Nhiều nguy cơ từ đồ ăn vặt gắn mác 'hàng nội địa'

Hàng trăm mặt hàng đồ ăn vặt in chữ nước ngoài, không có nhãn phụ tiếng Việt được bày bán tại một cửa hàng tự chọn trên địa bàn TP. Đông Hà - Ảnh: H.N

20 giờ tại một cửa hàng tiện lợi ở TP. Đông Hà, phóng viên ghi nhận có rất nhiều bạn trẻ, thiếu niên, trẻ em tập trung ăn uống. Tại đây, khách hàng có thể đến mua hàng mang về và cả tự lựa chọn món, tự pha chế mì gói, mì cay để thưởng thức tại chỗ. Chân gà, chân vịt, xúc xích, cá cay, mì tôm, các loại thịt khô, bánh kẹo..., đồ ăn vặt đủ màu sắc, chủng loại được trưng bày đầy đủ trên kệ với mức giá bán từ 10-100 ngàn đồng.

Một điều đáng lo ngại là khi muốn xem bảng thành phần và nguồn gốc, xuất xứ của đa số các sản phẩm trên, người mua không thể tìm thấy nhãn phụ bằng tiếng Việt, không có tên đơn vị chịu trách nhiệm nhập khẩu được in trên bao bì.

Khi được hỏi về điều này, người bán cho biết: “Đây là hàng nội địa nhập trực tiếp từ Trung Quốc về, chắc lỗi ở máy nên chưa quét ra tem mác. Nhưng tôi đảm bảo đây đều là hàng chất lượng”. Do không đọc được cụ thể các dòng chữ bằng tiếng nước ngoài trên bao bì sản phẩm, các nhân viên bán hàng tiếp tục giải thích qua loa rồi rời đi.

Tìm hiểu một vài khách hàng đến mua tại đây, phóng viên được biết họ đến mua hàng do xem các bài quảng cáo, video review trên tiktok, facebook hay đơn giản là mua cho con, “mua ăn theo trend” vì món này đang “hot”. Không chỉ giới trẻ, nhiều người lớn cũng bị cuốn theo trào lưu tiêu dùng này.

Chị Trần Hương, ở Phường 2, TP. Đông Hà cho biết: “Sau khi xem qua tiktok, con gái tôi đòi mẹ dẫn đi mua bằng được món cổ vịt cay Dacheng. Không chỉ con tôi mà các bạn trong lớp cháu cũng rất thích các món đồ ăn vặt nội địa Trung Quốc. Theo các cháu, những món ăn trên rất bắt mắt, hương vị thơm ngon và đặc biệt là giá rẻ, phù hợp để các cháu cùng bạn bè chung tiền mua và ăn, uống cùng nhau”.

Không có nguồn gốc xuất xứ cụ thể, chỉ được quảng cáo là “hàng nội địa Trung”, những món ăn vặt vẫn được bày bán tràn lan và được nhiều bạn trẻ, thanh thiếu niên ưa thích, lựa chọn. Bên cạnh các cửa hàng bán hàng trực tiếp, các sản phẩm nói trên còn được kinh doanh rầm rộ trên mạng xã hội, các sàn thương mại điện tử với giá siêu rẻ; được các nhà sáng tạo nội dung làm nhiều video quảng cáo, miêu tả kích thích người xem trải nghiệm.

Ngon, rẻ nhưng liệu các sản phẩm ăn vặt trên có đảm bảo an toàn hay không thì chưa có tài liệu nào kiểm chứng. Thậm chí cũng không ai nhận biết được thành phần, nguyên liệu chế biến nên những món ăn hấp dẫn trên.

Những sản phẩm đồ ăn, thức uống nếu được nhập khẩu thì phải có bao bì, nhãn phụ bằng tiếng Việt, hóa đơn chứng từ hợp lệ. Nếu không xác định được hạn sử dụng, nguồn gốc, thành phần thì khi những thực phẩm này đến tay người tiêu dùng có thể sẽ hết hạn sử dụng và biến đổi về mặt hóa học, không đảm bảo dinh dưỡng, không an toàn khi ăn.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, các món ăn chế biến sẵn, thực phẩm trải qua các quá trình như ướp muối, lên men, sấy khô, xông khói... sẽ chứa nhiều muối, chất béo và chất phụ gia, nằm trong danh sách nhóm 1 các tác nhân gây ung thư. Chưa kể, để vận chuyển, bảo quản trong thời gian dài mà đồ ăn vẫn giữ được màu sắc, hương vị thì nhà sản xuất phải dùng số lượng lớn các chất tạo màu, tạo mùi, chống ẩm mốc...

Đặc biệt, đối với những món như chân gà, chân vịt, cổ vịt... vốn là những bộ phận tiếp xúc trực tiếp với môi trường, khả năng nhiễm bệnh, nhiễm bẩn cao sẽ dễ gây các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa nếu chế biến, bảo quản không đúng quy trình. Các món ăn vặt đều tẩm ướp gia vị, ớt cay khiến người dùng dễ bị đau dạ dày nếu ăn quá nhiều; có thể bị nóng trong người, nổi mụn nếu thường xuyên tiêu thụ đồ cay, chiên rán...

Đối với trẻ em, do hệ tiêu hóa, thần kinh chưa phát triển hoàn thiện nên nếu sử dụng thường xuyên các loại đồ ăn vặt này thì chất độc có thể tích lũy lâu dài trong cơ thể, ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Việc tiêu thụ các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc này còn tạo ra tâm lý chủ quan trong lựa chọn thực phẩm, dần hình thành thói quen ăn uống thiếu lành mạnh trong thế hệ trẻ.

Thiết nghĩ, để giảm thiểu rủi ro từ việc sử dụng các sản phẩm đồ ăn vặt như hiện nay, việc quản lý cần được triển khai đồng bộ, có hệ thống ngay tại các cửa khẩu, biên giới. Nếu đúng các sản phẩm gắn mác “hàng nội địa Trung” là hàng ngoại nhập thì cần được qua các khâu kiểm soát, kiểm nghiệm kỹ lưỡng trước khi qua tay người bán buôn sỉ, lẻ và đến tận tay người tiêu dùng.

Ngoài ra, lực lượng chức năng cần thường xuyên kiểm tra, xử lý các trường hợp cửa hàng, siêu thị kinh doanh những mặt hàng có ghi nhãn chữ nước ngoài nhưng không có nhãn phụ, không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ và các giấy tờ liên quan.

Tuyên truyền, vận động người dân và các hộ kinh doanh không buôn bán, tiêu thụ các sản phẩm ăn vặt mang nhãn mác lạ, không rõ nguồn gốc.

Đặc biệt, nhà trường cần phối hợp cơ quan chuyên môn tổ chức những hoạt động nâng cao nhận thức, kiến thức về dinh dưỡng, an toàn thực phẩm để thanh, thiếu niên tham gia và biết cách nhận biết thực phẩm không an toàn, những nguy cơ về sức khỏe khi sử dụng các sản phẩm ăn vặt nhập khẩu không đảm bảo vệ sinh.

Phụ huynh cần tích cực, chủ động hơn trong việc hướng dẫn cho con, em thói quen ăn uống lành mạnh, cung cấp những bữa ăn an toàn, đủ chất dinh dưỡng và hạn chế cưng chiều trẻ mua những thứ đồ ăn vặt không rõ nguồn gốc..

Hoài Nhung