'Lá chắn kinh tế' cho doanh nghiệp logistics Việt Nam

Đây là khẳng định của ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) tại “Diễn đàn Logistics xanh - Sức bật trong biến động và kết nối cùng FIATA World Congress 2025” diễn ra chiều 11/7. Ông Khoa nhận định, chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp logistics Việt Nam.

CHÌA KHÓA ĐỨNG VỮNG TRONG CHUỖI CUNG ỨNG TOÀN CẦU

Thực tế, chuyển đổi xanh không còn là một xu hướng mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết đối với hầu hết các lĩnh vực đời sống xã hội nhằm duy trì sự phát triển bền vững, thân thiện với môi trường nhưng vẫn đem lại hiệu quả cao.

Thế giới đã thực hiện xanh hóa logistics từ hơn 2 thập kỷ trước. Với Việt Nam, vấn đề này mới thực sự trở thành tâm điểm sau cam kết Net Zero vào năm 2050 của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021 (COP26).

Tuy nhiên, theo ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội VLA, ngành logistics Việt Nam đã từng bước bắt đầu quá trình chuyển đổi này và đặc biệt trong giai đoạn gần đây, việc chuyển đổi 3 yếu tố: công nghệ, số hóa và xanh hóa đang được các doanh nghiệp thực hiện một cách tích cực và đích thực. Nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu chuyển sang sử dụng những năng lượng thân thiện môi trường và tái tạo, giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội VLA

Đặc biệt trong lĩnh vực vận tải đường bộ, các doanh nghiệp đang áp dụng giải pháp tối ưu hóa lộ trình, giảm thiểu quãng đường rỗng, qua đó gián tiếp tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải. Việc đầu tư vào phương tiện và phương thức vận tải xanh cũng là một trong những giải pháp trọng tâm. Ông lấy dẫn chứng các doanh nghiệp đã đầu tư vào đội tàu mới để thúc đẩy vận tải thủy nội địa, gia tăng thị phần vận tải thủy nhằm giảm thiểu vận tải đường bộ.

Về chi phí logistics, ông Khoa cho biết, với sự đầu tư mạnh mẽ của Chính phủ vào hạ tầng giao thông và việc doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ mới, chi phí logistics tại Việt Nam đang được cải thiện tích cực, hiện ở mức khoảng 16-18% GDP. Việc đầu tư vào hạ tầng, công nghệ và ứng dụng chuyển đổi số đang giúp cắt giảm đáng kể chi phí vận hành, từ đó giảm chi phí logistics tổng thể.

Tuy nhiên, ngành logistics Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là với đặc thù đa phần là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME). “Chúng ta cần có những bàn tay nối dài, đồng lòng để hỗ trợ những doanh nghiệp bắt đầu công cuộc chuyển đổi số ông nhấn mạnh.

Hiện nay, ngành logistics toàn cầu đang phát thải khoảng 10% lượng khí nhà kính. Việt Nam đang ở những giai đoạn đầu của quá trình chuyển đổi xanh, chậm hơn thế giới khoảng 10-15 năm. Tuy nhiên, ông Khoa nhìn nhận đây là lợi thế của người đi sau: "Với những kinh nghiệm mà thế giới đang có trong vấn đề chuyển đổi xanh sẽ hỗ trợ rất là tốt cho Việt Nam chúng ta để nắm bắt được những công nghệ hay là những giải pháp mới và để làm ra chúng ta có thể chuyển đổi xanh nhanh chóng và mạnh mẽ nhất”, ông Khoa kết luận, chuyển đổi xanh không chỉ là cam kết mà là một cuộc cách mạng trong ngành logistics Việt Nam.

"LÁ CHẮN KINH TẾ" VÀ LỢI THẾ CẠNH TRANH CHO DOANH NGHIỆP VIỆT

Logistics xanh đang trở thành chìa khóa giúp doanh nghiệp Việt Nam vượt qua những cú sốc thị trường và vươn tầm cạnh tranh quốc tế. Đó là phát biểu của ông Trần Thanh Hải, Cục phó Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, tại diễn đàn.

