Các già làng - 'linh hồn' của cuộc chiến xóa nghèo ở vùng cao Huế

Huyện A Lưới cũ (TP Huế) là một trong 74 huyện nghèo toàn quốc giai đoạn 2021-2025, đồng thời là một trong 22 huyện nghèo toàn quốc được ưu tiên đầu tư, hỗ trợ để thoát nghèo. Để có những thành công này, ngoài những chính sách hỗ trợ kịp thời của chính quyền địa phương và nỗ lực của của người dân thì các già làng có uy tin cũng góp công không nhỏ khi âm thầm tiếp sức, hun đúc ý chí vươn lên để giúp bà con giảm nghèo bền vững.

Các già làng ở miền núi A Lưới (TP Huế) không chỉ là người giữ văn hóa truyền thống mà còn là người kết nối, hướng người dân đến những mô hình, chính sách xóa nghèo.

Tại xã A Lưới 3 (TP Huế) có khá nhiều gia làng uy tín và góp nhiều công sức trong việc bảo tồn văn hóa, phát triển kinh tế. Già làng, nghệ nhân Lê Tuân Mõ là một trong số những người như thế. Nhiều năm qua, ông liên tục trao truyền dân ca Pa Cô, múa cho lớp trẻ qua các lớp văn nghệ, các buổi truyền dạy ở cộng đồng. Không chỉ thế, ông Mõ cũng bỏ nhiều công sức để truyền lại ghề đan lát truyền thống, vừa để giữ gìn một bản sắc văn hóa địa phương, vừa là công cụ giúp người dân cải thiện đời sống kinh tế.

Theo UBND xã A Lưới 3, hiện toàn xã còn khoảng hơn 30 già làng, họ đều là những người có uy tín và tham gia tích cực trong việc tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước tới đồng bào dân tộc thiểu số, thông qua các buổi họp thôn, sinh hoạt cộng đồng, lễ hội… Họ đóng vai trò cầu nối giữa chính quyền và dân bản trong hòa giải mâu thuẫn nội bộ, giải quyết tranh chấp, hỗ trợ duy trì ổn định phát triển kinh tế - xã hội.

Già làng Lê Tuân Mõ - người góp công lớn trong công tác xóa đói, giảm nghèo cho người dân ở xã A Lưới 3 (TP Huế)

Trong phát triển kinh tế, nhiều người có uy tín vận động và hướng dẫn đồng bào áp dụng các mô hình sinh kế bền vững trồng cây kinh tế, chăn nuôi, bảo vệ rừng, từ đó góp phần xóa nghèo tại địa phương, các già làng, người có uy tín là lực lượng nòng cốt trong công tác vận động người dân tham gia phong trào “dòng họ, bản làng không có hộ nghèo, không ma túy”.

Đặc biệt, mô hình “Già làng vận động đồng bào phát triển kinh tế hộ gia đình” đang mang lại hiệu quả rõ nét trong công tác giảm nghèo. Nhiều mô hình sinh kế bền vững như trồng rừng kinh tế, phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi cá lồng, trồng rau sạch và cây ăn quả đã được triển khai hiệu quả.

"Trước đây dù đất rộng nhưng bà con quen với cách làm cũ nên thu nhập thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao. Tôi cùng các già làng khác kiên trì đi từng nhà tuyên truyền, khích lệ bà con tận dụng lợi thế đất đai, chăm chỉ trồng trọt, chăn nuôi gắn với bảo vệ rừng để phát triển bền vững. Nhờ vậy, nhiều gia đình mạnh dạn chuyển đổi cách làm, từng bước tăng thu nhập, góp phần giảm nghèo...", già làng Quỳnh Hồng (xã A Lưới 3, TP Huế) chia sẻ.

Nhiều mô hình kinh tế mang lại thu nhập cao, như gia đình ông Hồ Văn Thắng (dân tộc Pa Cô) triển khai mô hình vườn - chuồng cho thu nhập 150-200 triệu đồng/năm; hộ ông Hồ Phúc (dân tộc Tà Ôi) nuôi cá lồng cũng mang lại thu nhập 90-120 triệu đồng/năm… Các mô hình này không chỉ giúp hộ dân thoát nghèo mà còn tạo sức lan tỏa, khơi dậy tinh thần tự lực, chủ động vươn lên làm giàu trong cộng đồng.

