EU áp thuế mới với xe điện của Trung Quốc tác động như thế nào đến hai nền kinh tế?
Tác động từ thuế quan của EU đối với Trung Quốc sẽ lớn hơn tác động mà Mỹ gây ra, do sự hội nhập mạnh mẽ hơn giữa chuỗi cung ứng ô tô của hai nền kinh tế.
Ảnh: SCMP
Liên minh châu Âu gần đây đã tuyên bố rằng họ sẽ đánh thuế bổ sung lên tới 38% đối với xe điện của Trung Quốc, điều này có thể giáng một đòn chí mạng vào các công ty xe điện tại quốc gia tỉ dân.
Không giống như việc Nhà Trắng công bố tăng gấp 4 lần mức thuế vào tháng trước - tác động của nó dường như rất nhỏ do rất ít xe điện do Trung Quốc sản xuất được bán ở Mỹ - mức thuế mới của EU có thể sẽ gây ra tổn thất lớn vì khu vực này từ lâu đã được coi là thị trường chính cho ô tô điện Trung Quốc.
Theo dự báo của ngân hàng Thụy Sĩ UBS năm ngoái, 27 thành viên EU, với dân số 450 triệu người, sẵn sàng trở thành điểm đến xuất khẩu ô tô lớn nhất của Trung Quốc vào năm 2030.
Một báo cáo của Moody's Ratings cho thấy ô tô chạy điện thuần túy của Trung Quốc chiếm 1/5 số xe điện được bán ở EU vào năm 2023.
Mức thuế mới của EU có thể tác động mạnh đến các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc (Ảnh: SCMP)
Mức thuế bổ sung được áp dụng như thế nào và khi nào?
Mức thuế mới sẽ được bổ sung vào thuế nhập khẩu 10% hiện có đối với xe điện được EU nhập khẩu từ Trung Quốc đại lục. Các khoản thuế bổ sung sẽ chỉ áp dụng cho ô tô chạy điện thuần túy. Xe điện hybrid cắm điện, ô tô chạy pin nhiên liệu và các bộ phận như pin được miễn các biện pháp trừng phạt.
Mức thuế tạm thời dao động từ 17,4% đến 38,1%, tùy thuộc vào mức độ hợp tác của mỗi nhà sản xuất ô tô với cuộc điều tra chống trợ cấp của Ủy ban Châu Âu được tiến hành vào tháng 10 năm ngoái.
Tập đoàn Công nghiệp Ô tô Thượng Hải (SAIC) sẽ phải chịu mức thuế cao nhất là 38,1%, trong khi các công ty cùng ngành, từ Geely đến BYD , sẽ phải chịu mức thuế không quá 21%.
"Bản thân các mức thuế quan này có phạm vi và quy mô nhỏ hơn nhiều so với mức thuế mà Mỹ áp dụng đối với xe điện của Trung Quốc một tháng trước", Moody's Ratings cho biết. "Tuy nhiên, chúng sẽ có tác động lan tỏa lớn hơn, xét đến mối liên kết chặt chẽ hơn và khối lượng giao dịch lớn hơn giữa nền kinh tế Trung Quốc và EU".
Các mức thuế này sẽ tạm thời có hiệu lực vào ngày 4/7, trừ khi EU và Trung Quốc đạt được thỏa thuận để giải quyết vấn đề. Quyết định cuối cùng sẽ được đưa ra vào tháng 11 sau cuộc tham vấn giữa các thành viên EU và các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc.
Các thành viên của khối không phải bỏ phiếu về các biện pháp trừng phạt và một số nước, bao gồm Hungary, Đức và Thụy Điển, phản đối việc hạn chế. Họ sẽ cần sự ủng hộ của ít nhất 12 thành viên khác để phủ quyết kế hoạch này.
Xe điện Trung Quốc gặp thách thức mới tại thị trường EU (Ảnh: SCMP)
Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ ra sao?
