Đề xuất nghiên cứu quy định mức giảm trừ gia cảnh theo khu vực hoặc theo vùng

Theo Cổng thông tin điện tử Quốc hội, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, thảo luận tại hội trường về Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) chiều ngày 19/11/2025, các đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu quy định mức giảm trừ gia cảnh theo khu vực hoặc theo vùng.

Đề xuất mức giảm trừ gia cảnh theo khu vực hoặc theo vùng, đại biểu Trần Thị Kim Yến, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hồ Chí Minh phản ánh thực tế chi phí sinh hoạt giữa đô thị, giữa thành thị với nông thôn, vùng sâu vùng xa có sự chênh lệch rõ rệt. Mặc dù đặt vấn đề này khiến việc triển khai quản lý thuế sẽ phức tạp, khó khăn hơn. Tuy nhiên, theo đại biểu mục tiêu của việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân lần này là cơ hội quan trọng để giải quyết những bất cập, hướng tới hệ thống thuế công bằng, nhân văn và phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội.

Đại biểu Trần Thị Kim Yến, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hồ Chí Minh cho biết, thực tế chi phí sinh hoạt giữa đô thị, thành thị với nông thôn, vùng sâu vùng xa có sự chênh lệch rõ rệt

Cũng cho ý kiến vào Điều 10 về giảm trừ gia cảnh, đại biểu Lê Thị Ngọc Linh, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau cho biết, dự thảo luật sửa đổi quy định về giảm trừ gia cảnh theo hướng giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh trên cơ sở căn cứ biến động của giá cả, thu nhập và giao Bộ Tài chính quy định về mức thu nhập để xác định các cá nhân là người phụ thuộc được giảm trừ gia cảnh.

Đại biểu cho rằng, quy định này là cần thiết và phù hợp với thực tiễn hiện nay, thể hiện tính linh hoạt trong quản lý điều hành chính sách thuế của nhà nước, giúp kịp thời phản ánh biến động kinh tế xã hội, nhất là trong bối cảnh lạm phát hay giá cả sinh hoạt và thu nhập của người dân thay đổi mạnh mẽ… Tuy vậy, trong thời gian qua, mức giảm trừ gia cảnh hiện hành chưa thật sự phù hợp với biến động giá cả và mức sống thực tế, đặc biệt là ở các đô thị lớn, nơi giá thuê nhà, chi phí học tập, y tế và tiêu dùng đều tăng nhanh.

Đại biểu Lê Thị Ngọc Linh, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau đánh giá, mức giảm trừ gia cảnh hiện hành chưa thật sự phù hợp với biến động giá cả và mức sống thực tế

Đại biểu đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu rà soát và có quy định cụ thể về mức sống và chi phí sinh hoạt giữa vùng đô thị và nông thôn, miền núi vì giữa các vùng, thu nhập và chi phí có sự chênh lệch đáng kể.

Tại Điều 10 của dự thảo luật, đại biểu Lê Thị Ngọc Linh đề nghị mở rộng khái niệm người phụ thuộc tại khoản 3 theo hướng: bổ sung các đối tượng như người mất sức lao động, người cao tuổi sống độc thân, sinh viên xa nhà chưa có thu nhập ổn định để đảm bảo tính nhân văn, hỗ trợ đúng đối tượng cần được giảm trừ.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Phương, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai nêu quan điểm, đây không chỉ là chính sách thuế đơn thuần mà còn là vấn đề xã hội, thể hiện sự công bằng trong chính sách phân phối lại thu nhập. Theo đại biểu, nếu cách quy định về mức thu nhập của người phụ thuộc vẫn giữ như hiện nay thì sẽ phản ánh không đúng về thực tiễn, cũng không đúng với trách nhiệm và nghĩa vụ của con cái đối với ông, bà, cha, mẹ và không đúng với tinh thần của Luật Người cao tuổi. Đồng thời, cũng không thể hiện được tinh thần trách nhiệm cụ thể của Nhà nước đối với người cao tuổi trong bối cảnh dân số già đang đến rất gần.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc xác định các mức giảm trừ theo vùng rất khó thực hiện và không đảm bảo được sự công bằng, minh bạch

Giải trình các ý kiến về giảm trừ gia cảnh theo vùng, miền, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế hay người phụ thuộc của người nộp thuế là mức cụ thể theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, với nhu cầu tiêu dùng khác nhau và ở các địa bàn khác nhau.

Bộ trưởng cho biết, nếu đặt vấn đề quy định ngưỡng giảm trừ ở nông thôn thấp hơn ở đô thị thì vô hình đã đánh thuế vào những người có thu nhập thấp, điều kiện sống và làm việc khó khăn. Thêm vào đó, việc xác định một người nộp thuế ở khu vực nào cũng rất phức tạp, do sự di chuyển thường xuyên của một bộ phận lao động trong nền kinh tế.

Việc đặt vấn đề xác định các mức giảm trừ theo vùng cũng sẽ có những hạn chế cụ thể như: cá nhân sinh sống ở một nơi, làm việc ở nơi khác; người phụ thuộc ở nơi khác, phát sinh thu nhập tại nhiều nơi…

“Khi Chính phủ bàn về nội dung này cũng đưa ra việc có giảm trừ thuế theo vùng không. Nghe thì có vẻ rất phù hợp nhưng rất khó thực hiện và quan trọng là không đảm bảo được sự công bằng, minh bạch”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết.

Đại biểu Lê Thị Song An, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh đề nghị bổ sung vào danh mục giảm trừ thuế các khoản chi do xây dựng các công trình công cộng, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh

Quan tâm đến quy định giảm trừ các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo và các khoản giảm trừ khác tại Điều 11 dự thảo luật, đại biểu Lê Thị Song An, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh đề nghị bổ sung vào danh mục giảm trừ thuế các khoản chi do xây dựng các công trình công cộng, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh. Đây là những hoạt động mang tính xã hội, nhân đạo vì cộng đồng, mang lợi ích chung, giúp cải thiện điều kiện sống, nâng cao chất lượng, người dân nên cần được khuyến khích bằng các chính sách ưu đãi về thuế.

Về đối tượng được hưởng giảm trừ, đại biểu cho biết, dự thảo luật chỉ quy định áp dụng đối với cá nhân cư trú, trong khi người nộp thuế là cá nhân không cư trú thì không được hưởng. Do đó, quy định này chưa bảo đảm tính công bằng và chưa thể hiện đầy đủ tinh thần khuyến khích, tôn vinh các hành động nhân đạo, từ thiện. Đại biểu đề nghị bổ sung đối tượng được hưởng giảm trừ, đối với các cá nhân không cư trú khi họ có đầy đủ chứng từ khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo theo quy định của pháp luật.

Đại biểu cũng đề nghị bổ sung vào các khoản được trừ khi tính thuế thu nhập cá nhân chi phí lãi vay trả cho tổ chức tín dụng khi người dân mua nhà ở xã hội hoặc căn nhà thương mại đầu tiên và duy nhất.

Ngoài ra, một số đại biểu cũng đề xuất xem xét miễn giảm thuế thu nhập cá nhân đối với những cặp vợ chồng đã sinh đủ từ hai con trở lên với tỷ lệ phù hợp; đề xuất nâng mức giảm trừ đối với khoản đóng góp vào bảo hiểm hưu trí tự nguyện; bổ sung lãi trái phiếu chính quyền địa phương vào thu nhập được miễn thuế tại khoản 6; miễn thuế thu nhập từ chuyển nhượng tín chỉ carbon…

Ngọc Châm