"Trước kia dân ở đây chỉ biết bám vào nương rẫy và đi rừng... Những năm gần đây, nhờ chính sách của Nhà nước cùng sự hướng dẫn tận tình của các già lang nên chúng tôi biết đến những hướng làm kinh tế mới, nhờ đó cuộc sống được cải thiện rõ rệt, cái nghèo, cái đói được đẩy lùi", ông Hồ Văn Thắng (xã A lưới 3, TP Huế) chia sẻ.

Tại xã A Lưới 1 (TP Huế) có già làng Hồ Xuân Tích (66 tuổi) cũng luôn nhiệt tình vận động bà con tham gia các mô hình phát triển kinh tế hiệu quả, đồng thời hướng dẫn cách liên kết tiêu thụ sản phẩm. Dù tuổi cao nhưng già làng Tích luôn đi tận nơi, đến tạn nhà để tuyên truyền, vận động bà con tự lực tự cường, phát triển kinh tế để xóa đói giảm nghèo thông qua thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là phải xóa được nhà tạm.

Nhiều hộ tiết kiệm tiền để xây nhà cửa kiên cố. An cư thì mới lạc nghiệp, xóa nhà tạm rồi, bà con yên tâm và phấn đấu sản xuất, phát triển kinh tế, qua đó thoát được đói nghèo.

Tương tự, tại xã A Lưới 5 (TP Huế), già làng Nguyễn Hoài Nam nhiều năm qua luôn là người có uy tín và được người dân địa phương yêu quý, tin tưởng, xem như chỗ dựa vững chắc về tinh thần. Năm nay dù 78 tuổi nhưng già Nam còn khá minh mẫn và vẫn còn đang tận sức để dẫn dắt dân bản cùng nhau thoát nghèo.

"Dù đất đai rộng, diện tích rừng lớn nhưng tỷ lệ hộ nghèo ở xã A Lưới 5 luôn ở mức rất cao, người dân luôn sống trong thiếu thốn, có nhiều hộ còn không đủ ăn, đủ mặc. Với suy nghĩ phải làm gì đó để thay đổi cuộc sống cho dân làng, tôi đi từng nhà vận động, tìm hiểu, khuyến khích bà con tận dụng lợi thế tại địa phương để trồng thêm cây dược liệu, chăn nuôi và bảo vệ rừng gắn với sinh kế bền vững.

Nhờ được các già làng chỉ dẫn, nhiều hộ nghèo ở A Lưới triển khai mô hình chăn nuôi trang trại và đạt hiệu quả kinh tế cao.

Dần dần, nhiều gia đình mạnh dạn làm theo, có thu nhập ổn định hơn, xây dựng được nhà cửa kiên cố... Thấy nhiều hộ dân thoát nghèo, vươn lên làm giàu, tôi vui lắm. Chỉ mong mọi người, đặc biệt là lớp trẻ luôn giữ được tinh thần đoàn kết, chăm chỉ làm ăn và gìn giữ những gì tốt đẹp nhất của bản làng mình...", già làng Nguyễn Hoài Nam thổ lộ.

Theo lãnh đạo UBND xã A Lưới 1, các già làng, người có uy tín là cầu nối giúp bà con hiểu và tin tưởng các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, từ đó giúp bà con vượt qua khó khăn.

Nhiều hộ dân ở A Lưới sau khi được các già làng, người có uy tín động viên, chỉ dẫn đã thoát nghèo bền vững. Có thể kể đến mô hình chăn nuôi của anh Hồ Văn Lưu với 400 con gà thương phẩm, gần 30 con bò thịt và lợn, thu lãi 120 triệu đồng/năm; chị Hồ Thị Sa với mô hình nuôi hơn 100 con bò sinh sản và trồng hàng chục hecta rừng, thu nhập hơn 1 tỷ đồng/năm; hay bà Hoàng Thị Khén làm chổi đót và trồng nấm, thu nhập trên 200 triệu đồng/năm.

NGUYỄN VƯƠNG