Cách thức chiếm đoạt hơn 30.800 tỷ đồng của Trương Mỹ Lan và đồng phạm

Theo cáo buộc, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát được bị can Trương Mỹ Lan thành lập, nắm giữ 60% cổ phần và làm Chủ tịch HĐQT từ năm 1992 đến nay. Ngoài ra, Trương Mỹ Lan thông qua người thân, pháp nhân và cá nhân khác đứng tên hộ để nắm giữ phần lớn cổ phần tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), Công ty Chứng khoán TVSI, qua đó thao túng, chỉ đạo, điều hành, chi phối mọi hoạt động của các pháp nhân này.

Cáo trạng của Viện KSND Tối cao cho thấy, năm 2018, Ngân hàng SCB trong tình trạng bị thanh tra, kiểm tra; nợ xấu kéo dài, hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát gặp khó khăn trong việc xin cấp tín dụng từ Ngân hàng SCB.

Bị can Trương Mỹ Lan - Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát.

Bị can Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các bị can ở SCB, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Công ty chứng khoán TVSI thông qua chủ trương phát hành trái phiếu doanh nghiệp để trả nợ ngân hàng, đầu tư dự án và sử dụng vào các mục đích cá nhân khác.

Thực hiện chủ trương của Trương Mỹ Lan, từ năm 2018 đến năm 2020, các nhân sự chủ chốt tại Ngân hàng SCB, Vạn Thịnh Phát, Công ty chứng khoán TVSI đã họp bàn, chọn và sử dụng 4 công ty gồm: An Đông, Quang Thuận, Sunny World, Setra để phát hành 25 mã trái phiếu khống, không có tài sản bảo đảm.

Tổng khối lượng phát hành là hơn 308 triệu trái phiếu, có giá trị hơn 30.000 tỷ đồng. Sau khi phát hành trái phiếu, nhóm nhân sự này dùng 8 công ty để mua toàn bộ khối lượng trái phiếu phát hành nhằm đảm bảo điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ cho dưới 100 nhà đầu tư theo quy định tại Nghị định 90/2011/NĐ-CP và Nghị định 163/2018/NĐ-CP.

Do việc mua bán chỉ là hình thức nên các bị can đã thực hiện thủ đoạn tạo dòng tiền khống để thanh toán cho việc mua trái phiếu. Tiếp đó, trái phiếu được bán rộng rãi cho hàng chục nghìn người dân để huy động tiền.

Cũng theo cáo trạng, việc hợp thức 8 công ty này do Nguyễn Ngọc Dương (đã chết) - Tổng Giám đốc, Nguyễn Phương Anh - Phó Tổng Giám đốc Công ty SPG; Bùi Đức Khoa - Phó Tổng Giám đốc Công ty Natural Land; Đặng Phương Hoài Tâm, Phan Chí Luân - Văn phòng HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát thực hiện.

Các bị can này sử dụng các "công ty ma" và các cá nhân được thuê để đứng tên làm Giám đốc, Tổng Giám đốc, đứng tên cổ phần, khoản vay và ký khống các chứng từ, tài liệu. Từ đó, tạo ra dòng tiền khống hơn 30.000 tỷ đồng, chi đi lệnh dòng tiền để cân đối sổ quỹ tiền mặt hàng ngày tại SCB.

Cụ thể, các cá nhân liên quan ký nộp tiền mặt vào tài khoản của 8 doanh nghiệp nói trên dưới danh nghĩa cho vay, góp vốn. Các công ty, pháp nhân “ma” chuyển tiền đến 4 công ty An Đông, Quang Thuận, Setra, Sunny World để mua 308 triệu trái phiếu.

Tiếp đến là các công ty phát hành trái phiếu chuyển tiền đến công ty đối tác để thực hiện dự án. Công ty đối tác sau đó có thể tiếp tục chuyển tiền cho đối tác trung gian và đích đến cuối cùng là các cá nhân góp vốn, cho vay ở bước 1.

Sau cùng là các cá nhân liên quan ký chứng từ rút tiền, qua đó hoàn tất dòng tiền khống. Sau khi 8 công ty mua sơ cấp, Công ty chứng khoán TVSI đứng ra bán trái phiếu cho người dân.

Quá trình thực hiện bán trái phiếu, bị can Võ Tấn Hoàng Văn (cựu Tổng Giám đốc SCB) phối hợp với bị can Nguyễn Tiến Thành (đã chết) - cựu Chủ tịch, kiêm Tổng Giám đốc TVSI phối hợp xây dựng chương trình đào tạo.

Sau đó, SCB tổ chức đào tạo cho nhân viên trong toàn hệ thống, tổng cộng gần 2.500 nhân viên ở 2.239 chi nhánh, phòng giao dịch tư vấn, giới thiệu cho nhà đầu tư thứ cấp (người dân) mua trái phiếu.

Theo chỉ đạo của bà chủ Vạn Thịnh Phát Trương Mỹ Lan, sau khi thu được tiền từ việc bán trái phiếu, các đối tượng đã thực hiện các giao dịch chuyển tiền cho các cá nhân được thuê để rút tiền nhằm che giấu, cắt đứt dòng tiền.

Số tiền bán trái phiếu được sử dụng để trả nợ vay ngân hàng, trả gốc và lãi trái phiếu, chi dự án, chuyển tiền ra nước ngoài và các mục đích cá nhân khác của bị can Trương Mỹ Lan. Và do việc sử dụng tiền không đúng mục đích, nên mất khả năng chi trả cho người mua trái phiếu.

Tài liệu tố tụng xác định với cách thức, thủ đoạn nêu trên, Trương Mỹ Lan và các đồng phạm đã chiếm đoạt hơn 30.800 tỷ đồng của hơn 35.000 nhà đầu tư sở hữu 25 mã trái phiếu của 4 công ty An Đông, Quang Thuận, Sunny World, Setra, tính đến thời điểm vụ án được khởi tố, ngày 7-10-2022.

Lâm Vinh