Hỗ trợ, phát triển công nghiệp hóa chất hướng tới hóa học xanh, kinh tế tuần hoàn

Giảm thiểu tác động của hóa chất đến môi trường, sức khỏe con người

Sau khi tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét, thông qua có 7 chương, 48 điều, bỏ 4 điều so với bản dự thảo Luật trình Quốc hội tại phiên họp ngày 8/5 vừa qua.

Luật Hóa chất (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua quy định về hóa chất, quản lý hoạt động hóa chất; phát triển ngành công nghiệp hóa chất; thông tin hóa chất; hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm, hàng hóa; an toàn, an ninh trong hoạt động hóa chất.

Các đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Hóa chất (sửa đổi). Ảnh: Hồ Long

Nhằm giảm thiểu tác động của hóa chất đến môi trường và sức khỏe con người, Luật mới quy định việc áp dụng nguyên tắc hóa học xanh gồm 12 nguyên tắc, nhằm hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, góp phần thực hiện Kết luận số 81-KL/TW ngày 4/6/2024 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc thực hiện chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn.

Hiện nay, một số nguyên tắc hóa học xanh đã được nhiều dự án áp dụng như tiết kiệm năng lượng, phòng ngừa sự cố… Theo quy định tại khoản 5 Điều 5 của Luật mới, việc áp dụng nguyên tắc hóa học xanh sẽ được Chính phủ quy định, hướng dẫn cụ thể.

Về kiểm soát mua, bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, Điều 17 Luật mới quy định, tổ chức kinh doanh hóa chất thuộc Danh mục hóa chất cần kiểm soát đặc biệt phải lập phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt cho từng lần giao hàng.

Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi bấm nút biểu quyết thông qua Luật Hóa chất (sửa đổi). Ảnh: Hồ Long

Tổ chức kinh doanh hóa chất thuộc Danh mục hóa chất cần kiểm soát đặc biệt chỉ được bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt cho các đối tượng sau: Tổ chức có giấy phép kinh doanh hóa chất cần kiểm soát đặc biệt; tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần kiểm soát đặc biệt đã thực hiện công bố loại hóa chất và mục đích sử dụng hóa chất trên Cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất.

Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương về hóa chất quy định biểu mẫu, thời hạn, phương thức và lộ trình thực hiện lập phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt trên Cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất.

Ưu tiên phát triển hóa chất có giá trị kinh tế cao, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội

Trước đó, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, về Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc xây dựng chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất là cần thiết để góp phần triển khai thực hiện các Nghị quyết của Đảng về phát triển ngành công nghiệp nền tảng, trong đó có hóa chất.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi). Ảnh: Hồ Long

Dự thảo Luật quy định về chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất để có căn cứ pháp lý cho việc xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược. Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất đã được phê duyệt là căn cứ để xây dựng các nội dung liên quan của quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và là căn cứ để quyết định chủ trương đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án hóa chất.

Để bảo đảm quy định cụ thể và khả thi trong thực tiễn, dự thảo Luật đã được chỉnh lý, hợp nhất thành một điều quy định về chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất (Điều 4).

Trong đó, có các quy định về yêu cầu đối với chiến lược; nội dung chính của chiến lược; giai đoạn lập chiến lược; thẩm quyền phê duyệt, điều chỉnh chiến lược.

Dự thảo Luật cũng đã được chỉnh lý, bỏ các quy định về trách nhiệm của cơ quan lập chiến lược trong tham vấn ý kiến, công bố chiến lược; kinh phí xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược và giao Chính phủ quy định chi tiết các nội dung này.

Dự thảo Luật cũng đã chỉnh lý, bổ sung yêu cầu về “phát triển bền vững” tại điểm c khoản 2 Điều 4. Theo đó, để đáp ứng yêu cầu về phát triển bền vững, việc phát triển ngành công nghiệp hóa chất hướng đến sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, chú trọng đến hóa chất thân thiện với môi trường.

Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An bấm nút biểu quyết thông qua Luật Hóa chất (sửa đổi). Ảnh: Hồ Long

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng cho biết, tiếp thu ý kiến ĐBQH về phát triển hóa chất có giá trị kinh tế cao để phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội, dự thảo Luật đã được chỉnh lý, bổ sung nội dung về “lĩnh vực ưu tiên phát triển trong từng thời kỳ” tại điểm a khoản 3 Điều 4.

Theo đó, các lĩnh vực ưu tiên phát triển sẽ hướng đến phát triển hóa chất có giá trị kinh tế cao để phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

Về đề nghị bổ sung quy định “bảo đảm các yếu tố an toàn môi trường, an ninh, quốc phòng”, nội dung này được thể hiện tại điểm c khoản 2 Điều 4 dự thảo Luật.

Về lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm (Điều 6), có ý kiến đề nghị bổ sung quy định về “các dự án đầu tư, xây dựng phát triển phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu và phát triển các sản phẩm công nghiệp hóa chất mới, hóa chất trọng điểm phù hợp với chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất có quy mô vốn đầu tư, tiến độ giải ngân theo quy định của Chính phủ được hưởng các hình thức ưu đãi và hỗ trợ đầu tư, đặc biệt là theo quy định tại Luật Đầu tư và quy định của các luật khác có liên quan”.

Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải trình như sau, nội dung về các dự án đầu tư, xây dựng phát triển phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu thực hiện theo quy định tại pháp luật về khoa học và công nghệ.

Bên cạnh đó, điểm a khoản 2 Điều 20 Luật Đầu tư đã quy định các đối tượng áp dụng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt đối với dự án đầu tư thành lập mới (bao gồm cả việc mở rộng dự án thành lập mới đó) các trung tâm nghiên cứu và phát triển.

Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không bổ sung nội dung này vào dự thảo Luật.

Thanh Chi