Cục phó Cục Xuất nhập khẩu Trần Thanh Hải

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB) năm 2023, Việt Nam hiện đứng thứ 43 về chỉ số hiệu quả logistics, thuộc top 5 ASEAN. Tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm của ngành đạt 16%, đóng góp đáng kể vào tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam, dự kiến vượt 786 tỷ USD vào năm 2024.

Trong bối cảnh thị trường thế giới liên tục đối mặt với những "cú sốc" lớn, ảnh hưởng đến dòng chảy hàng hóa toàn cầu và đòi hỏi khả năng thích ứng, phục hồi của ngành logistics, ông Hải nhấn mạnh logistics xanh chính là "chìa khóa, là điểm tựa" để các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp Việt Nam, vượt qua khó khăn.

Logistics xanh là hoạt động hướng đến mục tiêu bền vững, thân thiện và bảo vệ môi trường, giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực. Ông Hải phân tích, việc đầu tư vào các phương tiện vận tải tiết kiệm nhiên liệu, sử dụng container thông minh, tối ưu hóa lộ trình và số hóa quản lý kho bãi không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng chi phí dài hạn.

Trong bối cảnh giá dầu và chi phí vận chuyển thường xuyên biến động, đây thực sự là một "lá chắn kinh tế" cần thiết. Hơn nữa, với xu hướng phát triển bền vững toàn cầu, logistics xanh đang dần trở thành tiêu chuẩn mới của thị trường xuất khẩu và là yêu cầu từ khách hàng. Đơn cử, thị trường châu Âu đã triển khai cơ chế điều chỉnh biên giới carbon, đánh thuế vào hàng nhập khẩu có phát thải cao. Việc sở hữu các chứng chỉ xanh đang tạo ra lợi thế cạnh tranh vượt trội cho doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh ngày càng khốc liệt.

Tại Việt Nam, ngành logistics đang nhận được nhiều điều kiện thuận lợi từ Nhà nước, đặc biệt là sự quan tâm đầu tư và mở rộng hạ tầng giao thông, với hệ thống đường cao tốc trọng điểm giúp doanh nghiệp vận tải tiết kiệm thời gian và chi phí. Bên cạnh đó, ngành logistics cũng đang đón nhận cơ hội lớn từ sự bùng nổ của thương mại điện tử. Năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ Việt Nam ước đạt 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm trước.

Tuy nhiên, quá trình xanh hóa vẫn tiềm ẩn nhiều thách thức. Ông Hải chỉ ra rằng, nhận thức và thói quen cũ, hạ tầng chưa đồng bộ cho phương tiện vận chuyển xanh, chi phí đầu tư ban đầu không nhỏ (đặc biệt với doanh nghiệp SME, chiếm hơn 90% tổng số), thách thức trong việc lựa chọn công nghệ và thiếu hụt đội ngũ chuyên gia là những rào cản chính.

Để vượt qua những khó khăn này và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi, ông Trần Thanh Hải định hướng doanh nghiệp về sự cần thiết của việc xây dựng chiến lược phát triển xanh phù hợp, nâng cấp và mở rộng hệ thống kho bãi, đầu tư trang thiết bị hiện đại, và ưu tiên sử dụng các phương tiện vận tải thân thiện với môi trường. Đồng thời khuyến khích doanh nghiệp chia sẻ và nỗ lực hợp tác, áp dụng công nghệ mới và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa hoạt động, hướng tới xây dựng mô hình logistics xanh tích hợp.

Về vai trò của Nhà nước, ông Hải khẳng định Chính phủ đang thực hiện vai trò kiến tạo thông qua các định hướng và chỉ đạo quan trọng. Những định hướng và giải pháp này sẽ tạo đà vững chắc cho ngành logistics Việt Nam trên hành trình xanh hóa, góp phần nâng cao vị thế và năng lực cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động.

Huyền Ly