Lễ hội Katê Ninh Thuận: Khám phá di sản văn hóa Chăm

Lễ hội Katê là một trong những sự kiện văn hóa và tín ngưỡng quan trọng nhất của cộng đồng người Chăm theo đạo Bà La Môn tại Ninh Thuận. Được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, lễ hội không chỉ là dịp để tưởng nhớ các vị thần và tổ tiên mà còn là một không gian văn hóa sống động, đầy màu sắc, thu hút du khách đến khám phá.

Lễ hội Katê là một trong những lễ hội lớn và đặc sắc nhất của đồng bào Chăm.

Thời gian và địa điểm tổ chức

Lễ hội Katê được tổ chức thường niên vào ngày 1 tháng 7 theo lịch của người Chăm, tương ứng vào khoảng cuối tháng 9 đến đầu tháng 10 Dương lịch. Các nghi lễ chính diễn ra tại các cụm tháp Chăm cổ kính và linh thiêng.

Tháp Pô Klong Garai: Tọa lạc tại phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm.
Tháp Pô Rômê và Đền Pô Inư Nưgar: Thuộc xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước.

Đây là những trung tâm tín ngưỡng, nơi cộng đồng người Chăm tập trung để thực hiện các nghi lễ quan trọng nhất của lễ hội.

Lễ hội Katê được tổ chức tại các tháp Chăm cổ ở Ninh Thuận.

Ý nghĩa văn hóa và tín ngưỡng

Lễ hội Katê mang ý nghĩa sâu sắc trong đời sống tinh thần của người Chăm. Đây là dịp để cộng đồng bày tỏ lòng thành kính và biết ơn đối với các vị thần linh, các vị vua có công với dân tộc và tưởng nhớ tổ tiên đã khuất. Đồng thời, người dân cũng cầu nguyện cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Với những giá trị đặc biệt đó, Lễ hội Katê đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia vào năm 2017.

Các nghi lễ và hoạt động đặc sắc

Lễ hội Katê bao gồm hai phần chính là phần lễ và phần hội, mỗi phần đều có những nét độc đáo riêng, phản ánh đậm nét văn hóa Chăm.

Phần lễ trang nghiêm

Phần lễ diễn ra với các nghi thức cổ truyền trang trọng. Nghi lễ quan trọng nhất là lễ rước y trang của các vị thần lên tháp, được thực hiện bởi các chức sắc trong cộng đồng. Tiếp theo là các nghi lễ như mở cửa tháp, tắm tượng thần và mặc y phục mới cho tượng. Toàn bộ quá trình diễn ra trong không khí linh thiêng, hòa quyện với tiếng trống Ghi-năng, kèn Saranai và tiếng đàn Kanhi trầm bổng.

Nghi thức rước y trang của các vị thần lên tháp trong lễ hội Katê.

Phần hội sôi động

Sau các nghi lễ trang nghiêm, phần hội mang đến không khí vui tươi, rộn ràng. Đây là lúc cộng đồng và du khách cùng hòa mình vào các hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Những điệu múa quạt, múa đội lu truyền thống của các cô gái Chăm trong trang phục sặc sỡ luôn là tâm điểm của phần hội. Bên cạnh đó, các trò chơi dân gian như thi đội nước, đẩy gậy cũng được tổ chức, thu hút sự tham gia nhiệt tình của mọi người, tạo nên sự gắn kết cộng đồng.

Các điệu múa truyền thống là một phần không thể thiếu trong phần hội của lễ Katê.

Lưu ý cho du khách khi tham gia lễ hội

Để có một trải nghiệm trọn vẹn và thể hiện sự tôn trọng đối với văn hóa bản địa, du khách tham gia Lễ hội Katê nên lưu ý một số điểm sau:

Trang phục: Lựa chọn trang phục lịch sự, kín đáo khi tham dự các nghi lễ tại khu vực đền tháp.
Tôn trọng nghi lễ: Giữ im lặng, không gây ồn ào và tuân thủ các quy định tại nơi hành lễ. Nên hỏi ý kiến trước khi chụp ảnh, đặc biệt là trong các nghi thức quan trọng.
Giữ gìn vệ sinh: Không xả rác bừa bãi để bảo vệ cảnh quan chung của khu di tích.
An toàn cá nhân: Lễ hội thường rất đông người, cần chú ý bảo quản tài sản cá nhân cẩn thận.
Giao lưu văn hóa: Cởi mở tham gia vào các hoạt động của phần hội nhưng cần giữ thái độ chừng mực, tôn trọng.

CTVX