Cảnh báo 'hội chứng hạng phổ thông' đe dọa hành khách

Một cô gái trẻ 30 tuổi người Trung Quốc đã đột ngột tử vong chỉ vài phút sau khi bước xuống máy bay tại sân bay Quảng Châu, kết thúc chuyến bay dài 11 tiếng từ New Zealand.

Nguyên nhân tử vong được xác định là thuyên tắc phổi. Đây là biến chứng nghiêm trọng của cái mà giới y học gọi là "hội chứng hạng phổ thông" (Economy Class Syndrome) hay còn gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu (Deep Vein Thrombosis - DVT).

Sự việc này một lần nữa làm dấy lên mối lo ngại về nguy cơ huyết khối tĩnh mạch trong các chuyến đi dài, đặc biệt là trên máy bay.

"Hội chứng hạng phổ thông" - Kẻ giết người thầm lặng

Theo đại diện Đại học Y học cổ truyền Quảng Châu, những trường hợp như vậy được phân loại trong y học là thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (VTE). Hai biểu hiện thường gặp nhất là huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) ở chi dưới và thuyên tắc phổi (PE).

Cơ chế gây bệnh diễn ra như sau: Khi cơ thể không vận động trong thời gian dài hoặc phải ngồi cố định trong tư thế hạn chế, máu lưu thông chậm lại, dễ hình thành cục máu đông ở chân. Nếu cục máu này bong ra và theo dòng máu đến động mạch phổi, nó có thể gây tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến tử vong đột ngột.

Thuyên tắc phổi từng được xem là bệnh lý hiếm gặp, nhưng hiện nay đã phổ biến hơn rất nhiều, đặc biệt trong bối cảnh di chuyển bằng máy bay, xe khách hoặc tàu hỏa kéo dài. Giới y khoa gọi đây là "hội chứng hạng phổ thông", ám chỉ nguy cơ huyết khối tăng cao khi hành khách phải ngồi yên quá lâu trong không gian chật hẹp, nhất là trên các chuyến bay dài.

Mặc dù được gọi là "hội chứng hạng phổ thông" do không gian chật hẹp, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng DVT có thể xảy ra với cả hành khách ở hạng thương gia hoặc hạng nhất. Yếu tố chính là thời gian bất động kéo dài, chứ không phải hoàn toàn do không gian ghế.

Ai có nguy cơ cao?

Ngoài việc ngồi lâu, các bác sĩ cảnh báo những nhóm người có nguy cơ cao mắc "hội chứng hạng phổ thông" bao gồm:

- Người béo phì: Trọng lượng cơ thể quá mức làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch

- Phụ nữ mang thai: Sự thay đổi hormone và tăng áp lực trong ổ bụng

- Người sử dụng thuốc tránh thai: Estrogen có thể tăng nguy cơ đông máu

- Bệnh nhân ung thư: Các tế bào ung thư có thể kích hoạt quá trình đông máu

- Người có cơ địa tăng đông máu hoặc có tiền sử bệnh lý mạch máu: Yếu tố di truyền hoặc bệnh lý có sẵn

Nhận biết dấu hiệu cảnh báo

Việc ngồi lâu trong không gian hẹp có thể gây cản trở máu trở về tim, nhất là ở chi dưới. Các dấu hiệu báo động sớm của thuyên tắc phổi mà mọi người cần chú ý bao gồm:

- Đau tức ngực đột ngột

- Khó thở không rõ nguyên nhân

- Ho ra máu hoặc đờm có màu hồng

- Đau chân không rõ nguyên nhân, đặc biệt là đau bắp chân

- Sưng chân một bên hoặc cả hai bên

Nếu xuất hiện những triệu chứng này, đặc biệt là sau chuyến đi dài, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

Bốn nguyên tắc sống còn để phòng ngừa

Để giảm nguy cơ tử vong vì thuyên tắc phổi trong các chuyến đi dài hoặc khi phải ngồi lâu, các chuyên gia khuyến cáo tuân thủ 4 nguyên tắc sống còn sau:

1. Vận động thường xuyên

Tránh ngồi yên một chỗ quá lâu. Mỗi 1-1,5 giờ nên đứng dậy đi lại hoặc thực hiện các động tác đơn giản tại chỗ như xoay cổ chân, nâng chân, gập đầu gối. Những động tác này giúp kích thích tuần hoàn máu và ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông.

2. Bổ sung nước đầy đủ

Uống đủ nước để giảm độ nhớt của máu, hỗ trợ tuần hoàn. Tránh dùng quá nhiều cà phê, rượu vì dễ gây mất nước và làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.

3. Lựa chọn trang phục phù hợp

Tránh mặc đồ quá bó sát, đặc biệt là ở vùng chân và hông. Những người có nguy cơ cao nên mang tất y khoa co giãn để hỗ trợ tuần hoàn chi dưới và giảm áp lực lên các tĩnh mạch.

4. Tham khảo ý kiến bác sĩ

Với người có tiền sử huyết khối, rối loạn đông máu, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng thuốc chống đông như aspirin, heparin trọng lượng phân tử thấp trước khi thực hiện các chuyến đi dài.

Cái chết thương tâm của cô gái trẻ tại sân bay Quảng Châu là lời cảnh báo nghiêm túc về "hội chứng hạng phổ thông" - một nguy cơ tiềm ẩn mà nhiều người vẫn chưa nhận thức đầy đủ. Trong thời đại giao thông phát triển, việc di chuyển bằng máy bay, xe khách đường dài ngày càng phổ biến, việc hiểu rõ và phòng ngừa nguy cơ này trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

Mỗi hành khách cần trang bị kiến thức cần thiết và thực hiện các biện pháp phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả. Bởi trong trường hợp này, phòng bệnh thực sự tốt hơn chữa bệnh - và có thể là sự khác biệt giữa sống và chết.

Thạch An