Nghi vấn của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc và xe vấn đề xe cũ 'không có số km'

Việc BYD giảm giá, cùng với các diễn biến khác, báo hiệu một điểm bùng phát tiềm tàng, nơi những công ty yếu hơn không còn có thể chịu đựng được những khoản lỗ ngày càng sâu do giá cả giảm mạnh, Tu Le, giám đốc điều hành của Sino Auto Insights, một công ty tư vấn ngành, đánh giá.

Bộ Thương mại Trung Quốc mới đây đã “triệu tập” một số nhà sản xuất ô tô lớn nhất nước để tìm hiểu về việc liệu ngành công nghiệp này có đang lợi dụng kẽ hở để che giấu doanh số bán hàng đang suy yếu hay không.

Cuộc họp cũng bao gồm các tổ chức trong ngành như Hiệp hội đại lý ô tô Trung Quốc và các kênh phân phối ô tô trực tuyến, theo bản ghi nhớ được Li Yanwei, một quan chức tại Hiệp hội đại lý, chia sẻ trên Weibo.

Một đại diện của Dongfeng Motor Group Co. cho biết các quan chức của công ty đã tham dự cuộc họp. Lời mời đã được gửi đến các nhà sản xuất ô tô vào Chủ Nhật tuần qua và sự kiện này “không phải là một cuộc điều tra”.

Những chiếc xe “không có số km” đã thu hút sự chú ý của công chúng vào tuần trước, khi Chủ tịch Great Wall Motor, Wei Jianjun, cảnh báo về triển vọng không lành mạnh đối với ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc sau cuộc chiến giá cả liên tục kéo dài nhiều năm.

Theo Li của Hiệp hội đại lý, thực tế này chứng kiến các nhà sản xuất ô tô không đạt được mục tiêu bán hàng sẽ phân phối xe mới cho các công ty tài chính trong chuỗi cung ứng hoặc các đại lý bán xe đã qua sử dụng. Về cơ bản, những chiếc xe mới này sau đó xuất hiện trên thị trường bán lại mà chưa đi km nào và các nhà sản xuất ghi nhận chúng là “doanh số” mặc dù không đến được tay người tiêu dùng cuối cùng, ông viết trên Weibo.

Mặc dù điều đó sẽ bị coi là gian lận ở những nơi như Mỹ, nhưng nó không được quản lý rõ ràng ở Trung Quốc, Li Yanwei nói. Ông kêu gọi Bộ Thương mại và Ủy ban quản lý chứng khoán Trung Quốc xóa bỏ thực trạng này.

Không rõ những công ty nào có liên quan, nhưng Wei của Great Wall ước tính rằng có tới 4.000 người bán xe cũ đăng những chiếc xe “không có số km” trên các nền tảng trực tuyến.

Ông chỉ ra rằng hoạt động này cho thấy sự hỗn loạn đang nhấn chìm ngành ô tô Trung Quốc và cảnh báo ngành này đang phải đối mặt với một China Evergrande Group của riêng mình — công ty xây dựng vỡ nợ, biểu tượng cho cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài nhiều năm của đất nước. Ông Wei từ chối nêu tên công ty mà ông ám chỉ.

"Hiện tại, Evergrande trong ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc đã tồn tại, nhưng nó vẫn chưa sụp đổ", ông nói với Sina Finance trong một cuộc phỏng vấn. Ông không nêu tên bất kỳ nhà sản xuất ô tô nào nhưng cho biết một số "nhà sản xuất chính" tại Trung Quốc đã nỗ lực quá nhiều vào việc theo đuổi giá trị thị trường và tăng giá cổ phiếu của họ.

Wei, một trong những nhà lãnh đạo ngành ô tô thẳng thắn nhất của ngành công nghiệp Trung Quốc, cho biết ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc đang trong tình trạng không lành mạnh do thua lỗ nặng nề và cuộc chiến giá kéo dài đang đè nặng lên chuỗi cung ứng.

Ông nói thêm rằng các nhà cung cấp đang phải vật lộn để tồn tại do áp lực liên tục phải hạ giá và chậm thanh toán, đồng thời cáo buộc các nhà sản xuất ô tô cắt giảm các khoản mục về an toàn và độ tin cậy.

"Một số sản phẩm đã giảm từ 220.000 nhân dân tệ xuống còn 120.000 nhân dân tệ trong vài năm qua. Loại sản phẩm công nghiệp nào có thể giảm 100.000 nhân dân tệ mà vẫn đảm bảo chất lượng? Vâng, điều này hoàn toàn không thể", ông nói, một lần nữa không nêu tên bất kỳ công ty nào.

Tuần trước, Trung Quốc đã cảnh báo về tình trạng cạnh tranh quá mức trong một số ngành công nghiệp, cho biết một số công ty thậm chí còn bán dưới giá thành, làm gián đoạn cạnh tranh lành mạnh và cảnh báo rằng họ có thể thực hiện hành động khắc phục.

Một loạt các công ty khởi nghiệp đã đổ xô vào thị trường ô tô của Trung Quốc trong thập kỷ qua, bị thu hút bởi lĩnh vực xe điện đang phát triển mạnh mẽ. Thị trường đã trở nên đông đúc với sự cạnh tranh về giá khốc liệt và hầu hết các công ty đều chịu lỗ nặng.

Trong số 169 nhà sản xuất ô tô đang hoạt động tại Trung Quốc hiện nay, hơn một nửa có thị phần dưới 0,1%, theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu Jato Dynamics. Lĩnh vực đông đúc này gợi nhớ đến lĩnh vực ô tô của Mỹ vào đầu thế kỷ 20, khi hơn 100 công ty cạnh tranh với những công ty lớn như Ford, trước khi ngành công nghiệp này được hợp nhất.

Le cho biết cuộc chiến giá cả đã kéo dài khoảng ba năm. Các nhà sản xuất ô tô từng được hưởng mức giá ưu đãi cho các tính năng tiên tiến như hệ thống hỗ trợ người lái kiểm soát tay lái và phanh trong một số tình huống nhất định, nhưng hiện nay nhiều hãng đã đưa ra mức giá ưu đãi hơn.

Tuy nhiên, những dự đoán về sự hợp nhất trên thị trường ô tô của Trung Quốc đã diễn ra trong nhiều năm, nhưng lĩnh vực này vẫn chưa thay đổi, Michael Dunne, một nhà tư vấn theo dõi chặt chẽ ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc cho biết.

"Việc giảm giá của BYD sẽ đẩy một số đối thủ yếu hơn ra khỏi cuộc chơi", ông nói. "Nhưng cứ mỗi thương vong ở đây thì lại có một Xiaomi hoặc Huawei mới lao vào đấu trường".

Nam Nguyễn