Kem chống nắng một lần nữa gây tranh cãi

Nên dùng kem chống nắng phổ rộng SPF 30 trở lên mỗi ngày, kể cả khi trời nhiều mây.

Gordon Ramsay sinh năm 1966, không phải là đại sứ thương hiệu của bất kỳ nhãn hiệu kem chống nắng nào. Thực tế, ông là ngôi sao đứng sau nhiều chương trình truyền hình thực tế về ẩm thực đình đám toàn cầu như Hell’s Kitchen, Kitchen Nightmares và MasterChef... Chương trình mới nhất của ông, Gordon Ramsay’s Secret Service, vừa ra mắt trên kênh Fox hồi tháng 5, thu hút sự quan tâm đông đảo khán giả.

Ramsay hiện cũng quản lý hơn 80 nhà hàng trên toàn thế giới, trong đó có hơn 20 nhà hàng tại Mỹ. Mới đây, ông tiết lộ mắc ung thư. Trong một bài đăng trên Instagram hôm 30/8, ông chia sẻ vừa trải qua ca phẫu thuật cắt bỏ khối u trên da. Ngôi sao truyền hình đăng tải hình ảnh băng gạc che một phần mặt và cổ, cùng một tấm khác cho thấy đường khâu kéo dài từ tai xuống cổ.

“Biết ơn và trân trọng đội ngũ y tế tuyệt vời tại The Skin Associates vì đã nhanh chóng loại bỏ khối u biểu mô tế bào đáy này. Xin cảm ơn”, ông viết. Trên mạng xã hội, ông cũng đồng thời kêu gọi công chúng chú ý bảo vệ da bằng cách dùng kem chống nắng. “Xin đừng quên kem chống nắng cuối tuần này”, vi bếp trưởng 58 tuổi, chia sẻ. Ông còn hài hước nói thêm: “Tôi thề không phải tôi đi căng da mặt đâu! Nếu vậy thì tôi phải đòi hoàn tiền rồi”.

Bếp trưởng Gordon Ramsay thông báo bị ung thư da.

Bếp trưởng Ramsay là một trong nhiều người nổi tiếng thời gian gần đây chia sẻ chẩn đoán ung thư da. Người hâm mộ đã nhanh chóng gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến đầu bếp truyền hình, một người nói: "Ông đã làm đúng khi đi kiểm tra da! Đây là điều mà tất cả chúng ta nên xếp hàng để làm... Thật vui khi biết ông vẫn khỏe, Gordon, và cảm ơn ông đã nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc tìm bóng râm, che chắn và thoa kem chống nắng thường xuyên”.

Theo NBC News, ung thư biểu mô tế bào đáy là một dạng ung thư da bắt đầu từ các tế bào đáy - những tế bào sản sinh ra tế bào da mới để thay thế các tế bào chết. Loại ung thư này thường xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như đầu và cổ, có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, chẳng hạn như một nốt mụn trong mờ hoặc có màu nâu...

Có nhiều yếu tố dẫn đến ung thư biểu mô tế bào đáy khởi phát sớm. Trong đó, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mà không có biện pháp bảo vệ được xem là nguyên nhân quan trọng hàng đầu. Những người trẻ có nghề nghiệp thường xuyên phải ở ngoài trời dễ hình thành tổn thương da ác tính sớm hơn bình thường.

Ngoài ra, các hội chứng và bệnh lý di truyền đóng vai trò đáng kể, như bạch tạng, hội chứng Bazex, hội chứng Gorlin, bớt tuyến bã, xơ da sắc tố, loạn sản thượng bì dạng mụn hạt cơm... Những bệnh lý này làm tăng nguy cơ ung thư da ở người trẻ hơn nhiều so với người lớn tuổi.

Ung thư biểu mô tế bào đáy cũng có thể xuất hiện sau điều trị xạ trị hoặc ở bệnh nhân ghép tạng sử dụng thuốc ức chế miễn dịch lâu dài. Một số yếu tố khác cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm chủng tộc da trắng, tuổi cao, tiếp xúc hóa chất (như arsen), nhiễm virus HPV và các bệnh da mạn tính (vảy nến, lupus ban đỏ dạng đĩa, lichen phẳng).

Theo ước tính của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc Tổ chức Y tế Thế giới, hơn 1,5 triệu ca ung thư da mới được chẩn đoán trên toàn cầu trong năm 2022, trong đó có khoảng 330.000 ca u hắc tố. Ngôi sao truyền hình thực tế kiêm doanh nhân thời trang Khloe Kardashian cũng từng nhiều lần công khai về căn bệnh u hắc tố (melanoma) - dạng ung thư da nghiêm trọng - ở vùng mặt.

