Đại biểu Nguyễn Tri Thức: 'Tôi không hiểu Bộ GD&ĐT sẽ quản lý đào tạo y tế thế nào'

Chiều 22-10, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Tại phần thảo luận về dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), đại biểu Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức (đoàn TP.HCM) cho biết ông hiện được phân công phụ trách lĩnh vực các trường đại học y khoa tại Bộ Y tế, đồng thời có hơn 20 năm làm bác sĩ và giảng dạy sinh viên y khoa. “Tôi xin phát biểu với tất cả tâm huyết và kinh nghiệm thực tiễn của ngành y,” ông mở đầu.

'Bộ Y tế không muốn giành việc của ai'

Theo ông Thức, ngành y có hệ thống đào tạo chuyên sâu riêng, gồm bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa I và chuyên khoa II. Hiện nay lực lượng bác sĩ thuộc các chương trình này chiếm khoảng 2/3 nhân lực trình độ sau đại học trong ngành y.

Các chương trình này đã tồn tại từ thập niên 1970, theo mô hình của Pháp, và hiện nay được hơn 50 quốc gia công nhận. Ở Việt Nam, hệ thống này phát triển song song với đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ, trong đó thạc sĩ – tiến sĩ thiên về nghiên cứu học thuật, còn chuyên khoa I, II và nội trú thiên về thực hành lâm sàng.

Đại biểu Nguyễn Tri Thức thảo luận về dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) chiều 22-10. Ảnh: PHẠM THẮNG

“Tại các bệnh viện, phần lớn bác sĩ theo học chuyên khoa I, II; còn tại các trường đại học, giảng viên chủ yếu là thạc sĩ, tiến sĩ. Hai hướng này bổ sung cho nhau, không thể nói tiến sĩ giỏi hơn chuyên khoa II, hay thạc sĩ giỏi hơn chuyên khoa I. Một bên tập trung vào nghiên cứu học thuật, một bên chú trọng vào thực hành", ông nhấn mạnh, đồng thời dẫn chứng tại các bệnh viện, phần lớn bác sĩ theo học chuyên khoa I, chuyên khoa II, còn tại các trường đại học thì đa số giảng viên là thạc sĩ, tiến sĩ.

Đại biểu cho biết, do trong thời gian dài, các văn bằng bác sĩ chuyên khoa và nội trú chưa được công nhận chính thức trong hệ thống văn bằng quốc gia, nên đã phát sinh nhiều bất cập cần được xem xét, điều chỉnh trong lần sửa đổi luật này.

Vì lẽ đó, ngày 9-9-2025, khi ban hành Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị, trong Nghị quyết này có ghi một câu rất rõ: “Thực hiện đào tạo chuyên sâu, đặc thù trình độ sau đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân".

Điều đó có nghĩa là Bộ Chính trị đã chính thức công nhận đây là một bộ phận thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, bởi lẽ ngành y là một lĩnh vực đào tạo đặc thù, tồn tại khách quan và có đóng góp rất lớn cho ngành y tế nước ta từ trước tới nay – thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trong lĩnh vực sức khỏe, do Bộ Y tế quản lý. Tuy nhiên, trong dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) lần này, không thấy một chữ nào nhắc đến 'Bộ Y tế'.

“Điều tôi nhận thấy là toàn bộ hệ thống giáo dục y tế trong dự thảo này đều do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý. Theo tôi, không biết dùng từ gì cho đúng nếu thực sự điều này xảy ra”, ông bày tỏ. Đồng thời nhấn mạnh, Bộ Y tế không hề muốn ‘giành việc’ của ai. Ngành y vốn đã rất vất vả. Vấn đề ở đây là tính đặc thù khách quan của lĩnh vực y tế – một ngành thực hành, không thể tách khỏi bệnh viện.

Ngành y là khoa học thực hành, không thể tách rời bệnh viện

Theo đại biểu, đào tạo bác sĩ phải gắn chặt với bệnh viện và người bệnh. “Càng ngồi giảng đường nhiều bao nhiêu, bác sĩ càng dở bấy nhiêu. Một bác sĩ giỏi phải học từ bệnh nhân, coi bệnh nhân là người thầy của mình,” ông chia sẻ.

Ông dẫn chứng: sinh viên y khoa ngay từ năm thứ nhất đã đi thực tập, và suốt sáu năm học, 2/3 thời gian ở bệnh viện, chỉ 1/3 ở giảng đường. Mỗi trường y đều có bệnh viện thực hành bắt buộc – như Đại học Y Dược TP.HCM gắn với Bệnh viện Chợ Rẫy, Đại học Y Hà Nội gắn với Bệnh viện Bạch Mai.

Theo đại biểu Nguyễn Tri Thức, đào tạo bác sĩ phải gắn chặt với bệnh viện và người bệnh. Một bác sĩ giỏi phải học từ bệnh nhân, coi bệnh nhân là người thầy của mình. Ảnh minh họa.

“Vì vậy, nếu Luật sửa đổi vẫn quy định toàn bộ hệ thống giáo dục y tế do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý, tôi thật sự không hiểu Bộ sẽ quản lý thế nào với lĩnh vực có tính chuyên môn sâu như ngành y,” đại biểu nêu ý kiến.

Đại biểu cũng đánh giá, hiện nay, hệ thống đào tạo y khoa đang phân tán, các trường cao đẳng điều dưỡng trước đây do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cấp phép; Trường đại học y tư thục do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý. Bộ Y tế chỉ trực tiếp quản lý 11 trường đại học y công lập trên toàn quốc.

“Tình trạng mỗi bộ quản lý một kiểu khiến chất lượng đào tạo không đồng đều, trong khi Bộ Y tế lại phải sử dụng nhân lực do các nơi khác đào tạo,” ông Thức nêu thực tế.

Từ thực tiễn đó, đại biểu Nguyễn Tri Thức cho rằng cần giữ nguyên các trường đào tạo khối ngành sức khỏe thuộc sự quản lý của Bộ Y tế, vì điều đó phù hợp với lịch sử, thực tiễn Việt Nam và thông lệ quốc tế.

“Chỉ có Bộ Y tế mới nắm rõ được nhu cầu nhân lực, số lượng bác sĩ từng chuyên khoa, cũng như điều phối được nguồn lực y tế giữa các vùng. Nếu chuyển toàn bộ về Bộ Giáo dục, đây sẽ là vấn đề rất nghiêm trọng đối với ngành y Việt Nam, chứ không phải là một việc đơn giản về mặt tổ chức hay hành chính.” ông Thức cho biết.

Y tế là lĩnh vực đặc thù

NHÓM PHÓNG VIÊN