vaccine, người dân cần đặc biệt cảnh giác với dịch bệnh đang có xu hướng bùng phát mạnh trong mùa hè năm nay.

Với số ca tay chân miệng tăng cao và tốc độ lây lan nhanh chóng, dịch bệnh đang trở thành mối đe dọa lớn đối với sức khỏe trẻ nhỏ tại Việt Nam. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng, chủ động phòng ngừa và phát hiện sớm triệu chứng sẽ là "lá chắn" quan trọng để bảo vệ trẻ, tránh biến chứng nguy hiểm. Cảnh báo đã được đưa ra, giờ là lúc mỗi phụ huynh cần hành động quyết liệt hơn bao giờ hết.

Bs. Nguyễn Văn Thái