Trước đó, nam diễn viên người Úc Hugh Jackman nhiều lần phải điều trị ung thư biểu mô tế bào đáy. Ca sĩ Kevin Jonas cũng thông báo năm ngoái rằng anh đã phẫu thuật loại bỏ khối ung thư tương tự. Trong khi đó, ngôi sao của series “The Real Housewives of Beverly Hills” Teddi Mellencamp gần đây liên tục sử dụng mạng xã hội để nâng cao nhận thức về cuộc chiến với bệnh u hắc tố đã di căn đến não và phổi.

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mà không có biện pháp bảo vệ được xem là nguyên nhân quan trọng dẫn đến ung thư da.

Tắm nắng được một số tầng lớp người dân ở Mỹ và châu Âu cho là thời thượng, và làn da rám nắng luôn được ưa chuộng. Tuy nhiên, gần đây một số ý kiến cho rằng kem chống nắng còn gây hại nhiều hơn lợi, được phản ánh bởi xu hướng ngày càng gia tăng trên mạng xã hội chống lại sản phẩm này.

Trên TikTok, một số người tuyên bố ngừng hoàn toàn kem chống nắng. Họ cho rằng, tắm nắng từ từ giúp tăng miễn dịch. Trên Instagram và YouTube, nhiều video hướng dẫn tự chế kem chống nắng từ dầu dừa, bơ hoặc nguyên liệu thiên nhiên. Những người ủng hộ phong trào “Make America Healthy Again” tại Mỹ cũng đã góp phần làm dấy lên sự hoài nghi đối với một số thành phần kem chống nắng như oxybenzone và titanium dioxide, cho rằng chúng có thể gây ung thư.

Theo The Washington Post, phong trào này bắt nguồn từ lo ngại về hóa chất như oxybenzone, titanium dioxide và nghi ngờ chỉ số SPF sau một số vụ gian lận bị phanh phui. Các bác sĩ da liễu cảnh báo, đây là xu hướng nguy hiểm bởi tia cực tím (UV) là nguyên nhân chính gây lão hóa sớm và ung thư da. Bác sĩ Henry W. Lim, cựu Chủ tịch Học viện Da liễu Mỹ, khẳng định: “Oxybenzone đã được sử dụng từ thập niên 1970. Nếu gây hại nghiêm trọng, chúng ta đã biết từ lâu".

Thử nghiệm Nambour tại Úc (1992 - 1996) trên hơn 1.600 người cho thấy, nhóm dùng kem chống nắng hàng ngày giảm một nửa nguy cơ mắc melanoma so với nhóm dùng theo thói quen. Tại Na Uy, nghiên cứu trên 143.000 phụ nữ từ 40 - 75 tuổi ghi nhận người dùng SPF ≥ 15 có nguy cơ melanoma thấp hơn 33% so với nhóm dùng SPF thấp hoặc không dùng.

Trên TikTok, một số người tuyên bố ngừng hoàn toàn kem chống nắng.

Bác sĩ Veena Vanchinathan (Đại học Minnesota, Mỹ) lưu ý: “Hấp thụ một lượng nhỏ thành phần kem chống nắng không đồng nghĩa với độc hại. Điều đáng lo nhất là trào lưu bỏ hẳn hoặc thay bằng dầu dừa, mỡ bò". Hiệp hội Da liễu Mỹ hiện khuyến cáo dùng kem chống nắng phổ rộng SPF 30 trở lên mỗi ngày, kể cả khi trời nhiều mây.

Dù vậy, tại Mỹ, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) chưa cập nhật tiêu chuẩn kem chống nắng từ năm 1999, khiến nhiều thành phần mới được sử dụng rộng rãi ở châu Âu và châu Á chưa được phép lưu hành. Điều này thúc đẩy một số người tìm mua sản phẩm nhập khẩu hoặc tự chế, dù chưa qua kiểm chứng của FDA.

Trong khi đó, châu Âu áp dụng cơ chế hậu kiểm, cho phép thành phần mới nhanh chóng ra thị trường. Các chuyên gia cho rằng sự chậm trễ của FDA vô tình tạo khoảng trống cho thông tin sai lệch lan truyền, khiến người tiêu dùng hoang mang.

Theo báo cáo của Research and Markets, thị trường kem chống nắng toàn cầu được định giá khoảng 13 tỷ USD vào năm 2022 và dự kiến sẽ chạm mốc 30 tỷ USD vào năm 2027.

Băng Sơn