Moody's tin rằng các mức thuế bổ sung của EU sẽ gây áp lực lên các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc trong thời gian ngắn, tuy nhiên hiện tại các nhà sản xuất này chủ yếu phục vụ cho thị trường nội địa, trong khi các mức thuế cũng chỉ nhắm vào xe điện thuần túy.
Theo dữ liệu hải quan và Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, xuất khẩu chỉ chiếm 16% tổng doanh số bán xe của Trung Quốc vào năm 2023 và 3/4 số xe xuất khẩu ra nước ngoài là chạy bằng xăng.
Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể chuyển hướng sang các thị trường khác để bù đắp tổn thất do thuế quan gây ra. Tuy nhiên, xét đến tỷ lệ giá trên hiệu suất vượt trội mà các mẫu xe này mang lại, các biện pháp hạn chế khó có thể ngăn cản xe điện Trung Quốc mở rộng sang thị trường EU.
Moody's cho biết trong báo cáo rằng xuất khẩu xe điện của Trung Quốc sẽ vẫn tiết kiệm chi phí bất chấp thuế quan và các nhà sản xuất ô tô điện đang phải vật lộn với sự cạnh tranh gay gắt trong nước, khiến giá giảm và giảm tỷ suất lợi nhuận.
Đồng thời, các khoản thuế bổ sung có thể đẩy nhanh việc thành lập cơ sở sản xuất của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc tại EU, đặc biệt là ở các quốc gia thành viên duy trì mối quan hệ lành mạnh với Trung Quốc. Theo đó, BYD đã bày tỏ ý định xây dựng nhà máy ở Hungary.
“Tôi chắc chắn rằng các nhà sản xuất Trung Quốc sẽ chỉ thành công ở châu Âu nếu họ sản xuất ở đó”, Giám đốc điều hành Volkswagen Trung Quốc, Ralf Brandsatter, viết trong một bài đăng trên LinkedIn vào tuần trước. “Bằng cách này, chúng tôi không chỉ tạo ra một sân chơi bình đẳng mà còn mang lại sự thịnh vượng hơn cho châu Âu”.
Tác động tới các nhà sản xuất ô tô châu Âu
Mức thuế quan mới có thể sẽ mang lại cho các nhà sản xuất ô tô châu Âu một chút lợi thế trong thời gian tới vì khoảng cách về giá giữa xe điện sản xuất trong nước và ô tô Trung Quốc sẽ thu hẹp, đặc biệt là đối với những hãng như Renault, vốn phụ thuộc nhiều vào thị trường EU.
Các nhà sản xuất ô tô EU lắp ráp ô tô chạy điện hoàn toàn ở Trung Quốc có thể sẽ bị ảnh hưởng vì họ sẽ phải đối mặt với mức thuế cao hơn nếu muốn xuất khẩu ô tô do các liên doanh đại lục lắp ráp sang thị trường châu Âu.
Ngoài ra, các thương hiệu như VW và Mercedes-Benz, có doanh số bán hàng tại Trung Quốc chiếm 36% tổng doanh số toàn cầu, có thể bị ảnh hưởng bởi khả năng trả đũa từ chính phủ Trung Quốc. Bắc Kinh cho biết họ có thể tăng thuế đối với ô tô động cơ lớn của châu Âu từ 15% lên 25%.
Ảnh hưởng tới nền kinh tế hai bên
Moody's Ratings dự báo rằng tác động kinh tế ban đầu sẽ không lớn đối với cả Trung Quốc và EU vì xe điện thuần túy chỉ chiếm 1% tổng kim ngạch xuất khẩu ô tô của Trung Quốc.
Tác động từ thuế quan của EU đối với Trung Quốc sẽ lớn hơn tác động mà Mỹ gây ra do sự hội nhập mạnh mẽ hơn giữa chuỗi cung ứng ô tô của hai nền kinh tế.
Đồng thời nếu việc tăng thuế dẫn đến các rào cản thương mại kéo dài trong lĩnh vực ô tô giữa EU và Trung Quốc, điều này sẽ làm phức tạp thêm các chiến lược đầu tư và chuỗi cung ứng, tạo ra rủi ro cho cả hai khu vực.
