Đặc biệt quan tâm đến việc chuyển giao công nghệ của dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam

Toàn cảnh thảo luận Tổ 1

Cho ý kiến về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam tại Tổ 1 (Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội), đa số ý kiến thống nhất với sự cần thiết đầu tư dự án đặc biệt, đặc thù này về mục tiêu, ý nghĩa, vai trò của đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam; thống nhất thông qua chủ trương đầu tư tại Kỳ họp thứ 8. Đây là dự án đảm bảo cân bằng phương thức vận tải, sự phát triển bền vững, sau khi hoàn thành góp phần tăng cường kết nối vùng, miền, các cực tăng trưởng, tạo động lực lan tỏa, mở ra không gian phát triển mới; đảm bảo nhu cầu vận chuyển hành khách trên hành lang Bắc – Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Khẳng định đây là dự án lớn nhất từ trước đến nay, tổng mức đầu tư lớn (lớn hơn 5 lần so với Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành – dự án lớn nhất từ trước đến nay), đại biểu Nguyễn Phi Thường nêu rõ, đây là dự án mang tính biểu tượng phát triển, động lực phát triển của đất nước, nếu triển khai tốt sẽ phát huy hiệu quả, giúp sự phát triển của đất nước trong tương lai. Nhưng nếu có rủi ro, có hệ lụy cũng cần tính toán sẽ phải xử lý.

Đại biểu Nguyễn Phi Thường - Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội phát biểu

Cho ý kiến về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, một số đại biểu cũng cho rằng, không nên so sánh tuyến đường sắt này với tuyến đường sắt hiện hữu và đường hàng không, mà cần phát triển song song, có vai trò kết nối địa bàn không có hàng không nhưng đáp ứng nhu cầu đi lại nhanh như hàng không.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy – Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội nhấn mạnh, đây là thời điểm hết sức chín muồi để triển khai dự án, là dự án chưa có tiền lệ, dự án rất đặc biệt nên cần có chính sách đặc thù, đặc biệt để triển khai nhanh nhất, đỡ tốn kém nhất trong quá trình triển khai dự án. “Những chính sách đặc thù, đặc biệt trong thời gian Quốc hội không họp thì giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định là phù hợp, vì Ủy ban Thường vụ Quốc hội là cơ quan làm việc thường xuyên, do đó chỉ giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định nội dung trong trường hợp Quốc hội không họp là cần thiết”.

Đại biểu Hoàng Văn Cường – Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội kỳ vọng, việc đầu tư tuyến đường sắt này sẽ tạo ra sự kết nối, phát triển lan tỏa trên trục hành lang Bắc – Nam, tháo gỡ nút thắt, điểm nghẽn về giao thông, logistic; tạo sự kết nối xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường Châu Âu, Trung đông, Bắc Á. Tuy nhiên, đại biểu băn khoăn với đề xuất của Chính phủ, tuyến đường sắt này chủ yếu phục vụ vận tải hành khách, còn hàng hóa chỉ là đa dụng trong trường hợp cần thiết, trong khi đó, hệ thống đường sắt cũ (khổ 1 mét) nên không thể liên thông với hệ thống đường sắt quốc tế (1,43 mét). Do đó, đại biểu đề nghị trog nghị quyết của Quốc hội cần nêu rõ đây là tuyến đường sắt lưỡng dụng, vừa vận tải hành khách và vận tải hàng hóa để liên thông quốc tế.

Đại biểu Hoàng Văn Cường - Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội

Về phương thức đầu tư, đại biểu cho rằng, rút kinh nghiệm quá trình đầu tư tại 3 tuyến đường sắt đô thị (Hà Nội có 2 tuyến, TP. Hồ Chí Minh có 1 tuyến) đều kéo dài chục năm chưa hoàn thành, trong khi đó đường dây 500 kV mạch 3 đã thi công trong thời gian rất ngắn.

“Bí quyết là chúng ta đã làm chủ công nghệ, chúng ta là nhà đầu tư, là nhà thầu. Chúng ta không quan trọng là công nghệ của nước nào nhưng phải chuyển giao công nghệ cho ta, thì mới đảm bảo thời gian hoàn thành và chúng ta sẽ trở thành ngành sản xuất. Nếu tiếp tục mua dự án, sau khi hoàn thành sẽ lệ thuộc vào thiết bị, quá trình vận hành, sửa chữa. Như vậy, trở thành món nợ cho tất cả giai đoạn sau”, đại biểu Hoàng Văn Cường nêu quan điểm.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng cho biết, việc chuyển giao công nghệ phụ thuộc rất nhiều vào thị phần đường sắt. Theo tính toán, thị phần đường sắt của Việt Nam khoảng 150 tỷ đô la Mỹ, có đủ khả năng chuyển giao công nghệ, do đó đề nghị trong Nghị quyết của Quốc hội quy định theo hướng: đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam phải thực hiện chuyển giao công nghệ cho Việt Nam và chúng ta phải làm chủ trong quá trình đầu tư, từ đó sẽ làm chủ trong việc đầu tư hệ thống đường sắt khác mà không cần mua sản phẩm sẵn có. “Mua sản phẩm sẵn có rẻ hơn, chuyển giao công nghệ đắt hơn, nhưng đắt một lần, sẽ mãi bền vững về sau”.

Thống nhất với ý kiến của đại biểu Hoàng Văn Cường, đại biểu Nguyễn Phi Thường – Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội cho rằng, cần đặc biệt quan tâm đến việc chuyển giao công nghệ của dự án. Đại biểu cho biết, kinh nghiệm triển khai dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy rất nhiều tồn tại, bất cập trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện, do chưa có tiêu chuẩn kỹ thuật chung cho mạng lưới đường sắt đô thị, mỗi một dự án sử dụng công nghệ khác nhau. Vì vậy, định mức, tiêu chuẩn kỹ thuật duy tu, duy trì, khai thác, vận hành vẫn chưa có quy định chung; việc chuyển giao công nghệ mới chỉ dừng ở đào tạo, chuyển giao vận hành tuyến, các trang thiết bị phục vụ khai thác, vận hành hầu hết nhập khẩu từ nước ngoài, chưa sản xuất trong nước; trường hợp phải thay thế lại phụ thuộc vào nhà sản xuất cung cấp ở nước ngoài.

Một số hình ảnh tại Tổ 1:

Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai điều hành thảo luận Tổ 1

Đại biểu tham dự

Đại biểu Nguyễn Anh Trí - Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội phát biểu

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy - Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội phát biểu

Đại biểu Nguyễn Trúc Anh - Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội phát biểu

Lan Hương - Phạm Thắng