Đồng bào Khmer tin văn hóa là 'hồn cốt' dân tộc, giáo dục là 'quốc sách hàng đầu'

Trên tinh thần dân chủ và trách nhiệm, nhiều ý kiến từ cán bộ, nghệ sĩ, nhà giáo, sư sãi người Khmer với mong muốn những chủ trương, định hướng trong Dự thảo sẽ tiếp tục đi vào cuộc sống, mang lại sự đổi thay thiết thực cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Tại đồng bằng sông Cửu Long, nơi có hơn 400 ngôi chùa Khmer và nhiều nghệ nhân, văn nghệ sĩ đang nỗ lực gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Ông Thạch Thiệu, Phó trưởng Đoàn Nghệ thuật tổng hợp Khmer - Nhà hát Cao Văn Lầu, tỉnh Cà Mau chia sẻ, ông rất tâm đắc với định hướng phát triển văn hóa và con người trong Dự thảo, song vẫn còn nhiều trăn trở.

“Dự thảo Báo cáo chính trị lần này đã nêu rất rõ việc chăm lo đội ngũ văn nghệ sĩ và người làm công tác văn hóa. Tuy nhiên, thực tế đời sống của nghệ sĩ Khmer còn nhiều khó khăn. Mong Đảng, Nhà nước có chính sách hỗ trợ cụ thể hơn để anh em yên tâm sáng tạo, cống hiến cho văn hóa dân tộc”, ông Thạch Thiệu có ý kiến.

Ông Thạch Thiệu (thứ 2 từ trái sang), Phó trưởng Đoàn Nghệ thuật tổng hợp Khmer - Nhà hát Cao Văn Lầu, tỉnh Cà Mau

Đoàn Nghệ thuật tổng hợp Khmer - Nhà hát Cao Văn Lầu là một trong những đơn vị chuyên nghiệp đã góp phần bảo tồn và lan tỏa những giá trị nghệ thuật truyền thống như múa Rô-băm, Dù-kê, dân ca, dân vũ Khmer.

Nhưng để giữ gìn và phát triển được di sản ấy, đội ngũ nghệ sĩ cần được quan tâm hơn cả về điều kiện sáng tác lẫn đời sống. Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV cũng đã đề cập rõ: “Chăm lo đội ngũ văn nghệ sĩ, ưu tiên phát triển các cơ sở đào tạo văn hóa, nghệ thuật; có chính sách hỗ trợ các bộ môn nghệ thuật truyền thống”.

Những định hướng này được kỳ vọng sẽ tạo thêm động lực để văn hóa dân tộc Khmer tiếp tục tỏa sáng giữa đời sống đương đại.

Chùa Khmer là nơi sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng của bà con phật tử

Nếu văn hóa là linh hồn của dân tộc, thì ngôi chùa chính là nơi gìn giữ linh hồn ấy trong đời sống của đồng bào Khmer. Chùa không chỉ là nơi sinh hoạt tín ngưỡng, mà còn là không gian văn hóa, giáo dục đặc trưng của người Khmer, nơi gìn giữ tiếng nói, chữ viết, phong tục và nghệ thuật truyền thống.

Tại phường Chi Lăng, tỉnh An Giang, Chùa Krăng Chay là một trong những điểm sáng trong phong trào dạy chữ Khmer cho thiếu niên, tổ chức lễ hội, gìn giữ bản sắc văn hóa. Đại đức Chau Sa Rươl, sư cả của chùa, bày tỏ sự đồng thuận cao với định hướng phát triển văn hóa trong Dự thảo Báo cáo chính trị, đồng thời gửi gắm một số kiến nghị: “Bà con Khmer rất vui khi thấy Đảng và Nhà nước quan tâm đến văn hóa dân tộc. Nhiều ngôi chùa được đầu tư, tu sửa khang trang. Tuy nhiên, vẫn còn những chùa xuống cấp, ảnh hưởng đến sinh hoạt văn hóa, học chữ của bà con. Mong được hỗ trợ thêm để duy trì hoạt động tốt hơn”.

Đại đức Chau Sa Rươl, sư cả chùa Krăng Chay, xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang

Chùa Khmer vừa là nơi sinh hoạt tôn giáo, vừa là “trường học” cho chư tăng và thanh thiếu niên. Ở đó, các vị sư và à cha không chỉ giảng dạy kinh kệ mà còn dạy chữ, dạy đạo đức, dạy cách sống tốt đời, đẹp đạo. Nhờ vậy, bản sắc văn hóa Khmer được bảo tồn bền bỉ, không bị mai một giữa dòng chảy hiện đại.

Việc Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV nhấn mạnh “chăm lo đời sống văn hóa cơ sở, bảo tồn và phát huy hiệu quả giá trị di sản văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số” đã thể hiện rõ sự quan tâm của Đảng đối với những không gian văn hóa đặc trưng như ngôi chùa Khmer.

Lớp học chữ Pali ở chùa Khươne, phường Trà Vinh, tỉnh Vĩnh Long

Không chỉ lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, trong Dự thảo Báo cáo chính trị còn dành phần quan trọng cho giáo dục, được xem là “quốc sách hàng đầu”, là nền tảng phát triển con người.

Đối với đồng bào dân tộc Khmer, giáo dục không chỉ là con đường thoát nghèo, mà còn là cách gìn giữ ngôn ngữ, chữ viết và bản sắc dân tộc.

Ông Lâm So Rone, Phó Hiệu trưởng Trường Trung cấp Pali – Khmer Vĩnh Long có ý kiến đóng góp tâm huyết: “Chúng tôi rất đồng tình với định hướng phát triển giáo dục toàn diện trong Dự thảo. Tuy nhiên, hiện nay ở vùng đồng bào dân tộc Khmer, việc đào tạo giáo viên biết tiếng Khmer vẫn chưa đầy đủ. Mong Đảng, Nhà nước có chính sách đặc thù hơn về nhân lực, cơ sở vật chất, giúp con em học tập tốt và giữ được ngôn ngữ và phong tục tập quán của dân tộc mình”.

Ông Lâm So Rone, Phó Hiệu trưởng Trường Trung cấp Pali - Khmer Vĩnh Long

Theo thống kê, toàn tỉnh Vĩnh Long hiện có 9 trường phổ thông dân tộc nội trú và 1 Trường Trung cấp Pali-Khmer. Đây là những trường thuộc diện chính sách đặc biệt ưu tiên, đảm bảo nhu cầu giáo dục và hoạt động nội trú. Tỉnh cũng là địa phương duy nhất trong cả nước đào tạo văn hóa, nghệ thuật Khmer ở bậc đại học.

Qua những ý kiến góp ý cho thấy sự đồng thuận, tin tưởng của đồng bào Khmer vào đường lối của Đảng, đồng thời phản ánh thực tiễn sinh động về nhu cầu gìn giữ văn hóa, nâng cao giáo dục, đời sống tinh thần trong cộng đồng dân tộc thiểu số.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV đang đến gần, mang theo niềm tin và kỳ vọng của nhân dân cả nước. Với đồng bào Khmer, niềm tin ấy càng thêm bền chặt khi những giá trị văn hóa, tinh thần và tri thức của dân tộc mình được Đảng quan tâm, thấu hiểu và trân trọng. Đó chính là động lực để đồng bào Khmer cùng các dân tộc anh em tiếp tục đồng lòng, đoàn kết, góp sức xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng phồn vinh, hạnh phúc.

Ngọc Tươi/VOV-ĐBSCL